Czartowiec (Góry Złote)
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
944[1] m n.p.m. |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°17′46,472″N 17°00′12,036″E/50,296242 17,003343
| |
Czartowiec – wzniesienie o wysokości 944 m n.p.m. w Górach Złotych w Sudetach Wschodnich, leżące na granicznym grzbiecie Gór Złotych, oddzielającym Polskę od Czech.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wzniesienie graniczne, położone w południowo-zachodniej części Gór Złotych, na terenie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego na granicy polsko-czeskiej[1]. Wznosi się między wzniesieniami: Špičák (957 m), po północno-wschodniej stronie, Pośrednia czes. Pomezný (924), po południowo-wschodniej stronie i Borůvkový vrch (859 m), po północnej stronie około 1,2 km. na północny wschód od południowo-wschodnich granic miejscowości Nowy Gierałtów[1].
Fizjografia[edytuj | edytuj kod]
Wzniesienie w głównym grzbiecie granicznym w kształcie wysuniętego na zachód od linii grzbietu stożka o nieregularnej rzeźbie i ukształtowaniu z małowyrazistym skalistym wierzchołkiem oraz stromym zachodnim zboczu opadającym w kierunku doliny Górnej Białej Lądeckiej, na którym poniżej szczytu znajdują się kilkumetrowe gnejsowe skałki oraz gołoborze[2]. Południowe grzbietowe zbocze łagodnie opada wzdłuż granicy do niższego o 23 m wzniesienia Łupkowa czes. Břidličný vrch. Na północ zbocze nieznacznie opada do wzniesienia Borůvkový vrch. Zbocze wschodnie opada w stronę wyższego wzniesienia Špičák. Od sąsiednich wzniesień oddzielone jest niewielkimi siodłami. Razem z leżącym po czeskiej stronie Śpicakiem tworzy zwarty masyw. Wzniesienie na zachodnim zboczu wyraźnie podkreślają dwie dobrze wykształcone doliny górskich potoków: od północy dolina potoku Jesionowy Spław a od południa dolina potoku Wądróż. Wzniesienie zbudowane ze skał metamorficznych, głównie z gnejsów gierałtowskich, fyllitów i amfibolitów oraz łupków krystalicznych[1]. Zbocza wzniesienia pokrywa niewielka warstwa młodszych osadów glin, żwirów, piasków i lessów z okresu zlodowaceń plejstoceńskich i osadów powstałych w chłodnym, peryglacjalnym klimacie[1]. Cała powierzchnia wzniesienia porośnięta jest w większości naturalnym lasem mieszanym regla dolnego, a w partiach szczytowych świerkowym regla górnego z niewielką domieszką drzew liściastych[1]. Wzniesienie pod koniec XX wieku dotknęły zniszczenia wywołane katastrofą ekologiczną w Sudetach[1]. Położenie wzniesienia, kształt czynią wzniesienie rozpoznawalnym w terenie. W przeszłości wzniesienie nosiło nazwę: Vordere Höllen Koppe, Stráž, Przedpiekle, Łysa Kopa[1].
Inne[edytuj | edytuj kod]
- Zbocza wzniesienia porasta fragment naturalnego lasu mieszanego będące pozostałością gęstej puszczy, w pobliżu jego górnej granicy występuje skarłowaciały starodrzew.
- Nazwa Czartowiec wywodzi się z legendy o Czarcie (diable), który w okolicy wzniesienia miał swoją siedzibę i pod postacią kobiety wabił w góry okolicznych mieszkańców a potem ze zboczy zrzucał na nich kamienie[1].
- Wzniesienie uznawane jest nieraz za bliźniaczy wierzchołek wzniesienia Špičák 957 m n.p.m., którego wierzchołek leży po czeskiej stronie.
- Przez wzniesienie przechodzi dział wodny III rzędu.
- Wzniesienie położone jest w północno-wschodniej części Gór Złotych[1]. W tej części znajdują się też najwyższe wzniesienia: Kowadło (987 m), Špičák (957 m), Łupkowa czes. Břidličný vrch (945), Pasieczna (928 m), Pośrednia czes. Pomezný (924).
- Na szczycie słupek graniczny[3] nr III/32.
- Na wschód od szczytu poniżej niewielkiego siodła znajduje się (czes. Pramen pod Stráží) źródło, z którego wypływa Studený potok.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez szczyt prowadzi szlak turystyczny[4]:
zielony - prowadzący przez Borówkową, zamek Karpień na Śnieżnik i dalej.
Wschodnim zboczem ok. 200 m poniżej szczytu prowadzi szlak[4]:
Ok. 400 m przed szczytem skręca na Špičák szlak[4]:
żółty – prowadzący wzdłuż granicy państwowej od wzniesienia od Przełęczy u Trzech Granic na Špičák.
Do szczytu można dojść od Nowego Gierałtowa drogą leśną wzdłuż potoku Wądróż. Ze wzniesienia roztacza się widok na Dolinę Białej Lądeckiej, Masyw Śnieżnika, Góry Bardzkie i Złote, Przedgórze Sudeckie przy dobrej widoczności widać Wielką Sowę, Ślężę.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, s. 61. ISBN 83-85773-01-0.
- ↑ Czeski opis
- ↑ słupek
- ↑ a b c Mapa turystyczna. [dostęp 2018-06-05].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 17 Góry Złote, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 1993, ISBN 83-85773-01-0.
- Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie, Góry Złote, Krowiarki, mapa w skali 1:40 000, Wydawnictwo „Plan”, Wrocław 2006, ISBN 83-60180-51-2.
- Ziemia Kłodzka, mapa w skali 1:50 000, Wydawnictwo "Compass", Kraków 2012, ISBN 978-83-7605-346-2.