Echinotriton andersoni

Echinotriton andersoni
(Boulenger, 1892)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy ogoniaste
Rodzina	salamandrowate
Podrodzina	Pleurodelinae
Rodzaj	Echinotriton
Gatunek	Echinotriton andersoni
Synonimy
Tylototriton Andersoni Boulenger, 1892 Echinotriton andersoni — Nussbaum & Brodie, 1982 Tylototriton (Echinotriton) andersoni — Zhao & Hu, 1984 Pleurodeles (Tylototrion) andersoni — Risch, 1985 Pleurodeles (Echinotriton) andersoni — Dubois, 1987
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
narażony na wyginięcie

Echinotriton andersoni – gatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych (Salamandridae). Występuje na 6 wyspach japońskiego archipelagu Riukiu. Osiąga długość 13–16 cm i zasiedla lasy, stepy oraz bagna. Rozmnaża się od lutego do czerwca. Jest gatunkiem narażonym na wyginięcie w związku z małym obszarem występowania, niszczeniem i degradacją siedlisk oraz nielegalnym handlem.

Wygląd

Ciało płaskie, szerokie i krępe. Osiąga długość 13–16 cm (z ogonem). Głowa jest szeroka i trójkątna. Ciało ma kolor brązowy lub czarny na grzbiecie i na brzuchu. Spodnia część ogona, kloaka i podeszwy stóp są żółtopomarańczowe. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. E. andersoni jest blisko spokrewniony z chińskim gatunkiem E. chinhaiensis, od którego różni się obecnością rzędu brodawek biegnących po obu stronach grzebienia grzbietowego.

Zasięg występowania i habitat

Gatunek ten występuje na sześciu wyspach japońskiego archipelagu Riukiu m.in. na Amami Ōshima i Okinawie. Sądzono, że występował też na Tajwanie, o czym miały świadczyć trzy okazy muzealne, jednak prawdopodobnie tak nie było, a okazy albo pochodzą z wysp Riukiu i błędnie przypisano je do Tajwanu, albo błędnie je zidentyfikowano, bo ich zły stan nie pozwala na precyzyjne ustalenie przynależności gatunkowej (są to częściowo połamane szkielety z niemal całkowicie wyschniętą skórą i mięśniami).

E. andersoni prowadzi głównie naziemny i skryty tryb życia i zasiedla lasy wtórne, wiecznie zielone lasy, stepy oraz bagna. Na wyspie Tokunoshima występuje w pobliżu pól trzciny cukrowej na wysokości 100–200 m n.p.m. Gatunek ten żywi się równonogami, chrząszczami, dżdżownicami oraz pająkami.

Rozmnażanie i rozwój

Okres godowy trwa od lutego do późnego czerwca, z największą aktywnością od połowy marca do początku kwietnia. Kopulacja ma miejsce na lądzie – samiec zbliża się do samicy i umieszcza spermatofor na ziemi, do którego następnie prowadzi samicę. Sperma samca może być przetrzymywana w kloace samicy do 4 miesięcy. Samica składa duże (średnica 3–3,2 mm), białe, pojedyncze jaja w próchnicy albo pod warstwą gnijących liści w pobliżu stawów, kałuż i potoków. Następnie opady deszczu zmywają świeżo wyklute kijanki do zbiorników wodnych. Kijanki są również w stanie samemu dostać się do takiego zbiornika poprzez czołganie się przez błoto oraz wykonywanie długich skoków.

Status zagrożenia i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) Echinotriton andersoni od 2021 roku klasyfikowany jest jako gatunek narażony (VU, ang. Vulnerable); wcześniej, od 2004 roku uznawano go za gatunek zagrożony (EN, Endangered). Ma on niewielki i poszatkowany zasięg występowania. Zagraża mu niszczenie i degradacja siedlisk, w tym wycinka drzew i wylesianie, śmierć na drogach, a także handel, jako że jest nielegalnie sprzedawany jako zwierzę domowe. W związku ze skrytym trybem życia monitorowanie jego populacji jest utrudnione. Prefektury Okinawa oraz Kagoshima ustanowiły ten gatunek pomnikiem przyrody.