EBLM J0555-57

EBLM J0555-57
	; Krzywa blasku.
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Malarz
Rektascensja	05h 55m 32,6868s
Deklinacja	−57° 17′ 26,064″
Paralaksa (π)	0,00516 ± 0,00036″
Odległość	632 +47−41 ly ; 194 +14−13 pc
Wielkość obserwowana ; (pasmo V)	A: 9,98m; B:10,76m
Ruch własny (RA)	3,9 ± 1,1 mas/rok
Ruch własny (DEC)	−39,71 ± 0,84 mas/rok
Prędkość radialna	23,42 ± 0,74 km/s
	Charakterystyka fizyczna
Typ widmowy	Aa: F8
Masa	Aa: 1,13 ± 0,08 M☉; Ab: 85,2 +4,0−3,9 MJ
Promień	Aa: 0,99 +0,15−0,03 R☉; Ab: 0,84 +0,14−0,04 RJ; B: 0,94 ± 0,08 R☉
Gęstość	Aa: 1,16 +0,1−0,42 gęstości Słońca; Ab: 1,88 +0,25−0,69×105 kg/m³
Metaliczność [Fe/H]	Aa: −0,24 ± 0,16
Wiek	1,9 ± 1,2 mld lat
Temperatura	Aa: 6460 ± 120 K; B: 5950 ± 200
Alternatywne oznaczenia
	2MASS: J05553262-5717261
	Cordoba Durchmusterung: CD−57°1311
	CPD−57°913, TYC 8528-926-1, WDS J05555-5717

EBLM J0555-57 – gwiazda potrójna w gwiazdozbiorze Malarza. Znajduje się w odległości około 600 lat świetlnych od Słońca^[2]. Jeden z jej składników w chwili ogłoszenia odkrycia (2017) był najmniejszą znaną gwiazdą, najbliższą teoretycznej granicy, powyżej której mogą zachodzić reakcje syntezy jądrowej.

Gwiazdy[edytuj | edytuj kod]

EBLM J0555-57 znana jest też jako CD−57°1311^[1]. Jest to hierarchiczny układ potrójny, w którym dwa bliskie składniki (Aa i Ab) okrąża dalszy składnik – B. Składniki Aa i Ab tworzą układ zaćmieniowy, co pozwala na określenie parametrów gwiazd^[2]. Gwiazdy nie są widoczne gołym okiem, przez teleskop optyczny widać dwa jaśniejsze składniki w odległości 2,5″ (pomiar z 2015)^[4].

Najjaśniejszy składnik układu, EBLM J0555-57 Aa, to żółto-biały karzeł należący do typu widmowego F8^[3]. Jest nieco gorętsza i masywniejsza od Słońca. Gwiazda ta ma obserwowaną wielkość gwiazdową 9,98^m. Składnik EBLM J0555-57 B jest nieco słabszy niż składnik А, jego wielkość gwiazdowa wynosi 10,76^m. Gwiazdy te mają podobne rozmiary, bliskie rozmiarom Słońca^[2].

EBLM J0555-57 Ab[edytuj | edytuj kod]

Trzeci składnik układu, EBLM J0555-57 Ab, został odkryty przez zespół naukowców z University of Cambridge, biorących udział w projekcie EBLM (ang. Eclipsing Binary, Low Mass), na podstawie danych zebranych przez projekt WASP^[5]. Gwiazda ta ma masę około 85 ± 4 mas Jowisza albo 0,081 masy Słońca^[2]^[6]. Jest ona podobna do masy gwiazdy TRAPPIST-1. Gwiazda ta jest jednak mniejsza niż Jowisz i TRAPPIST-1, jej promień można porównać z promieniem Saturna^[5].

Porównanie rozmiarów
Jowisz	EBLM J0555-57 Ab

Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni EBLM J0555-57 Ab jest około 300 razy większe niż przyspieszenie ziemskie. Gdyby masa EBLM J0555-57 Ab była trochę mniejsza i wynosiła 7% słonecznej, to reakcje termojądrowe w jej jądrze nie zachodziłyby i obiekt byłby brązowym karłem^[5]. Ocenia się, że dla gwiazd o metaliczności około -0,5 graniczna masa to około 83 M_J^[2].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

OGLE-TR-122b
2MASS J0523-1403 - Gwiazda, która kiedyś była uważana za najmniejszą.
Lista gwiazd w gwiazdozbiorze Malarza

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e EBLM J0555-57 w bazie SIMBAD (ang.)
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Alexander von Boetticher, Amaury H.M.J. Triaud, Didier Queloz, Sam Gill i inni. The EBLM project III. A Saturn-size low-mass star at the hydrogen-burning limit. „Astronomy and Astrophysics”, 2017. DOI: 10.1051/0004-6361/201731107. arXiv:1706.08781.
↑ ^a ^b Brian D. Mason, Gary L. Wycoff, William I. Hartkopf, Geoffrey G. Douglass i inni. The 2001 US Naval Observatory Double Star CD-ROM. I. The Washington Double Star Catalog. „The Astronomical Journal”. 122 (6), s. 3466, 2001. DOI: 10.1086/323920. Bibcode: 2001AJ....122.3466M. (ang.).
↑ Mason et al.: WDS J05555-5717AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
↑ ^a ^b ^c Smallest-ever star discovered by astronomers. University of Cambridge, 2017-07-12. [dostęp 2017-11-24]. (ang.).
↑ John Wenz: This Is the Smallest Star Ever Discovered. [w:] Popular Mechanics [on-line]. 2017-07-12. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Astronomowie odkryli gwiazdę wielkości Saturna. Urania – Postępy Astronomii, 2017-07-12. [dostęp 2016-11-24]. (pol.).

[simbad-1] EBLM J0555-57 w bazie SIMBAD (ang.)

[EBLM-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Alexander von Boetticher, Amaury H.M.J. Triaud, Didier Queloz, Sam Gill i inni. The EBLM project III. A Saturn-size low-mass star at the hydrogen-burning limit. „Astronomy and Astrophysics”, 2017. DOI: 10.1051/0004-6361/201731107. arXiv:1706.08781.

[Mason2001-3] Brian D. Mason, Gary L. Wycoff, William I. Hartkopf, Geoffrey G. Douglass i inni. The 2001 US Naval Observatory Double Star CD-ROM. I. The Washington Double Star Catalog. „The Astronomical Journal”. 122 (6), s. 3466, 2001. DOI: 10.1086/323920. Bibcode: 2001AJ....122.3466M. (ang.).

[WDS-4] Mason et al.: WDS J05555-5717AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.

[cam-5] Smallest-ever star discovered by astronomers. University of Cambridge, 2017-07-12. [dostęp 2017-11-24]. (ang.).

[popmech-6] John Wenz: This Is the Smallest Star Ever Discovered. [w:] Popular Mechanics [on-line]. 2017-07-12. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]