Dąb czerwony
| ||
| ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | różowe | |
| Rząd | bukowce | |
| Rodzina | bukowate | |
| Rodzaj | dąb | |
| Gatunek | dąb czerwony | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Quercus rubra L. Sp. Pl.: 996, 1753 | ||
| Synonimy | ||
|
Q. borealis Michx fil. | ||
| Mapa zasięgu | ||
| ||
Dąb czerwony (Quercus rubra L.) – gatunek drzew z rodziny bukowatych (Fagaceae). Pochodzi ze wschodniej części Ameryki Północnej, w której jest najpospolitszym gatunkiem dębu. W Polsce jest gatunkiem introdukowanym, ok. XIX w. został sprowadzony przez leśników jako gatunek pielęgnacyjny i ochronny. Zaliczany jest do roślin inwazyjnych – niebezpiecznych dla rodzimej flory – i jako taki powinien być usuwany z obszarów chronionych, a także z lasów podczas przebudowy drzewostanu[2]. Rozprzestrzenia się samorzutnie, obecnie występuje już na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Wypiera rodzime gatunki dębów i inne drzewa. Status gatunku we florze Polski: kenofit, holoagriofit.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Duże drzewo z grubym pniem i szeroko rozgałęzioną koroną. Wzrost w młodości bardzo szybki, później wolniejszy. W Europie osiąga wysokość do 40 m[3]. W swojej ojczyźnie osiąga nawet 47 metrów wysokości[4].
- Pędy
- Gałązki cienkie, nagie, błyszczące, ciemnoczerwone, lub brązowo-oliwkowe.
- Pień
- Masywny i gruby, ale dość nisko nad ziemią rozgałęziający się na grube konary. Kora ciemnoszara, do 40 lat gładka (czym różni się od krajowych gat. dębów), potem płytko spękana.
- Liście
- Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, u podstawy szerokoklinowate, z obu stron po 4 pary prawie równoległych do siebie klap bocznych, grubo ząbkowanych, ostro zakończonych; z wierzchu ciemnozielone, od spodu jasnozielone, jesienią jaskrawoczerwone. Mają długość do 25 cm i szerokość do 15 cm. Dąb czerwony jest bardzo efektowny, gdy jego liście stają się jesienią pomarańczowe i czerwone. Bardzo trudno i powoli ulegają rozkładowi utrudniając wegetację roślinom runa leśnego.
- Kwiaty
- Kwiaty męskie są zebrane w kotki, kwiaty żeńskie wyrastają pojedynczo. Kwitnie pod koniec maja. Roślina jednopienna, wiatropylna.
- Owoce
- Żołędzie szerokojajowate, czerwonobrązowe, błyszczące, z widocznymi podłużnymi paskami, u podstawy płaskie. Miseczki nagie, z przylegającymi łuskami, na bardzo krótkiej szypułce. Miseczki żołędzi w pierwszym roku są wielkości ziaren grochu. Żołędzie dojrzewają dopiero na drugą jesień.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek światłożądny, dobrze znoszący ocienienie boczne, szybko rosnący (rośnie w Polsce szybciej od rodzimych gatunków dębów).
Zmienność[edytuj | edytuj kod]
Tworzy mieszańce z dębem błotnym i d. szkarłatnym (Q x benderi Baenitz)[5].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Drewno jest gorszej jakości od drewna dębów europejskich. Ma wąski biel i czerwonawobrązową twardziel. Jest twarde i ciężkie, posiada średnią wytrzymałość i sprężystość. Stosowane jest jako drewno budowlane, wykonuje się z niego meble, podłogi, elementy wyposażenia wnętrz, elementy stolarskie do użytku wewnątrz, drzwi, meble kuchenne, boazerie i trumny.
- Roślina ozdobna: sadzony w parkach i ogrodach.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-05] (ang.).
- ↑ Gatunki obce w Polsce. [dostęp 2007-11-17].
- ↑ Northern red oak in park Sonsbeek - Zijpendaal - Gulden Bodem, Arnhem. www.monumentaltrees.com. [dostęp 2015-09-19].
- ↑ Najwyższy dąb czerwony w Stanach Zjednoczonych..
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.