Elizabeth Fries Ellet
 Elizabeth Fries Ellet | |
| Imię i nazwisko |
Elizabeth Fries Lummis Ellet |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
18 października 1818 |
| Data i miejsce śmierci |
3 czerwca 1877 |
| Narodowość |
amerykańska |
| Język |
angielski |
| Dziedzina sztuki |
biografia, poezja |
| Epoka |
romantyzm |
.jpg){kind=small}
| |
Elizabeth Fries Ellet (ur. 18 października 1818, zm. 3 czerwca 1877) – amerykańska historyk, pisarka i poetka okresu romantyzmu. Odegrała ważną rolę jako pierwsza autorka, która pisała o roli wybitnych kobiet w amerykańskiej wojnie o niepodległość[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Elizabeth Fries Ellet urodziła się w Sodus Point w stanie Nowy Jork jako Elizabeth Fries Lummis[1]. Jej rodzicami byli znany lekarz William Nixon Lummis (1775–1833), uczeń znanego doktora Benjamina Rusha i Sarah Maxwell (1780–1849), córka kapitana Johna Maxwella[2], który w narodowowyzwoleńczej kampanii Jerzego Waszyngtona dowodził setką ochotników, znaną jako kompania Maxwella. Poetka miała pięcioro rodzeństwa[3]. W 1835 roku Elizabeth Fries Lummis opublikowała swoją pierwszą oryginalną książkę, zatytułowaną Poems, Translated and Original (Wiersze, tłumaczone i oryginalne), która zawierała między innymi tragedię Teresa Contarini, opartą na weneckiej historii[1]. Wcześniej ogłosiła jedynie (anonimowo) tłumaczenie Eufemia z Messyny Silvia Pellico[1]. W tym czasie poślubiła Williama Henry'ego Elleta[1] (1806–1859), chemika, absolwenta Columbia Colledge w Nowym Jorku, prowadzącego badania nad cyjankami i otrzymywaniem bawełny strzelniczej. Małżonkowie przeprowadzili się do miasta Columbia w Karolinie Południowej, gdzie mąż autorki w 1836 roku został profesorem chemii, geologii i mineralogii na South Carolina College.
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Najważniejszą pozycją Elizabeth Fries Ellet, która przyniosła jej sławę i uznanie, jest pokaźna książka The Women of the American Revolution (Kobiety Rewolucji Amerykańskiej), początkowo dwutomowa, potem rozszerzona i trzytomowa, wydana w 1848 (1850)[4]. Zawiera ona życiorysy około 160 kobiet, które brały aktywny udział w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych[1], były jej naocznymi świadkami albo wypowiadały się publicznie na jej temat. Kompendium Elizabeth Fries Ellet przełamywało stereotyp historii jako dziedziny tworzonej i pisanej wyłącznie przez mężczyzn. Podkreślając rolę kobiet w przełomowych wydarzeniach historycznych[5], autorka postawiła się w szeregu pierwszych bojowniczek o prawa kobiet, sprzyjając ich szybszej emancypacji. Obok pracy historycznej Elizabeth Fries Ellet pisała poezje. Do jej najlepszych i najszerzej znanych wierszy należy sześciozwrotkowy utwór Lake Ontario (Jezioro Ontario), napisany oktawą[6]. Dłuższym utworem jest poemat The Death of St. Louis (Śmierć świętego Ludwika). W twórczości Ellet nie zabrakło sonetu (O weary heart, there is a rest for thee)[7]. Poetka również tłumaczyła wiersze. Przekładała między innymi utwory Alphonse'a de Lamartine'a. Przyswoiła również poemat włoskiego klasyka Uga Foscolo Grobowce:
- All’ombra de’ cipressi e dentro l’urne
- Confortate di pianto è forse il sonno
- Della morte men duro?
- (Dei sepolcri)
- Beneath the cypress shade, or sculptured urn
- By fond tears watered, is the sleep of death
- Less heavy?
- (Sepulchres)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Elizabeth Fries Lummis Ellet, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-08-08] (ang.).
- ↑ Daniel Patterson, Roger Thompson, Scott Brysom, [ed.]: Early American Nature Writers: A Biographical Encyclopedia. Westport: Greenwood Press, 2008, s. 105. ISBN 978-0-313-34680-4.
- ↑ Marion Ann Taylor, Heather E. Weir, [ed.]: Let Her Speak for Herself: Nineteenth-century Women Writing on the Women of Genesis. Waco: Baylor University Press, 2006, s. 139. ISBN 978-1-932792-53-9.
- ↑ Jennifer Scanlon, Shaaron Cosner: American Women Historians, 1700s-1990s: A Biographical Dictionary. Westport: Greenwood Press, s. 73-74. ISBN 0-313-29664-2.
- ↑ Sandra Lee Kleppe, [ed.]: Ekphrasis in American Poetry: The Colonial Period to the 21st Century. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing, 2015, s. 41. ISBN 978-1-4438-8067-1.
- ↑ Elizabeth Fries Ellet: Lake Ontario. [w:] Henry Wadsworth Longfellow, [ed.] Poems of Places: An Anthology in 31 Volumes. America: [on-line]. Bartleby.com. [dostęp 2016-08-08]. (ang.).
- ↑ Elizabeth Fries Ellet: O weary heart, there is a rest for thee!. [w:] The Book of the Sonnet [on-line]. s. 1867. [dostęp 2016-08-08]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Poems, Translated and Original by Mrs. E.F. Ellet, Key & Biddle, Philadelphia 1835.
- The Women of the American Revolution by Elizabeth F[ries] Ellet, In Two Volumes, Baker and Scribner, New York 1850.