Dębosz żukowaty
| Aesalus scarabaeoides | |
| Panzer, 1794 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Dębosz żukowaty |
Dębosz żukowaty, dębosz[1] (Aesalus scarabaeoides) – gatunek chrząszcza z rodziny jelonkowatych.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Wyglądem zbliżony do modzelatkowatych. Ciało długości 5-8 mm, silnie wypukłe, słabo błyszczące, brunatne do czarnobrunatnego. Głowa niewielka, gęsto punktowana i oszczeciniona. Czułki o buławce trójczłonowej. Przedplecze silnie punktowane i oszczecinione. Pokrywy wypukłe, gęsto punktowane, grubo, czarnobrunatnie oszczecinone, o krawędziach ząbkowanych. Przednie golenie z szeregiem ząbków po zewnętrznej stronie, a środkowe i tylne spłaszczone z kilkoma ząbkami. W budowie żuwaczek przejawia się dymorfizm płciowy: na grzbietowej ich stronie występują u samców tępe, prostopadłe zęby, a u samic mały ząbek lub brak ząbków w ogóle[2]
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Zamieszkuje cieplejsze obszary nizin i pogórza. Cykl rozwojowy trwa 3 lata. Larwy zasiedlają próchniejące drewno, najczęściej pieńków dębów, rzadziej buków, a poza Polską także grabów, wiązów, wierzb i orzechów. Przepoczwarczają się pod koniec lata bądź jesienią i zimują jako imagines w kolebkach poczwarkowych. Pojawiają się w maju i czerwcu[3]. Latają wieczorami i nocą[2].
Rozprzestrzenienie
[edytuj | edytuj kod]Wykazany został z Austrii, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Czech, europejskiej Turcji, Francji, Grecji, Hiszpanii, byłej Jugosławii, Niemiec, Norwegii, Polski, Rumunii, Rosji, Sardynii, Słowacji, Słowenii, Sycylii, Szwecji, Szwajcarii, Węgier i Włoch[4].
W Polsce gatunek spotykany sporadycznie, głównie na zachodzie i południu kraju[3], objęty częściową ochroną gatunkową[5][6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1348
- ↑ a b Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 26-27 Jelonkowate – Lucanidae, Modzelatkowate – Trogidae. Warszawa, Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1983, s. 17-18.
- ↑ a b A. scarabaeoides w Coleoptera Poloniae. [dostęp 2014-05-27].
- ↑ A. scarabaeoides na Fauna Europaea. [dostęp 2014-05-27].
- ↑ Dz.U. 2014 poz. 1348 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. [dostęp 2014-10-08].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..