Gęś łabędzionosa

Gęś łabędzionosa
	Anser cygnoid
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	gęsi
Plemię	Anserini
Rodzaj	Anser
Gatunek	gęś łabędzionosa
Synonimy
	Anas Cygnoid Linnaeus, 1758; Anser cygnoides (Linnaeus, 1758); Cygnopsis cygnoides (Linnaeus, 1758);
	Anas Cygnoid Linnaeus, 1758; Anser cygnoides (Linnaeus, 1758); Cygnopsis cygnoides (Linnaeus, 1758);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gęś łabędzionosa^[5], inne nazwy: gęś łabędziowa, gęś garbonosa^[6], gęś chińska, gęś gwinejska, gęś trąbiąca, suchonos^[6] (Anser cygnoid) – gatunek dużego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae), zamieszkujący Mongolię, wschodnią Rosję i północne Chiny. Zimuje głównie na południu i wschodzie Chin, gdzie też została udomowiona ok. X w. p.n.e., dając początek chińskiej gęsi domowej, powszechnie hodowanej w krajach azjatyckich i w Rosji. Nie wyróżnia się podgatunków^[7].

Głowa samca gęsi łabędzionosej z charakterystyczną naroślą na dziobie

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Wygląd zewnętrzny: Obie płci ubarwione podobnie, ale samiec jest nieco większy. Upierzenie z wierzchu brązowo-szaro-gliniaste, od spodu biało-gliniaste. Szyja dosyć długa o biało-gliniastych bokach i kasztanowo-brązowym wierzchu. Kuper biały. Dziób stosunkowo długi, całkowicie czarny z niebieskim połyskiem. Forma udomowiona ma charakterystyczną narośl-guz na czole u nasady dzioba podobnie jak u łabędzia – stąd nazwa gatunku. Nogi pomarańczowe. Oczy brązowe. Niektóre rasy hodowlane mają całkowicie białe lub łaciate (siodłate) upierzenie i pomarańczowy dziób wraz z naroślą-guzem na czole oraz niebieskie oczy.
Rozmiary: dł. ciała: ok. 85–95 cm
rozpiętość skrzydeł: ok. 150 cm
Waga: ok. 3–4 kg
Zachowanie: Rzadko pływa. Poza sezonem lęgowym tworzy niewielkie stada.

Środowisko[edytuj | edytuj kod]

Stepy i górskie doliny. Gniazduje w pobliżu terenów wilgotnych.

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Trawa, turzyca, a także koniczyna i liście mniszka lekarskiego.

Jajo

Lęgi[edytuj | edytuj kod]

Gniazdo: Wprost na ziemi. Składa się z drobnych gałązek, słomy, siana, trawy, piór i ziemi.
Jaja: Samica składa 5–10 jaj.
Wysiadywanie: Trwa 28–30 dni, wysiaduje tylko samica.; W warunkach naturalnych po wykluciu się piskląt ptaki często gromadzą się w większe grupy i społecznie opiekują się młodzieżą. Gęsięta są z wierzchu oliwkowo-szare, a od spodu cytrynowożółte. Wśród ras hodowlanych nie wszystkie samice posiadają instynkt wysiadywania jaj i wodzenia piskląt.

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje gęś łabędzionosą za gatunek narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable). Ptak ten w naturze zmniejsza swoją liczebność ze względu na susze skutkujące mniejszym sukcesem lęgowym, przekształcanie środowiska naturalnego oraz polowania^[4].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

gęś domowa

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Anser cygnoides, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2014-06-16] (ang.).
↑ Carboneras 1992 ↓, s. 581.
↑ ^a ^b Denis Lepage: Gęś łabędzionosa (Anser cygnoides) (Linnaeus, 1758). Avibase. [dostęp 2013-11-17].
↑ ^a ^b Anser cygnoid, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anserini Vigors, 1825 (1815) (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-23].
↑ ^a ^b Gęś garbonosa. [w:] Encyklopedia Wiem [on-line]. Onet.pl. [dostęp 2013-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-10)].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-07-23]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Anser cygnoides, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2014-06-16] (ang.).

[CITEREFCarboneras1992581-2] Carboneras 1992 ↓, s. 581.

[avibase-3] Denis Lepage: Gęś łabędzionosa (Anser cygnoides) (Linnaeus, 1758). Avibase. [dostęp 2013-11-17].

[iucn-4] Anser cygnoid, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anserini Vigors, 1825 (1815) (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-23].

[wiem-6] Gęś garbonosa. [w:] Encyklopedia Wiem [on-line]. Onet.pl. [dostęp 2013-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-10)].

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-07-23]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]