Franciszek Bunsch

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje) o 23:03, 21 sie 2020. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Franciszek Bunsch
Ilustracja
Franciszek Bunsch
Data i miejsce urodzenia

9 sierpnia 1926
Bielsko

Narodowość

Polska

Dziedzina sztuki

malarstwo, grafika

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Odznaka „Honoris Gratia”
Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Bunsch (ur. 9 sierpnia 1926 w Bielsku) – polski malarz i grafik, przedstawiciel krakowskiej szkoły grafiki warsztatowej, specjalizuje się w metaforycznej wizji rzeczywistości. Wieloletni wykładowca i profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Syn malarza Adama Bunscha, młodszy brat scenografa Alego Bunscha.

Życiorys

W roku 1938 rozpoczął naukę w gimnazjum w Bielsku, przerwaną wkrótce przez wybuch II wojny światowej. Podczas okupacji niemieckiej uczył się w Kunstgewerbeschule[1] w Krakowie (Szkole Rzemiosła Artystycznego, plastycznej szkole zawodowej opartej nieoficjalnie na ograniczonym programie ASP, zamkniętej na początku 1943 r.). Zaraz po wojnie studiował malarstwo u prof. Eugeniusza Eibischa i grafikę pod kierunkiem profesorów Andrzeja Jurkiewicza, Ludwika Gardowskiego i Konrada Srzednickiego w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (1945-1949)[2], następnie odbył dwuletni staż w Akademie Výtvarných Umění w Pradze (1950-1951). Dyplom uzyskał w roku 1955.

W 1952 r. został asystentem prof. Ludwika Gardowskiego w pracowni drzeworytu[3] w ASP w Krakowie. Po odejściu profesora na emeryturę w roku 1965 objął samodzielnie prowadzenie pracowni (w 1990 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego), aż do czasu przejścia na emeryturę w roku 1996[4]. Na uczelni pełnił różne funkcje programowe i organizacyjne, w tym dwukrotnie funkcję prorektora w latach 1972-1975 i 1984-1987.

Od roku 1951 bierze udział w wystawach ogólnopolskich, regionalnych oraz w wystawach grafiki polskiej za granicą m.in.: w Belgii, Holandii, ZSRR oraz Rosji, Danii, Norwegii, NRD, na Kubie i Węgrzech, w Austrii, Czechosłowacji, Wenezueli, Urugwaju, Meksyku, Jugosławii, Bułgarii, Szwecji, Szwajcarii, Turcji, Japonii, Finlandii, Algierii, Tunezji, Islandii, Hiszpanii, Francji, Niemczech, Kanadzie i USA. Pokazał także ponad 30 wystaw indywidualnych, stając się jednym z cenionych reprezentantów nurtu metaforycznego grafiki warsztatowej, wykonywanej w tradycyjnych technikach[5]. Punktem wyjścia dla jego twórczości graficznej bywały często dzieła i motywy literackie[6], jednak swobodna inspiracja materią literacką (Wejście do piekieł, Otchłań) prowadziła do przedstawienia własnej, onirycznej wizji (Motyl II, cykl Wyspy, a także Brama raju, Wędrowiec czy Monument), w której można dostrzec również nawiązanie do surrealizmu (Ogrodnik, Opowieść, Uskrzydlony, Animal)[7].

Zajmował się również ilustracją książkową oraz opracowaniem graficznym wydawnictw, przygotowując takie pozycje, jak: m.in. cykle drzeworytów do J. de la Madelène Pan na Piaskowym Zamku (II nagroda na II Ogólnopolskiej Wystawie Książki i Ilustracji, Warszawa 1955) oraz Ballad i romansów A. Mickiewicza (wyróżnienie na Ogólnopolskim Konkursie na ilustracje do dzieł Adama Mickiewicza, Warszawa 1956), T. Kudlińskiego, Maska i oblicze teatru (1963, wraz z żoną, malarką Krystyną Bunsch-Gruchalską)[8], a także ilustrując trylogię antyczną Olimpias, Parmenion, Aleksander K. Bunscha[9]. W latach 1960-1980 zaprojektował serie kart do gry[10], wydawane w wielkich nakładach przez Krakowskie Zakłady Wyrobów Papierowych (obecnie Fabryka Kart Trefl-Kraków), które następnie weszły do kanonu polskich wzorów kart[11].

Uprawia jednocześnie sztukę ekslibrisu uczestnicząc w licznych wystawach (m.in. I nagroda na VII Międzynarodowym Przeglądzie Ekslibrisu im. P. Stellera w Katowicach w roku 2010)[12], a także realizuje unikatowe książki autorskie, m.in. Oko (2006), Fragmenty (2007), Cisza (2007), Motyle (2008)[13].

Jest ponadto autorem wielu publikacji o charakterze teoretycznym i podręcznikowym.

Za działalność pedagogiczną otrzymał Złoty Krzyż Zasługi (1973), Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1975) oraz Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1983).

W roku 1993 za wybitne zasługi dla kultury polskiej został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[14]. Wyróżniono go także w 2017 r. odznaką „Honoris Gratia” w uznaniu zasług dla miasta Krakowa[15].

Najważniejsze wystawy indywidualne

  • 1960 - Kraków, BWA - grafiki
  • 1962 - Szczecin, BWA - grafiki
  • 1966 - Kraków, TPSP Pałac Sztuki - grafiki
  • 1968 - Bratysława, Budapeszt, Praga, Sofia, Ośrodki Informacji i Kultury Polskiej
  • 1970 - Kraków, Klub Dziennikarza, Szkice z podróży - tempery i rysunki
  • 1974 - Armadale (Australia) - Langsam Galleries - grafiki
  • 1976 - Kraków, Desa, Galeria „B" - grafiki
  • 1979 - Katowice, Galeria Wydziału Grafiki ASP - grafiki
  • 1980 - Zamość, BWA - grafiki
  • 1986 - Kraków, BWA, Galeria „Arkady" - grafiki, tempery, rysunki
  • 1987 - Lipsk (Niemcy), Ośrodek Informacji i Kultury Polskiej - grafiki, tempery, rysunki.
  • 1987 - Bitterfeld (Niemcy), Ośrodek Kultury - grafiki
  • 1987 - Kraków, Nowohuckie Centrum Kultury - grafiki, tempery, rysunki
  • 1988 - Warszawa, Galeria TEST - grafiki, tempery
  • 1989 - Lublin, Mała Galeria Grafiki - grafiki
  • 1989 - Kraków, Galeria w Hotelu Forum - grafiki
  • 1991 - Madryt (Hiszpania), Galeria Detursa - grafiki
  • 1996 - Kraków, Wydział Grafiki ASP - grafiki
  • 1997 - Lubin, Galeria Zamkowa - grafiki, tempery
  • 1998 - Wrocław, Galeria Miejska - grafiki, rysunki
  • 1999 - Kraków, Nowohuckie Centrum Kultury - grafiki, tempery
  • 2001 - Kraków, Pałac Sztuki Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych - grafiki, tempery
  • 2008 - Kraków, Galeria Jednej Książki, ASP - ekslibrisy i książki autorskie
  • 2013 - Kraków, Galeria „Oko dla Sztuki”, Międzynarodowe Triennale Grafiki - grafiki
  • 2014 - Warszawa, Galeria Katarzyny Napiórkowskiej - grafiki
  • 2014 - Wrocław, Galeria Domus - grafiki
  • 2015 - Kraków, Galeria Centrum NCK, Franciszek Bunsch - rysunek a grafika, Wystawa towarzysząca Międzynarodowemu Triennale Grafiki Kraków-2015 - grafiki, rysunki, tempery
  • 2016 - Szczecin, Zamek Książąt Pomorskich, Galeria Północna, Sygnowano: Bunsch - grafiki, rysunki, tempery
  • 2016 - Szczecin, Książnica Pomorska, Od pomysłu do projektu - projektowanie kart do gry
  • 2016 - Kraków, Galeria Ekslibrisu DK Podgórze, Prof. Franciszek Bunsch - ekslibrisy i małe grafiki
  • 2017 - Szczecin, Książnica Pomorska, Grafika z książką w tle – grafiki, ilustracje, ekslibrisy
  • 2018 - Zielona Góra, Galeria Biblioteki Norwida, Franciszek Bunsch. Malarstwo, rysunek, grafika
  • 2018 - Kraków, Galeria ASP, Uniwersytet Ekonomiczny oraz Galeria Centrum NCK, Franciszek Bunsch. Przestrzeń dla sztuki - grafika, rysunek, malarstwo. Trzy wystawy monograficzne[16] w ramach Open Eyes Festival, wydarzenie towarzyszące kongresowi Open Eyes Economy Summit 2018[17].

Prace w zbiorach

Ważniejsze opracowania i publikacje autorskie

  • Dzieje nauczania grafiki w ASP w Krakowie w latach 1939-1968, „Zeszyty Naukowe ASP w Krakowie", 1972.
  • Drzeworyt - podręcznik techniki (część podręcznika ogólnego), „Zeszyty Naukowe ASP w Krakowie", 1972.
  • Fotografia i obraz (Widzenie fotograficzne i widzenie malarskie), „Fotografia" 1984, nr 3 i Wyd. Wydziału Grafiki ASP, Kraków 1986.
  • Kształcenie grafików w krakowskiej ASP (wstęp do katalogu wystawy Grafika w krakowskiej ASP), Kraków 1986.
  • Krakowska szkoła grafiki (artykuł polemiczny), Wyd. Wydziału Grafiki ASP, Kraków 1986.
  • Związki polskiego drzeworytu współczesnego z tradycją drzeworytu japońskiego, wykład inauguracyjny w Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie 1995 oraz Wyd. Wydz. Grafiki ASP, Kraków 1995.
  • W obronie wyobraźni, [w:] Problemy współczesnej edukacji kulturalnej dzieci i młodzieży, materiały posesyjne, WSSP, Kraków 1990.
  • Pogmatwane początki, artykuł do katalogu I Wystawa Sztuki Nowoczesnej - pięćdziesiąt lat później, Galeria Starmach, Kraków 1998 oraz „Wiadomości ASP" 2003, nr 25, s. 7-11.
  • O pożytku nauki liternictwa, „Wiadomości ASP" 2002, nr 21.
  • Rozważania o strukturze ASP w Krakowie, s. 9-10 oraz Przyszłość a tradycja, s. 11, „Wiadomości ASP" 2004, nr 29.
  • Prof. Ludwik Gardowski - wspomnienie w 40 rocznicę śmierci, „Wiadomości ASP" 2005, nr 33, s. 18.
  • Czterdziestolecie oraz Grafika i pamięć, Stowarzyszenie Międzynarodowe Triennale Grafiki, Kraków 2006, s. 74-76 oraz „Wiadomości ASP" 2006, nr 36, s. 5-6.
  • Zbiory grafiki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, „Wiadomości ASP" 2006, nr 36, s. 22-23.
  • Rozdziały: Papier, s. 12-13, Rycina, s. 14-15, Drzeworyt, s. 19-27, [w:] Grafika artystyczna - podręcznik warsztatowy, Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu 2007.
  • Kilka uwag o ekslibrisie oraz O książeczkach autorskich, wstęp do katalogu wystawy Franciszek Bunsch - ekslibrisy, książeczki autorskie, Biblioteka Główna ASP w Krakowie 2008 oraz „Wiadomości ASP" 2008, nr 14, s. 11.
  • Na marginesie wystawy drzeworytu polskiego, [w:] Wielość w jedności - Drzeworyt polski po 1900 roku. Materiały z sesji naukowej, Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy 2009, s. 15-19.
  • Na marginesie wystawy, wstęp do katalogu Franciszek Bunsch - wystawa grafiki, Galeria „Oko dla Sztuki”, Kraków 2013.
  • Powrót Odysa - po latach, „Wiadomości ASP" 2014, nr 66, s. 71-73.
  • Od pomysłu do projektu - projektowanie kart do gry, [w:] Od pomysłu do projektu - projektowanie kart do gry. Krystyna Bunsch-Gruchalska & Franciszek Bunsch, Szczecin 2016, s. 3-9.

Grafiki

  • Brama raju
    Brama raju
  • Katedra
    Katedra
  • Monument
    Monument
  • Motyl II
    Motyl II
  • Navigare...
    Navigare...
  • Owoc
    Owoc
  • Powódź
    Powódź
  • Wejście do Piekieł (Dante)
    Wejście do Piekieł (Dante)
  • Wyspa nadziei
    Wyspa nadziei
  • Wyspa nieoznaczona
    Wyspa nieoznaczona
  • Wyspa szczęścia
    Wyspa szczęścia
  • Zwierciadło
    Zwierciadło

Przypisy

  1. ↑ A. Kiljańska: Staatliche Kunstgewerbeschule 1939-1943. W: Kunstgewerbeschule 1939-1943 i Podziemny Teatr Niezależny Tadeusza Kantora w latach 1942-1944.. Kraków: Cricoteca, 2007, s. 49-71. ISBN 978-83-61213-00-0.
  2. ↑ red. M. Ziółkowska, W. Grzybała: Unikanie stanów pośrednich - Andrzej Wróblewski (1927-1957). Warszawa: Fundacja Andrzeja Wróblewskiego, 2014, s. 263, 282, 289, 330, 607. ISBN 978-3-7757-3796-8.
  3. ↑ J. Fejkiel: W dialogu z mistrzami. W: A. Toborowicz: Grafika ASP Kraków. Kraków: ASP, 2013, s. 44-45. ISBN 978-83-64448-19-5.
  4. ↑ J. Więckowska-Lazar: Grafika Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W: 175 lat nauczania malarstwa, rzeźby i grafiki w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Kraków: Oficyna Artystów „Sztuka”, 1994, s. 130, 147, 150, 155-157, 308, 351, 368, 397. na książce wydrukowany ISBN 8990135000. ISBN 83-901350-0-0.
  5. ↑ J. Madeyski: Malarstwo Franciszka Bunscha. W: Franciszek Bunsch. Grafiki – tempery. Kraków: TPSP, 2001, s. 11-14. ISBN 83-88121-40-5.
  6. ↑ J. Bończa-Szabłowski. Finezja mistrza miedziorytu. „Rzeczpospolita”, 29.04.2014. 
  7. ↑ M. Sołtysik. Franciszek Bunsch mistrz świadomego rytu. „Kraków”. nr 9. 2015. s. 72-73. 
  8. ↑ T. Kudliński: Maska i oblicze teatru. Opracowanie graficzne i ilustracje: Krystyna Bunsch-Gruchalska i Franciszek Bunsch. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1963.
  9. ↑ Wydanie serii: K. Bunsch: Parmenion (1967, wyd. I), Olimpias (1968), Aleksander (1969). Warszawa: Nasza Księgarnia.
  10. ↑ Od pomysłu do projektu – projektowanie kart do gry. Krystyna Bunsch-Gruchalska & Franciszek Bunsch. Szczecin: 2016. ISBN 978-83-64070-06-8.
  11. ↑ S. Cyfert: Krótka historia polskich kart do gry. Alta Carta. [dostęp 2016-03-19].
  12. ↑ VII Międzynarodowy Przegląd Ekslibrisu Drzeworytniczego i Linorytniczego im. P. Stellera (katalog). Katowice: BŚ, 2010, s. 10, 14-15. ISBN 978-83-60209-66-0.
  13. ↑ (AN). Książki autorskie Franciszka Bunscha. „Dziennik Polski”, 22.01.2008. 
  14. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 listopada 1993 r. o nadaniu orderów. M.P. 1993 nr 66 poz. 585. [dostęp 2017-02-06].
  15. ↑ Zarządzenie nr 289/2017 Prezydenta Piasta Krakowa z dnia 01.02.2017 r. BIP Miasta Krakowa. [dostęp 2017-02-06].
  16. ↑ Franciszek Bunsch – Przestrzeń dla sztuki. Monograficzne wystawy prac artysty w ramach Open Eyes Festival. Rynek i Sztuka. [dostęp 2018-12-06].
  17. ↑ Przestrzeń dla sztuki. Franciszek Bunsch. Wydarzenia, Open Eyes Festival 2018. [dostęp 2018-12-06].

Bibliografia

  • 175 lat nauczania malarstwa, rzeźby i grafiki w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, wyd. Oficyna Artystów „Sztuka”, Kraków 1994, s. 130, 147, 150, 155-157, 308, 351, 368, 397. Na książce ISBN 8990135000 ISBN 83-901350-0-0.
  • Kunstgewerbeschule 1939-1943 i Podziemny Teatr Niezależny Tadeusza Kantora w latach 1942-1944, wyd. Cricoteca, Kraków 2007, s. 5-16, 65, 83. ISBN 978-83-61213-00-0
  • A. Toborowicz, Grafika ASP Kraków, wyd. ASP, Kraków 2013, s. 44-45. ISBN 978-83-64448-19-5
  • 83 lata pracowni liternictwa i typografii w ASP w Krakowie, wyd. ASP, Kraków 2012, s. 11, 15. ISBN 978-83-62321-26-1
  • F. Bunsch, A. Pasicki, Z. Jeżo, Pracownia Drzeworytu ASP w Krakowie: notatki z przeszłości, wyd. ASP, Kraków 1988.
  • J. Madeyski, Malarstwo Franciszka Bunscha, [w:] Franciszek Bunsch. Grafiki - tempery, TPSP, Kraków 2001, s. 11-14. ISBN 83-88121-40-5
  • Wielość w jedności - Drzeworyt polski po 1900 roku. Materiały z sesji naukowej, red. naukowa: B. Chojnacka, M. F. Woźniak, wyd. Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2009, s. 12, 5-19, 146, 155, 157. ISBN 83-86580-69-0
  • S. Cyfert: Krótka historia polskich kart do gry. [dostęp 2016-03-17].
  • VII Międzynarodowy Przegląd Ekslibrisu Drzeworytniczego i Linorytniczego im. P. Stellera (katalog), Katowice 2010, s.10, 14-15. ISBN 978-83-60209-66-0
  • Książki autorskie Franciszka Bunscha, (AN), „Dziennik Polski", 22.01.2008.
  • P. Taranczewski, F. Bunsch, Życie na niby, malowanie na serio, „Wiadomości ASP” nr 50, 06.2010, s. 10-22.
  • J. Bończa-Szabłowski, Finezja mistrza miedziorytu, „Rzeczpospolita", 29.04.2014.
  • W. Krupiński, Profesor Franciszek Bunsch: Znaleźć własną postawę i siłę, „Dziennik Polski”, 19-20.09.2015. [dostęp 2018-04-22]
  • M. Sołtysik, Franciszek Bunsch mistrz świadomego rytu, „Kraków” 2015, nr 9, s. 72-73.
  • Franciszek Bunsch - rysunek a grafika, Międzynarodowe Triennale Grafiki Kraków-2015. [dostęp 2015-10-08]
  • Sygnowano: Bunsch - malarstwo, grafika, rzeźba, teatr, literatura, (katalog), Szczecin 2016.
  • Krystyna Bunsch-Gruchalska, Od pomysłu do projektu - projektowanie kart do gry. Krystyna Bunsch-Gruchalska & Franciszek Bunsch, Franciszek Bunsch, Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2016, ISBN 978-83-64070-06-8.
  • J. Bończa-Szabłowski, Wielka planeta Bunsch, „Rzeczpospolita”, 22.04.2016. [dostęp 2018-04-22]
  • P. Taranczewski, Wspominając Akademię: napisane, wysłuchane, zapisane, wyd. ASP, Kraków, 2017, s. 9, 362-379, 380-401. ISBN 978-83-65570-47-5
  • Prezentacje. Franciszek Bunsch, „Pro Libris” nr 1-2 (62-63), 2018. [dostęp 2018-04-22]
  • Franciszek Bunsch: grafika, rysunek, malarstwo, red. F. Bunsch, J. Gościej-Lewińska, NCK, Kraków 2018. ISBN 978-83-950933-0-2
  • S. Tabisz, W nastroju poezji… O twórczości malarskiej, rysunkowej i graficznej Franciszka Bunscha, „Wiadomości ASP” nr 85, 2019, s. 80-83.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franciszek_Bunsch&oldid=60667836”