Gęś łabędzionosa
| ||
| Anser cygnoid[1] | ||
| (Linnaeus, 1758) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | blaszkodziobe | |
| Rodzina | kaczkowate | |
| Podrodzina | gęsi | |
| Plemię | Anserini | |
| Rodzaj | Anser | |
| Gatunek | gęś łabędzionosa | |
| Synonimy | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
 w sezonie lęgowym zimowiska | ||
Gęś łabędzionosa[5], inne nazwy: gęś łabędziowa, gęś garbonosa[6], gęś chińska, gęś gwinejska, gęś trąbiąca, suchonos[6] (Anser cygnoid) – gatunek dużego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae), zamieszkujący Mongolię, wschodnią Rosję i północne Chiny. Zimuje głównie na południu i wschodzie Chin, gdzie też została udomowiona ok. X w. p.n.e., dając początek chińskiej gęsi domowej, powszechnie hodowanej w krajach azjatyckich i w Rosji. Nie wyróżnia się podgatunków[7].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd zewnętrzny
- Obie płci ubarwione podobnie, ale samiec jest nieco większy. Upierzenie z wierzchu brązowo-szaro-gliniaste, od spodu biało-gliniaste. Szyja dosyć długa o biało-gliniastych bokach i kasztanowo-brązowym wierzchu. Kuper biały. Dziób stosunkowo długi, całkowicie czarny z niebieskim połyskiem. Forma udomowiona ma charakterystyczną narośl-guz na czole u nasady dzioba podobnie jak u łabędzia – stąd nazwa gatunku. Nogi pomarańczowe. Oczy brązowe. Niektóre rasy hodowlane mają całkowicie białe lub łaciate (siodłate) upierzenie i pomarańczowy dziób wraz z naroślą-guzem na czole oraz niebieskie oczy.
- Rozmiary
- dł. ciała: ok. 85–95 cm
rozpiętość skrzydeł: ok. 150 cm - Waga
- ok. 3–4 kg
- Zachowanie
- Rzadko pływa. Poza sezonem lęgowym tworzy niewielkie stada.
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Stepy i górskie doliny. Gniazduje w pobliżu terenów wilgotnych.
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Trawa, turzyca, a także koniczyna i liście mniszka lekarskiego.
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
- Gniazdo
- Wprost na ziemi. Składa się z drobnych gałązek, słomy, siana, trawy, piór i ziemi.
- Jaja
- Samica składa 5–10 jaj.
- Wysiadywanie
- Trwa 28–30 dni, wysiaduje tylko samica.
- W warunkach naturalnych po wykluciu się piskląt ptaki często gromadzą się w większe grupy i społecznie opiekują się młodzieżą. Gęsięta są z wierzchu oliwkowo-szare, a od spodu cytrynowożółte. Wśród ras hodowlanych nie wszystkie samice posiadają instynkt wysiadywania jaj i wodzenia piskląt.
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje gęś łabędzionosą za gatunek narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable). Ptak ten w naturze zmniejsza swoją liczebność ze względu na susze skutkujące mniejszym sukcesem lęgowym, przekształcanie środowiska naturalnego oraz polowania[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Anser cygnoides, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2014-06-16] (ang.).
- ↑ Carboneras 1992 ↓, s. 581.
- ↑ a b Denis Lepage: Gęś łabędzionosa (Anser cygnoides) (Linnaeus, 1758). Avibase. [dostęp 2013-11-17].
- ↑ a b Anser cygnoid, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anserini Vigors, 1825 (1815) (wersja: 2020-01-10). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-23].
- ↑ a b Gęś garbonosa. W: Encyklopedia Wiem [on-line]. Onet.pl. [dostęp 2013-11-17].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans (ang.). IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-07-23].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992. ISBN 84-87334-10-5. (ang.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i materiały multimedialne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.