Eparchia timișoarska
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba |
Timișoara |
| Data powołania |
przed XVI w. |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Sobór | |
| Biskup diecezjalny |
vacat; administrator biskup budziński – Lucjan (Pantelić)[1], namiestnik – ks. Marinco Marcov |
| Dane statystyczne | |
| Liczba dekanatów |
3 |
| Liczba parafii |
56 |
| Liczba klasztorów |
5 |
Położenie na mapie okręgu Temesz  | |
Położenie na mapie Rumunii  | |
 45°45′28,6″N 21°13′39,9″E/45,757944 21,227750
| |
Eparchia timișoarska (serb. Епархија темишварска, Eparhija temišvarska, dawn. pol. Eparchia temeszwarska) – eparchia Serbskiego Kościoła Prawosławnego z siedzibą w Timișoarze. Swoją jurysdykcją obejmuje etnicznie serbskie parafie prawosławne w rumuńskich okręgach Arad, Caraș‑Severin, Mehedinți oraz Temesz[2].
Historia i struktura administracyjna[edytuj | edytuj kod]
Dokładny moment erygowania serbskiej eparchii prawosławnej w Temeszwarze nie jest znany. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z XVI w. Podlegała wówczas Patriarchatowi w Peczu. Następnie była częścią metropolii belgradzkiej, a po utworzeniu po wielkiej wędrówce Serbów metropolii karłowickiej weszła w jej granice[3]. Do 1864 r. jej wiernymi byli zarówno prawosławni Serbowie, jak i Rumuni[3] – we wskazanym roku dla tych drugich utworzona została metropolia siedmiogrodzka[4]. Po erygowaniu odrębnej administratury rumuńskiej w jurysdykcję eparchii temeszwarskiej przeszły etnicznie serbskie parafie w eparchii aradzkiej[3].
Po rozpadzie Austro-Węgier, powstaniu Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców oraz zmianie granic Rumunii terytorium eparchii zostało podzielone między trzy państwa. Od 1921 r. siedziba biskupa znajdowała się w Velikiej Kikindzie, parafiami serbskimi w Rumunii faktycznie zarządzali administratorzy[5]. W 1931 r. z terytorium eparchii wydzielona została eparchia banacka, obejmująca ziemie historycznego Banatu w granicach Królestwa SHS[3].
W Rumunii po II wojnie światowej eparchia została zdegradowana do rangi wikariatu[2]. Nadal zarządzali nią nie ordynariusze, a administratorzy[2] lub namiestnicy biskupi działający w ich imieniu[5].
W skład eparchii wchodzi 56 parafii zgrupowanych w trzech dekanatach. Istnieje również pięć monasterów: św. Jerzego, Cusici, Bezdin, Baziaș oraz Zlatița[2].
Ordynariusze[5][edytuj | edytuj kod]
- Neofit, wzmiankowany w 1608
- Izajasz, wzmiankowany w 1640
- Józef, wzmiankowany w 1643
- Teodor, wzmiankowany w 1643
- Sebastian, wzmiankowany w 1644 i 1647
- Michał, 1681-1688
- Bazyli, 1688
- Józef II, wzmiankowany po 1688
- Bazyli, wzmiankowany ok. 1695
- Izajasz (Đaković), 1695-1710
- Konstantyn zwany Grekiem, 1704-1713
- Joannicjusz (Vladisavljević), 1713-1727
- Mikołaj (Dimitrijević), 1728-1744
- Jerzy (Popović), 1745-1757
- Wincenty (Jovanović Vidak), 1759-1774
- Mojżesz (Putnik), 1774-1781
- Sofroniusz (Kirilović), 1781-1786
- Piotr (Petrović), 1786-1800
- Stefan (Avakumović), 1801-1822
- Józef (Putnik), 1829-1830
- Maksym (Manulović), 1833-1838
- Pantelejmon (Živković), 1839-1851
- Samuel (Maširević), 1853-1864
- Antoni (Nako), 1864-1869
- Jerzy (Vojnović), 1874-1881
- Jerzy (Branković), 1882-1890
- Nikanor (Popović), 1891-1901
- Jerzy (Letić), 1904
W kolejnych latach eparchią zarządzali administratorzy lub wskazani przez nich namiestnicy[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Diecezja Buda, Спасовдан у Темишвару [online], Информативна служба Српске Православне Цркве, 26 maja 2023 [dostęp 2023-11-26] (serb.).
- ↑ a b c d Pr. Marinco Marcov, Episcopia Ortodoxă Sârbă de Timisoara [online], Secretariatul de Stat pentru Culte [dostęp 2023-11-26] (rum.).
- ↑ a b c d TЕМИШВАРСКА ЕПАРХИЈА [online], Архив Војводине, 1 maja 2014 [dostęp 2023-11-03] (serb.).
- ↑ B. Jelavich, Historia Bałkanów. T. I: Wiek XVIII i XIX, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005, ss.316–319.
- ↑ a b c d Episkopi Pravoslavne Srpske Eparhije Temišvarske u Rumuniji [online], web.archive.org, 12 czerwca 2011 [dostęp 2023-11-04] [zarchiwizowane z adresu 2011-06-12].