Tadeusz Kudliński
Zdjęcie sprzed 1948 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód, zajęcie |
prozaik, krytyk teatralny |
Odznaczenia | |
|
Tadeusz Kudliński (ur. 10 listopada 1898 w Krakowie, zm. 8 października 1990 tamże) – polski krytyk teatralny i prozaik związany z Krakowem.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Ignacego i Marii Kazimiery z Wdówków. Naukę rozpoczął w 1905 roku w czteroklasowej Szkole Ćwiczeń c.k. Męskiego Seminarium Nauczycielskiego w Krakowie. Następnie uczył się w Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie. 18 kwietnia 1916, w Szkole Kadetów Kawalerii w Mödlingu, zdał zastępczą maturę (maturę gimnazjalną zdał 15 lutego 1917 w Krakowie). Następnie został skierowany do Szkoły Oficerów Artylerii w Simmering pod Wiedniem. W czasie I wojny światowej, 15 kwietnia 1916 zmobilizowany do armii austriackiej, walczył na froncie austriacko-węgierskim i włosko-austriackim. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej[1]. Zdemobilizowany 19 lipca 1922 w stopniu porucznika. Podjął pracę w Bibliotece Jagiellońskiej, a od grudnia 1922 studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim – 9 listopada 1923 otrzymał doktorat na Wydziale Prawa UJ. W okresie międzywojennym od 1931 publikował na łamach „Gazety Literackiej”. W czasie okupacji hitlerowskiej działał w organizacji podziemnej „Unia”, 16 stycznia 1944 został aresztowany przez Gestapo i osadzony w więzieniu Montelupich (uwolniony 5 kwietnia 1944). W okresie stalinowskim był represjonowany, a w latach 1949–1955 więziony za przekonania polityczne. Po roku 1955 publikował na łamach „Tygodnika Powszechnego”. Pisał recenzje spektakli teatralnych. Pozostawił bogate archiwa, dotyczące życia teatralnego w Polsce.
Zmarł w Krakowie. Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim (sektor SC8-1-24)[2].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Wydał zbiór nowel o sporcie: Pierwsza miłość panny Elo (1928), powieść biograficzną na tle wojennym: Smak świata (1929). Ogłosił dwie powieści współczesne: Wuj Rafał i Spółka (w „Tęczy” 1931) i Wygnańcy Ewy (1932). Pisał także szkice teatralne: Vademecum teatromana, Rodowód teatromana i Pod teatralną szminką.
Artystycznie najdojrzalsze są jego nowele sportowe ze zbioru Pierwsza miłość panny Elo, natomiast w Wuju Rafale dobrze rozwinął zalety swej prozy narracyjnej, w Wygnańcach Ewy w pomysłowo ujętej konstrukcji synchronicznej (na wzór raczej Dos Passosa, niż Joyce’a) dał zajmujący obraz chaosu współczesnej rzeczywistości społecznej. Napisał też wspomnienia („Młodości mej stolica” 1984 Wyd Literackie Kraków Wrocław).
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1972)[3],
- Srebrny Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)[4],
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (3 grudnia 1975)[3],
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1963)[3],
- Złota Odznaka „Za Pracę Społeczną dla miasta Krakowa” (1963)[3],
- Honorowa Odznaka Działacza Kultury Związku Zawodowego Kolejarzy (12 stycznia 1976)[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tadeusz Kudliński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2020-06-03] .
- ↑ GROBONET 2.6 – wyszukiwarka osób pochowanych – Cmentarz parafialny Kraków Salwator [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2020-06-03] .
- ↑ a b c d e Lekcja teatru Tadeusza Kudlińskiego [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2020-06-03] (pol.).
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za wybitną pracę organizacyjną w dziedzinie literatury pięknej”.
- Członkowie Federacji Organizacji Narodowo-Katolickich „Unia”
- Członkowie polskiego PEN Clubu
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”
- Odznaczeni Srebrnym Wawrzynem Akademickim
- Pochowani na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie
- Polscy krytycy teatralni
- Polscy pisarze
- Polskie ofiary represji stalinowskich
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1898
- Więźniowie polityczni w Polsce Ludowej 1944–1956
- Więźniowie więzienia Gestapo na Montelupich w Krakowie
- Zmarli w 1990