Cynegetis impunctata
Cynegetis impunctata | |||||
(Linnaeus, 1767) | |||||
Imago | |||||
Larwa | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Gromada | |||||
Rząd | |||||
Podrząd | |||||
Rodzina | |||||
Podrodzina | |||||
Plemię | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
Cynegetis impunctata | ||||
|
Cynegetis impunctata – gatunek chrząszcza z rodziny biedronkowatych i plemienia Epilachnini.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1767 roku przez Karola Linneusza pod nazwą Coccinella impunctata[1]. W rodzaju Cynegetis umieszczony został w 1836 roku przez Auguste’a Chevrolata w publikacji autorstwa Pierre’a F.M.A. Dejean[2], a gatunkiem typowym tegoż rodzaju wyznaczony został w 1874 roku przez George’a Roberta Crotcha[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o prawie półkulistym, nieco ku tyłowi spiczastym ciele długości od 3 do 4 mm. Głowa jest czarna, co odróżnia go od stosunkowo podobnej owełnicy lucernianki. Żuwaczki nie mają zęba dodatkowego u nasady[4]. Przedplecze jest co najwyżej nieco węższe od pokryw i ma boki prawie równoległe, słabo zbieżne ku przodowi. Pokrywy mają ostre kąty przednie i pozbawione są guzów barkowych. Powierzchnia pokryw pokryta jest punktami dwóch różnych rozmiarów. Barwa tła przedplecza i pokryw jest brunatnoczerwona, ciemna. Na środku przedplecza może występować czarna plama, która może się rozlewać na większą część przedplecza. Pokrywy zwykle są pozbawione plam, rzadko nieregularnie plamkowane[4]. Skrzydła drugiej pary nie występują[5][6]. Spód ciała jest silnie przyciemniony. Stopy cechują pazurki bez rozdwojenia na końcu i z zębopodobnym rozszerzeniem u podstawy[4].
Od C. chinensis gatunek ten różni się ubarwieniem pokryw oraz wydłużonym siódmym członem czułków. Od C. syriaca odróżniają go haczykowate i silniej zesklerotyzowane żuwki wewnętrzne, barwa głowy, a w przypadku samców także rozdwojony wierzchołek prącia[7].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Biedronkowate te zasiedlają suche stanowiska graniczące z podmokłymi łąkami, torfowiskami, łęgami i pobrzeżami wód. Zarówno larwy jak i owady dorosłe żerują na różnych trawach, w tym z takich gatunków jak stokłosa miękka, perz właściwy, rajgras wyniosły[8], kupkówka pospolita czy wiechlina łąkowa. W warunkach laboratoryjnych dawały się też hodować na pszenicy zwyczajnej i jęczmieniu zwyczajnym, ale żadna z tych roślin nie była przez nie preferowana, stąd nie stanowią one zagrożenia gospodarczego w przeciwieństwie do niektórych przedstawicieli pokrewnych rodzajów Epilachna i Henosepilachna[6]. Owady dorosłe są nielatające, toteż mają niską siłę dyspersyjną[5][6] i występowanie tego gatunku ma często charakter lokalny[5].
Owad rozprzestrzeniony od rejonów górzystych Europy Południowej przez Europę Środkową po południe Europy Północnej[8], a ponadto podawany z azjatyckiej części Palearktyki[9]. W Europie znany z Hiszpanii, Francji, Szwajcarii, Austrii, Belgii, Niemiec, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii[9], Bułgarii[6], Rosji, Włoch oraz Bośni i Hercegowiny[9]. W Polsce rozsiedlony jest bardzo lokalnie, ale poszczególne populacje bywają liczebne[5].
-
Owad dorosły, widok z góry
-
Larwa, widok z boku
-
Ślady żerowania
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Editio duodecima, reformata. Tomus 1 (Regnum Animale), Pars 2. Holmiæ: Impensis Direct Laurentii Salvii, 1767, s. 579.
- ↑ P.F.M.A. Dejean: Catalogue des Coléoptères de la collection de M. le comte Dejean. Deuxième édition. Paris: Méquignon-Marvis Père et Fils, 1836, s. 437.
- ↑ G.R. Crotch: A Revision of the Coleopterous Family Coccinellidae. London: E.W. Johnson, 1874, s. 90.
- ↑ a b c Ryszard Bielawski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 76 Biedronki - Coccinellidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1959, s. 21-24.
- ↑ a b c d Rafał Ruta, Paweł Jałoszyński, Szymon Konwerski, Tomasz Majewski, Tomasz Barłożek. Biedronkowate (Coleoptera: Coccinellidae) Polski. Część 1. Nowe dane faunistyczne. „Wiadomości entomologiczne”. 28 (2), s. 91-112, 2009.
- ↑ a b c d Plamen Kalushkov, Evgeni Chehlarov, Oldřich Nedvěd. Suitability of Gramineous Plants as Food for the Phytophagous Ladybird Cynegetis impunctata L. (Coleoptera: Coccinellidae). „Acta Zoologica Bulgarica”. 65 (4), s. 561-564, 2013.
- ↑ Xingmin Wang, Wioletta Tomaszewska, Shunxiang Ren. A new species and first record of the genus Cynegetis Chevrolat (Coleoptera, Coccinellidae, Epilachnini) from China. „ZooKeys”. 448, s. 37-45, 2014. DOI: 10.3897/zookeys.448.8342.
- ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (13), 1986.
- ↑ a b c Cynegetis impunctata. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-05-29].