Dwór Benedykta Górskiego w Łodzi
 nr rej. 135-VII-14 z 30 marca 1946r., ZS/1/17 z 9 marca 1964 r., oraz A/17 z 20 stycznia 1971 r.[1]
| |
 Front dworu w roku 2011 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Rzgowska 247 |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy |
XVIII w. |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
Krauzowie, Franciszek Zimmerman |
| Obecny właściciel |
MOSiR Łódź |
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
 51°42′46,12″N 19°29′08,21″E/51,712811 19,485614
| |
| Strona internetowa | |
Dwór Benedykta Górskiego – zabytkowy dwór szlachecki położony w Łodzi przy ul. Rzgowskiej 247. Obecnie we dworze mieści się restauracja „Dworek na Chojnach”[2], a na jego tyłach znajdują się domki kempingowe.
Budynek
[edytuj | edytuj kod]Dwór położony jest na wzniesieniu w północnej części współczesnych Stawów Jana. Został zbudowany na planie prostokąta z modrzewiowych bali w konstrukcji zrębowej, jego ściany są otynkowane. Nakryty jest dachem łamanym polskim pokrytym gontami. Ganek dworu jest wysunięty ryzalitowo, całkowicie zabudowany[3]. Budynek należy do najstarszych zachowanych w granicach miasta zabytków Łodzi[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Dwór został zbudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla Benedykta Górskiego we wsi Chojny, w pobliżu traktu prowadzącego do Piotrkowa Trybunalskiego. W I poł. XIX w. dobra przeszły na córkę Benedykta – Izabelę Walewską. Później właścicielem został Franciszek Kamiński. W roku jego śmierci, tj. 1853, pięcioro spadkobierców spłaciła Marianna Rudzka z Lenczowskich h. Strzemię, żona Bonawentury Rudzkiego h. Wężyk. Wartość majątku oszacowano wówczas na kwotę 86 700 rubli. Dobra dzierżawił niejaki Lisicki, a sama właścicielka przebywała z synem w Dobrzelowie. W skład dóbr oprócz dworu wchodziła wówczas cegielnia, karczma i kilka chałup dla służby. W 1864 majątek nawiedził pożar, który strawił drewniane zabudowania gospodarcze oraz cegielnię. Zabudowania zostały ponownie postawione w dwa lata później, jednak znów w drewnie, pomimo że właścicielka posiadała własną cegielnię. Po uwłaszczeniu chłopów podupadłe i zadłużone dobra Rudzka sprzedawała wolnym chłopom i kolonistom niemieckim. W 1874 ostatecznie pozbyła się majątku na rzecz Jana oraz Krystiana Krauze – kolonistów z Nowego Rokicia oraz Jerzego Fiszera – kupca z Ozorkowa. Parcelacja majątku oraz wysprzedawanie ziemi trwały nadal. Tereny najbliżej Łodzi, które w 1906 wcielono wraz z Dąbrową do Łodzi i utworzono dzielnicę Nowe Chojny, były przeznaczone pod działki budowlane. Sam folwark do lat 40. XX w. pozostawał w rękach Franciszka Zimmermana i przekształcił się we wzorowe gospodarstwo rolne. Po II wojnie światowej majątek już wcielony do miasta przeszedł na skarb państwa. Park z dworem został przekształcony w ośrodek wypoczynkowo-rekreacyjny zwany Stawami Jana. W latach 90. XX w. w wyremontowanym dworze mieściła się restauracja i administracja pobliskiego campingu[5].
Podczas remontu dworu w 1968 zostały odkryte późnobarokowe dekoracje kominków oryginalnie zdobiące pomieszczenia[3]. Kolejny remont dwór przeszedł w latach 2009–2010[6][7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 49 [dostęp 2011-09-24].
- ↑ Dworek Na Chojnach, Restauracja Dworek Na Chojnach [online], dworeknachojnach.pl [dostęp 2018-10-13] (pol.).
- ↑ a b Filmowa encyklopedia Łodzi i okolic – Dworek Benedykta Górskiego na Chojnach. TVP Łódź, 2010. [dostęp 2011-09-24].
- ↑ Mariusz Gaworczyk, Folwark łódzki, „Ziemia Łódza”, 8, 1 sierpnia 2018, s. 20–21, ISSN 1640-9337.
- ↑ Chojny [online], Polskie zabytki, 13 października 2018 [dostęp 2018-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-13].
- ↑ Dworek przy Stawach Jana odzyskał dawny blask – NaszeMiasto.pl, „archive.is”, 13 października 2018 [dostęp 2018-10-13].
- ↑ Dworek przy Stawach Jana odzyskał dawny blask. Nasze Miasto, 25 marca 2010. [dostęp 2011-09-24].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Opis dworu w serwisie polskiezabytki.pl. polskiezabytki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-13)].