Dzwonkówka wiosenna

Dzwonkówka wiosenna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	dzwonkówkowate
Rodzaj	dzwonkówka
Gatunek	dzwonkówka wiosenna
	Nazwa systematyczna
	Entoloma vernum S. Lundell; Svensk bot. Tidskr. 31: 193 (1937)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzwonkówka wiosenna (Entoloma vernum S. Lundell) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi według Index Fungorum^[1].

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r.^[2] W niektórych atlasach grzybów gatunek ten opisywany był jako wieruszka wiosenna^[3]. Synonimy naukowe^[4]:

Entoloma cucullatum (J. Favre) Bon & Courtec. 1987
Entoloma cucullatum (J. Favre) Cetto 1987
Entoloma cucullatum (J. Favre) M.M. Moser 1986
Nolanea cucullata (J. Favre) P.D. Orton 1960
Nolanea verna (S. Lundell) Kotl. & Pouzar 1972
Nolanea verna var. isodiametrica Largent 1994
Nolanea verna (S. Lundell) Kotl. & Pouzar 1972 var. verna
Rhodophyllus cucullatus J. Favre 1955
Rhodophyllus vernus (S. Lundell) Romagn. 1947

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2–5 cm. U młodych okazów ma kształt stożkowaty lub dzwonkowaty z niedużym czubkiem, z czasem staje się dzwonkowato-wupukły, na koniec spłaszczony z garbkiem. Brzeg ostry, za młodu podwinięty, później wyprostowany, zazwyczaj gładki, czasami tylko prążkowany od prześwitujących blaszek^[5]. Powierzchnia gładka, jej podstawowym kolorem jest ciemnobrązowy, ale jest silnie higrofaniczna^[6]. Podczas wilgotnej pogody ma kolor od oliwkowobrązowego do brązowoczarnego, w czasie suchej jest jasnobrunatna i jedwabiście błyszcząca^[5].

Blaszki

Rzadkie, o szerokości 4–5 mm i różnej długości. U młodych okazów ostrze równe, u starszych karbowane i poszarpane. Przyrośnięte wąsko, przy trzonie zaokrąglone. Barwa bladoszara, z wiekiem coraz ciemniejsza^[5]. U dojrzałych owocników blaszki nabierają różowego odcienia^[3].

Trzon

Długość 3–6 cm, grubość 3–8 mm. Jest kruchy, pusty w środku, powyginany, czasami spłaszczony. Powierzchnia gładka, tej samej barwy co kapelusz. Podstawa obrośnięta białawą grzybnią^[5].

Cechy mikroskopowe;

W hymenium brak cystyd, w strzępkach brak sprzążek, są one natomiast inkrustowane pigmentem. Wysyp zarodników różowy. Zarodniki gładkie, bezbarwne, w kształcie wieloboczne i kanciaste (5–6 boczne). Mają rozmiar 8–11 × 5–8 µm^[7]. W środku posiadają jedną kroplę tłuszczu^[5].

Gatunki podobne

Jest kilka gatunków dzwonkówek o brązowych kapeluszach. Najbardziej podobne są:

dzwonkówka tarczowata (Entoloma clypeatum). Jest większa i ma miąższ o zapachu mąki,
dzwonkówka jedwabista (Entoloma sericeum), owocniki wyrastają jesienią^[6].

Występowanie i siedlisko

Stwierdzono występowanie tego gatunku w Europie oraz w USA^[8]. W Polsce jest pospolity^[2].

Rośnie na ziemi po kilka sztuk lub w większych skupiskach w różnego rodzaju lasach, zaroślach, parkach, na obrzeżach dróg^[5]. Owocniki wytwarza od kwietnia do maja^[2].

Znaczenie

Nie tworzy mykoryzy z drzewami^[6]. Grzyb trujący (7 grupa zatruć). Pierwsze objawy zatrucia występują po upływie 1/2–3 godzin od spożycia. Są to zatrucia gastrotoksyczne. Objawiają się mdłościami, wymiotami, biegunką. Trwają kilka dni^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum [online] [dostęp 2015-04-10] .
↑ ^a ^b ^c WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c E.E. Gerhardt E.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Warmia i Mazury. Dzwonkówka wiosenna [online] [dostęp 2015-04-10] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-16] .
↑ ^a ^b ^c TillT. R.Lohmeyer TillT., UteU. Kũnkele UteU., Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3 .
↑ Entoloma vernum [online], Mycobank [dostęp 2015-04-09] .
↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-04-08] .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2015-04-10] .

[check-2] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[ger-3] E.E. Gerhardt E.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .

[sf-4] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20] .

[war-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Warmia i Mazury. Dzwonkówka wiosenna [online] [dostęp 2015-04-10] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-16] .

[griz-6] TillT. R.Lohmeyer TillT., UteU. Kũnkele UteU., Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3 .

[mus-7] Entoloma vernum [online], Mycobank [dostęp 2015-04-09] .

[dis-8] Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-04-08] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]