Dowmont Franciszek Giedroyć
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10 lutego 1860 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk medycznych | |
| Specjalność: dermatologia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Profesura | |
| Polska Akademia Umiejętności | |
| Status |
członek krajowy czynny |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
| |
Dowmont Franciszek Ignacy Giedroyć (ur. 10 lutego 1860[1] w Owilu[2] k. Jezioros, zm. 6 października 1944 w Milanówku[3]) – polski lekarz dermatolog, historyk medycyny. Profesor Uniwersytetu Warszawskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie wywodzącej się z książęcego rodu litewskiego jako syn Feliksa i Pauliny z Dąbrowskich. W 1880 roku ukończył gimnazjum w Wilnie[1]. W latach 1880-1886 studiował medycynę na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Po uzyskaniu dyplomu lekarskiego został asystentem w warszawskim Szpitalu Świętego Łazarza[4]. Specjalizował się wówczas w dermatologii i chorobach wenerycznych, otworzył również prywatną praktykę. W 1888 opublikował pierwszy samodzielny artykuł na łamach czasopisma "Medycyna"[4]. W latach 90. począł wydawać również pierwsze prace z zakresu historii medycyny i farmacji[5]; w 1897 opublikował dobrze przyjętą monografię Rys historyczny Szpitala Św. Łazarza w Warszawie.
W 1908 roku Giedroyć publikuje Zapiski do dziejów szpitalnictwa w dawnej Polsce[6], a w 1911 roku Źródła biograficzno-bibliograficzne do dziejów medycyny w dawnej Polsce; obydwie prace, powstałe w wyniku wieloletniej kwerendy archiwalnej, stanowiły kompendium źródłowe dla badaczy dziejów medycyny[7]. W 1912 roku w uznaniu jego zasług naukowych przyjęto go w poczet członków Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1913 roku otrzymał tytuł doktora wszech nauk lekarskich z nadania Rady Wydziału Lekarskiego UJ[8].
W 1913 wydał kolejną znaczącą monografię Rada Lekarska Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego[8]. W czasie I wojny światowej włączył się aktywnie w tworzenie polskich instytucji samorządowych, wchodząc w skład Rady Lekarskiej Królestwa Polskiego powołanej staraniem Tymczasowej Rady Stanu[8]. W 1919 mianowano go starszym referentem w Sekretariacie Ministerstwa Zdrowia Publicznego i Opieki Społecznej[8]. Jego wiedza, zdobyta w ciągu całych lat pracy archiwalnej, była teraz przydatna w kształtowaniu się organizacji służby zdrowia. W 1920 roku został mianowany profesorem zwyczajnym UW[9].
W 1921 wydał Słownik lekarski polski do działu chorób skórnych i wenerycznych[9]. W 1927 drukiem ukazała się licząca ponad 550 stron Służba zdrowia w dawnem Wojsku Polskim, będąca przekrojową monografią opisującą dzieje medycyny wojskowej w Polsce od średniowiecza po XIX wiek[10]. Z kolei w latach 1931-33 ukazał się w dwóch tomach Polski Słownik Lekarski, który obejmował terminologię od początków piśmiennictwa medycznego w Polsce do XIX wieku włącznie[11]. Ostatnim dziełem Giedroyća były Wiekowe spory o błonę dziewiczą, wydane w 1934 roku[12].
Od 1934 członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności[13]. Był członkiem Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego, a także współorganizatorem i członkiem Towarzystwa Miłośników Historii Medycyny[12].2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[14].
Wybuch wojny w 1939 zastał rodzinę Giedroyciów na letnisku w Konstancinie[3]. W trakcie wrześniowych walk o Warszawę mieszkanie profesora wraz ze zgromadzonymi w nim precjozami uległo całkowitemu zniszczeniu. Po upadku powstania warszawskiego w trakcie ewakuacji ludności cywilnej z Warszawy ciężko chory znalazł się w szpitalu Czerwonego Krzyża w Milanówku, gdzie zmarł.
Wybrane prace[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Gryglewski 2016 ↓, s. 215.
- ↑ Owile, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 770.
- ↑ a b Gryglewski 2016 ↓, s. 224.
- ↑ a b Gryglewski 2016 ↓, s. 216.
- ↑ Gryglewski 2016 ↓, s. 216-217.
- ↑ Gryglewski 2016 ↓, s. 218.
- ↑ Gryglewski 2016 ↓, s. 219.
- ↑ a b c d Gryglewski 2016 ↓, s. 220.
- ↑ a b Gryglewski 2016 ↓, s. 221.
- ↑ Gryglewski 2016 ↓, s. 221-222.
- ↑ Gryglewski 2016 ↓, s. 222-223.
- ↑ a b Gryglewski 2016 ↓, s. 223.
- ↑ Reprezentanci nauk medycznych, zmarli członkowie AU w Krakowie, PAU, TNW i PAN, Katedra Historii Medycyny UJ CM
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Bohdan Gliński: Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów ofiar drugiej wojny światowej. Tom 3. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner ISBN 83-879444890 s. 107-108
- Ryszar Gryglewski, Dowmont Franciszek Giedroyć, [w:] Portrety uczonych. Profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego 1915-1945 A-Ł, Warszawa 2016, s. 215-226, ISBN 978-83-235-2142-6.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Franciszek Dowmont Giedroyć. Warszawski Uniwersytet Medyczny. [dostęp 2018-12-02].
- Publikacje Franciszka Dowmonta Giedroycia w serwisie Polona.pl