Przejdź do zawartości

Dzwonkówka wiosenna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dzwonkówka wiosenna
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

dzwonkówkowate

Rodzaj

dzwonkówka

Gatunek

dzwonkówka wiosenna

Nazwa systematyczna
Entoloma vernum S. Lundell
Svensk bot. Tidskr. 31: 193 (1937)

Dzwonkówka wiosenna (Entoloma vernum S. Lundell) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji: Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi według Index Fungorum[1].

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r.[2] W niektórych atlasach grzybów gatunek ten opisywany był jako wieruszka wiosenna[3]. Synonimy naukowe[4]:

  • Entoloma cucullatum (J. Favre) Bon & Courtec. 1987
  • Entoloma cucullatum (J. Favre) Cetto 1987
  • Entoloma cucullatum (J. Favre) M.M. Moser 1986
  • Nolanea cucullata (J. Favre) P.D. Orton 1960
  • Nolanea verna (S. Lundell) Kotl. & Pouzar 1972
  • Nolanea verna var. isodiametrica Largent 1994
  • Nolanea verna (S. Lundell) Kotl. & Pouzar 1972 var. verna
  • Rhodophyllus cucullatus J. Favre 1955
  • Rhodophyllus vernus (S. Lundell) Romagn. 1947

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 2–5 cm. U młodych okazów ma kształt stożkowaty lub dzwonkowaty z niedużym czubkiem, z czasem staje się dzwonkowato-wupukły, na koniec spłaszczony z garbkiem. Brzeg ostry, za młodu podwinięty, później wyprostowany, zazwyczaj gładki, czasami tylko prążkowany od prześwitujących blaszek[5]. Powierzchnia gładka, jej podstawowym kolorem jest ciemnobrązowy, ale jest silnie higrofaniczna[6]. Podczas wilgotnej pogody ma kolor od oliwkowobrązowego do brązowoczarnego, w czasie suchej jest jasnobrunatna i jedwabiście błyszcząca[5].

Blaszki

Rzadkie, o szerokości 4–5 mm i różnej długości. U młodych okazów ostrze równe, u starszych karbowane i poszarpane. Przyrośnięte wąsko, przy trzonie zaokrąglone. Barwa bladoszara, z wiekiem coraz ciemniejsza[5]. U dojrzałych owocników blaszki nabierają różowego odcienia[3].

Trzon

Długość 3–6 cm, grubość 3–8 mm. Jest kruchy, pusty w środku, powyginany, czasami spłaszczony. Powierzchnia gładka, tej samej barwy co kapelusz. Podstawa obrośnięta białawą grzybnią[5].

Cechy mikroskopowe;

W hymenium brak cystyd, w strzępkach brak sprzążek, są one natomiast inkrustowane pigmentem. Wysyp zarodników różowy. Zarodniki gładkie, bezbarwne, w kształcie wieloboczne i kanciaste (5–6 boczne). Mają rozmiar 8–11 × 5–8 µm[7]. W środku posiadają jedną kroplę tłuszczu[5].

Gatunki podobne

Jest kilka gatunków dzwonkówek o brązowych kapeluszach. Najbardziej podobne są:

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Stwierdzono występowanie tego gatunku w Europie oraz w USA[8]. W Polsce jest pospolity[2].

Rośnie na ziemi po kilka sztuk lub w większych skupiskach w różnego rodzaju lasach, zaroślach, parkach, na obrzeżach dróg[5]. Owocniki wytwarza od kwietnia do maja[2].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Nie tworzy mykoryzy z drzewami[6]. Grzyb trujący (7 grupa zatruć). Pierwsze objawy zatrucia występują po upływie 1/2–3 godzin od spożycia. Są to zatrucia gastrotoksyczne. Objawiają się mdłościami, wymiotami, biegunką. Trwają kilka dni[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 2015-04-10].
  2. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  3. a b c E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  4. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20].
  5. a b c d e f Warmia i Mazury. Dzwonkówka wiosenna [online] [dostęp 2015-04-10] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-16].
  6. a b c Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.
  7. Entoloma vernum [online], Mycobank [dostęp 2015-04-09].
  8. Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-04-08].