Wiąz
Wiąz (Ulmus L. ) – rodzaj drzew, rzadziej krzewów z rodziny wiązowatych (Ulmaceae), obejmujący ok. 25 gatunków. Występują w strefie umiarkowanej półkuli północnej. Gatunkiem typowym jest Ulmus campestris L.[2].
Spis treści
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Liście
- Pojedyncze, skrętoległe, podwójnie piłkowane o krótkim ogonku.
- Kwiaty
- Obupłciowe z niepozornym okwiatem, zebrane w pęczki, ukazujące się przed rozwojem liści.
- Owoce
- Orzeszki otoczone dookoła płaskim skrzydełkiem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Ulmoxylon E. Hofmann
- Pozycja systematyczna wg Angiosperm Phylogeny Website (2001...)
Rodzaj z rodziny wiązowatych (Ulmaceae) z rzędu różowców, należących do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[1].
- Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Urticanae Takht. ex Reveal, rząd pokrzywowce (Urticales Dumort.), rodzina wiązowate (Ulmaceae Mirb.), podrodzina Ulmoideae (Mirb.) Arn., plemię Ulmeae Dumort., podplemię Ulminae (Mirb.) Duby, rodzaj wiąz (Ulmus L.)[3].
- Gatunki dziko rosnące w Polsce[4]
- wiąz górski, brzost (Ulmus glabra Huds., syn. U. scabra Mill.)
- wiąz pospolity, wiąz polny (Ulmus minor Mill., syn. U. campestris L. em. Huds.)
- wiąz szypułkowy, limak (Ulmus laevis Pall.)
- Pozostałe gatunki[5]
- Ulmus alata Michx.
- Ulmus americana L. – wiąz amerykański
- Ulmus androssowii Litv.
- Ulmus crassifolia Nutt.
- Ulmus davidiana Planch.
- Ulmus densa Litv.
- Ulmus elliptica K. Koch
- Ulmus harbinensis S. Q. Nie & G. Q. Huang
- Ulmus ×hollandica Mill. – wiąz holenderski
- Ulmus hybr. – wiąz mieszańcowy
- Ulmus laciniata (Trautv.) Mayr
- Ulmus macrocarpa Hance
- Ulmus mexicana (Liebm.) Planch.
- Ulmus parvifolia Jacq. – wiąz drobnolistny
- Ulmus pumila L. – wiąz syberyjski
- Ulmus procera Salisb. – wiąz angielski
- Ulmus rubra Muhl. - wiąz czerwony
- Ulmus szechuanica W. P. Fang
- Ulmus thomasii Sarg.
- Ulmus villosa Brandis ex Gamble
- Ulmus ×viminalis Lodd. ex Bean
- Ulmus wallichiana Planch.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Drewno wiązów jest ciężkie i twarde, odporne na gnicie. Używane jest w meblarstwie a także do budowy łodzi.
- Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne w parkach, lub w uprawie skarlającej (bonsai) jako rośliny pokojowe.
Marginalia[edytuj | edytuj kod]
Najstarszym (400 lat) i najgrubszym (620 cm obwodu pierśnicy) wiązem w Polsce był wiąz górski "Beskidnik" rosnący na przedmieściach Iwli nad potokiem Iwielką. Obumarł w ostatnich latach wskutek grafiozy (naczyniowej choroby wiązów)[6]. Był pomnikiem przyrody.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-01-21].
- ↑ 2,0 2,1 Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-04-25].
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Ulmus (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-04-25].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-04-25].
- ↑ "BESKIDNIK" – wiąz górski (brzost) obumarł
Dzień Drzewa w lasach Podkarpacia
