Dzwonkówka żółtawa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
dzwonkówka żółtawa |
| Nazwa systematyczna | |
| Entoloma formosum (Fr.) Noordel. Persoonia 12(4): 461 (1985) | |
_Noordel_287481.jpg)
_Noordel_289930.jpg)
Dzwonkówka żółtawa (Entoloma formosum (Fr.) Noordel.) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus formosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Machiel Evert Noordeloos w 1985 r.[1]
- Agaricus formosus Fr. 1821
- Agaricus formosus var. suavis Lasch, 1828
- Entoloma fulvum (P.D. Orton) Arnolds 1982
- Leptonia formosa (Fr.) Gillet 1876
- Leptonia formosa (Fr.) Gillet 1876 var. formosa
- Leptonia formosa var. microspora Largent 1994
- Leptonia formosa var. suavis (Lasch) Sacc. 1887
- Leptonia fulva P.D. Orton 1960
- Leptonia fulva P.D. Orton 1960 f. fulva
- Leptonia fulva f. undulata Largent 1977
- Rhodophyllus formosus (Fr.) Quél. 1886
- Rhodophyllus fulvus (P.D. Orton) M.M. Moser 1967
Nazwę zwyczajową zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 6–50 mm, początkowo stożkowato-wypukły, potem płaskowypukły, w końcu rozpostarty z nieznacznym wklęśnięciem na środku, rzadko z niewielkim garbem. Brzeg lekko podwinięty. Jest słabo niehigrofaniczny, w stanie wilgotnym prążkowany do połowy promienia. Powierzchnia w środkowej części ze sterczącymi łuseczkami, przy brzegu promieniście włóknisto-łuseczkowata[4]. W stanie suchym ma barwę brudnokremową z ciemniejszym środkiem, w stanie wilgotnym od pomarańczowej do żółtobrązowej z ciemnobrązowym środkiem[5].
W liczbie 15–26, z międzyblaszkami (l = 1–7), średniogęste, przyrośnięte lub nieco wykrojone, wybrzuszone. Początkowo kremowobiałe, potem blado-różowe z odcieniem brązowym. Ostrza kłaczkowate, tej samej barwy[4].
Wysokość 3–9 cm, grubość 1–4 mm, walcowaty lub nieco rozszerzający się ku podstawie, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia różowawa lub żółtawa, jaśniejsza od kapelusza, naga lub z rozproszonymi srebrzystymi włókienkami[4], w górnej części białawo oprószona, u podstawy z białą opilśnią. Uszkodzony zmienia barwę na cynamonowoczerwoną[5].
Cienki, bez zapachu, i bez smaku, lub o smaku lekko zjełczałym[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki w widoku z boku w zarysie elipsoidalne, 6–7-kątowe. Mają wymiary 9,0–12,5 (–13,5) × 6,0–8,0 (–9,0) μm. Podstawki 24–55 × 9,5–14 μm, 4–zarodnikowe, ze sprzążkami. Brzegi blaszek płodne lub niejednorodne. cheilocystydy o wymiarach 20–45 × 5–12 μm, prawie cylindryczne lub wąskomaczugowate, w rozproszeniu między podstawkami. Skórka kapelusza cienka, zbudowana z cylindrycznych strzępek o szerokości 6–15 μm, z elementami końcowymi o szerokości 12–30 μm. W strzępkach skórki wewnątrzkomórkowy żółty pigment. W skórce i tramie w rozproszeniu występują rzadkie granulki. Brak sprzążek[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Dzwonkówka żółtawa w Europie jest szeroko rozpowszechniona i w niektórych rejonach dość pospolita[4]. Zanotowano jej występowanie także w zachodnich i wschodnich rejonach USA (stany Waszyngton, Kalifornia, Ontario, Pensylwania, New Hampshire) oraz w Japonii[6]. Na terenie Polski podano tylko jedno stanowisko i to dawno (Elbląg, 1917 r.). Według W. Wojewody gatunek w Polsce prawdopodobnie wymarły[3].
Występuje w omszonych, słabo porośniętych obszarach trawiastych, zwłaszcza w zespołach roślinności Nardo-Galion, także przy drogach[4], w lasach iglastych i mieszanych, na pastwiskach, łąkach. W górach sięga aż po piętro halne. Owocniki zazwyczaj w małych grupach od lipca do września[5].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Dzwonkówka żółtoochrowa (Entoloma xanthochroum). Odróżnia się żółtymi blaszkami z brązowym ostrzem[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2018-12-13]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-12-13]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Flora Agaricina Neerlandica. Critical monographs on the families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. 1: Entolomataceae. 1988, 1:1-192
- ↑ a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-01-18].