Ernest Oppenheimer
 Ernest Oppenheimer (z prawej) podczas wizyty w szlifierni diamentów w Amsterdamie (1945) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 listopada 1957 |
Ernest Oppenheimer (ur. 22 maja 1880 we Friedbergu, zm. 25 listopada 1957 w Johannesburgu) – południowoafrykański przemysłowiec, finansista i polityk, zaangażowany w rozwój górnictwa na terenie Południowej Afryki[1]. Wieloletni prezes przedsiębiorstw wydobywczych Anglo American oraz De Beers[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 22 maja 1880 roku we Friedbergu, wówczas w Królestwie Prus, w rodzinie żydowskiej[2]; jego ojciec był sprzedawcą cygar. W wieku 16 lat emigrował do Londynu, gdzie tak jak dwóch jego starszych braci podjął pracę w firmie A. Dunkelsbuhler & Co. prowadzącej sprzedaż diamentów[3]. W 1901 roku uzyskał brytyjskie obywatelstwo. Rok później został wysłany jako przedstawiciel firmy do Kimberley, w brytyjskiej Kolonii Przylądkowej (od 1910 roku część Południowej Afryki), gdzie znajdowała się jedna z największych na świecie kopalni diamentów[4]; tam osiadł. W latach 1912–1915 był burmistrzem tego miasta[3].
Podczas I wojny światowej (1914–1918) Południowa Afryka przeprowadziła zwycięską kampanię przeciw Niemieckiej Afryce Południowo-Zachodniej (obecna Namibia). Oppenheimer zaangażował się w wysiłek wojenny, współorganizując pułk piechoty Kimberley Regiment oraz siłę roboczą na potrzeby budowy linii kolejowej o znaczeniu strategicznym[3]. W 1920 roku otrzymał od króla Jerzego V za swoje zasługi tytuł szlachecki[2][3].
W 1917 roku założył przy wsparciu zagranicznych inwestorów (m.in. J.P. Morgana) spółkę Anglo American Corporation, która podjęła eksploatację złóż złota w regionie Witwatersrand[1]. Dwa lata później założył również spółkę Consolidated Diamond Mines of South West Africa (CDM), prowadzącą wydobycie diamentów na terenie Afryki Południowo-Zachodniej, która przeszła po wojnie pod zwierzchnictwo południowoafrykańskie[3]. Kierowane przez Oppenheimera przedsięwzięcie zagroziło dominującej pozycji potentata na rynku diamentów – spółki De Beers. W zamian za konsolidację obu przedsiębiorstw Oppenheimer wynegocjował dla siebie udziały w De Beers oraz stanowisko członka rady dyrektorów. W 1929 roku Oppenheimer objął funkcje przewodniczącego i prezesa tej spółki, której większościowym udziałowcem zostało wówczas Anglo American Corporation[2][3].
W kolejnych latach prowadził działania na rzecz umocnienia pozycji obu kontrolowanych przez niego przedsiębiorstw na rynku światowym. W 1934 roku z jego inicjatywy powstała organizacja Diamond Trading Company (zwana również Central Selling Organization, CSO), pośrednicząca między producentami a sprzedawcami diamentów. Jej działalność służyła stabilizacji cen diamentów na odpowiednio wysokim poziomie i przyczyniła się do monopolizacji rynku światowego przez De Beers[2]. Oppenheimer kierował spółkami De Beers i Anglo American do swojej śmierci w 1957 roku. De Beers kontrolowało wówczas ponad 80% światowego rynku diamentów, a Anglo American odpowiadało za co najmniej 40% produkcji złota w Południowej Afryce. Kierownictwo nad obiema spółkami przejął po nim jego syn Harry Oppenheimer[5].
W latach 1924–1938 zasiadał w Zgromadzeniu Ludowym, izbie niższej południowoafrykańskiego parlamenentu. Związany był z Partią Południowoafrykańską (South African Party), cieszył się sympatią jej przewodniczącego – Jana Smutsa, premiera kraju w latach 1919–1924 oraz 1939–1948[2][3].
Zmarł na atak serca 25 listopada 1957 roku[2]; po jego śmierci w Południowej Afryce ogłoszono żałobę narodową[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Sir Ernest Oppenheimer, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-03-11] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Oppenheimer, Ernest. [w:] Encyclopedia of World Biography [on-line]. Encyclopedia.com. [dostęp 2024-03-11]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Colin Newbury: Oppenheimer, Sir Ernest. [w:] Oxford Dictionary of National Biography [on-line]. Oxford University Press, 2011-01-06. [dostęp 2024-03-11]. (ang.).
- ↑ Kimberley, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-03-11] (ang.).
- ↑ Stefan Kanfer: The last empire: De Beers, Diamonds and the World. Farrar Straus Giroux, 1993, s. 267–268. ISBN 978-0-374-15207-9. [dostęp 2024-03-12].