Ed Elisian
| Imię i nazwisko |
Edward Gulbeng Eliseian |
|---|---|
| Państwo | |
| Data i miejsce urodzenia |
9 grudnia 1926 |
| Data i miejsce śmierci |
30 sierpnia 1959 |
Ed Elisian, właściwie Edward Gulbeng Eliseian (ur. 9 grudnia 1926 roku w Oakland, zm. 30 sierpnia 1959 roku w Wisconsin State Fair Park w Milwaukee) – amerykański kierowca wyścigowy.
W latach 1953-1959 wziął udział w 43 wyścigach USAC National Championship. Jego najlepszym wynikiem było trzecie miejsce (Langhorne 1959), zdobył także jedno pole position (Milwaukee 1957).
Indianapolis 500 i kontrowersje[edytuj | edytuj kod]
W 1955 roku jako pierwszy kierowca w historii wyścigu dobrowolnie zatrzymał swój samochód, aby pobiec na miejsce tragicznego wypadku bliskiego przyjaciela, Billa Vukovicha.
To zdarzenie zostało przyćmione przez incydent z 1958 roku, gdy startujący z drugiej pozycji Elisian wpadł w poślizg na pierwszym okrążeniu, czym wywołał zbiorowy karambol, w którym zginął Pat O'Connor. W efekcie został zawieszony w prawach zawodnika przez USAC na kilka dni.
Niespełna miesiąc później, podczas wyścigu sprint carów na torze New Bremen Speedway w stanie Ohio, Elisian brał udział w kolizji z Jimem Davisem, który zmarł wskutek obrażeń kilka dni później. Sędziowie wyścigu nie stwierdzili winy Elisiana w tym przypadku, lecz jego reputacja wśród innych kierowców całkowicie legła w gruzach (jeszcze w 1956 roku Elisian został oskarżony o spowodowanie śmiertelnego wypadku Boba Sweikerta podczas wyścigu sprint carów w Salem; oddalono te zarzuty po analizie zapisu filmowego z kamer).
W 1959 roku Elisian nie zgłosił się do Indianapolis 500, wciąż będąc persona non grata na tym torze.
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
Zginął w wypadku na torze Milwaukee Mile (ówcześnie Wisconsin State Fair Park) w 1959 roku. Na 28. z 200 okrążeń[1] wpadł w poślizg na oleju wylanym ze zdefektowanego silnika A.J. Foyta i uderzył w zewnętrzną ścianę. Samochód obrócił się kołami do góry i stanął w płomieniach. Nieżywego Elisiana wydobyto z wraku dopiero po dziewięciu minutach[2].
Po śmierci Elisiana pojawiły się opinie, że pozostali kierowcy uczestniczący w tym wyścigu celowo nie przerwali rywalizacji, utrudniając dojazd straży pożarnej na miejsce wypadku. Te założenia pozostają jednak tylko w sferze domysłów.
Do dnia dzisiejszego Elisian pozostaje jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci w historii amerykańskich sportów wyścigowych. Mimo ostracyzmu związanego z wypadkiem Pata O'Connora, nie sposób pominąć faktu, że Elisian wciąż pozostaje jedynym kierowcą w historii Indianapolis 500, który dobrowolnie zatrzymał samochód, aby pomóc innemu zawodnikowi. To wydarzenie nie ma jednak przełożenia na generalną ocenę kierowcy, jak choćby w analogicznym przypadku Davida Purleya w świecie Formuły 1.
Starty w Indianapolis 500[edytuj | edytuj kod]
Wszystkie starty Elisiana w Indianapolis 500 są zaliczane do punktacji MŚ Formuły 1.
| Rok | Nadwozie | Silnik | Start | Wynik | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|
| 1954 | Stevens | Offenhauser | 31 | 18 | |
| 1955 | Kurtis Kraft | Offenhauser | 29 | 30 | Zatrzymał się, aby pomóc Vukovichowi |
| 1956 | Kurtis Kraft | Offenhauser | 14 | 23 | Hamulce |
| 1957 | Kurtis Kraft | Offenhauser | 7 | 29 | Przednie koło zębate |
| 1958 | Watson | Offenhauser | 2 | 28 | Wypadek |