Dzwonkówka wiosenna
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
dzwonkówka wiosenna |
| Nazwa systematyczna | |
| Entoloma vernum S. Lundell Svensk bot. Tidskr. 31: 193 (1937) | |
.JPG)
Dzwonkówka wiosenna (Entoloma vernum S. Lundell) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji: Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi według Index Fungorum[1].
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r.[2] W niektórych atlasach grzybów gatunek ten opisywany był jako wieruszka wiosenna[3]. Synonimy naukowe[4]:
- Entoloma cucullatum (J. Favre) Bon & Courtec. 1987
- Entoloma cucullatum (J. Favre) Cetto 1987
- Entoloma cucullatum (J. Favre) M.M. Moser 1986
- Nolanea cucullata (J. Favre) P.D. Orton 1960
- Nolanea verna (S. Lundell) Kotl. & Pouzar 1972
- Nolanea verna var. isodiametrica Largent 1994
- Nolanea verna (S. Lundell) Kotl. & Pouzar 1972 var. verna
- Rhodophyllus cucullatus J. Favre 1955
- Rhodophyllus vernus (S. Lundell) Romagn. 1947
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–5 cm. U młodych okazów ma kształt stożkowaty lub dzwonkowaty z niedużym czubkiem, z czasem staje się dzwonkowato-wupukły, na koniec spłaszczony z garbkiem. Brzeg ostry, za młodu podwinięty, później wyprostowany, zazwyczaj gładki, czasami tylko prążkowany od prześwitujących blaszek[5]. Powierzchnia gładka, jej podstawowym kolorem jest ciemnobrązowy, ale jest silnie higrofaniczna[6]. Podczas wilgotnej pogody ma kolor od oliwkowobrązowego do brązowoczarnego, w czasie suchej jest jasnobrunatna i jedwabiście błyszcząca[5].
Rzadkie, o szerokości 4–5 mm i różnej długości. U młodych okazów ostrze równe, u starszych karbowane i poszarpane. Przyrośnięte wąsko, przy trzonie zaokrąglone. Barwa bladoszara, z wiekiem coraz ciemniejsza[5]. U dojrzałych owocników blaszki nabierają różowego odcienia[3].
Długość 3–6 cm, grubość 3–8 mm. Jest kruchy, pusty w środku, powyginany, czasami spłaszczony. Powierzchnia gładka, tej samej barwy co kapelusz. Podstawa obrośnięta białawą grzybnią[5].
- Cechy mikroskopowe;
W hymenium brak cystyd, w strzępkach brak sprzążek, są one natomiast inkrustowane pigmentem. Wysyp zarodników różowy. Zarodniki gładkie, bezbarwne, w kształcie wieloboczne i kanciaste (5–6 boczne). Mają rozmiar 8–11 × 5–8 µm[7]. W środku posiadają jedną kroplę tłuszczu[5].
- Gatunki podobne
Jest kilka gatunków dzwonkówek o brązowych kapeluszach. Najbardziej podobne są:
- dzwonkówka tarczowata (Entoloma clypeatum). Jest większa i ma miąższ o zapachu mąki,
- dzwonkówka jedwabista (Entoloma sericeum), owocniki wyrastają jesienią[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Stwierdzono występowanie tego gatunku w Europie oraz w USA[8]. W Polsce jest pospolity[2].
Rośnie na ziemi po kilka sztuk lub w większych skupiskach w różnego rodzaju lasach, zaroślach, parkach, na obrzeżach dróg[5]. Owocniki wytwarza od kwietnia do maja[2].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Nie tworzy mykoryzy z drzewami[6]. Grzyb trujący (7 grupa zatruć). Pierwsze objawy zatrucia występują po upływie 1/2–3 godzin od spożycia. Są to zatrucia gastrotoksyczne. Objawiają się mdłościami, wymiotami, biegunką. Trwają kilka dni[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2015-04-10].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20].
- ↑ a b c d e f Warmia i Mazury. Dzwonkówka wiosenna [online] [dostęp 2015-04-10] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-16].
- ↑ a b c Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ Entoloma vernum [online], Mycobank [dostęp 2015-04-09].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-04-08].