GJ 1151
 Wizja artystyczna hipotetycznej planety, krążącej wokół gwiazdy GJ 1151 | |||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||
| Gwiazdozbiór | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
11h 50m 57,721s[1] | ||||
| Deklinacja |
+48° 22′ 38,56″[1] | ||||
| Paralaksa (π) | |||||
| Odległość | |||||
| Wielkość obserwowana (pasmo V) |
|||||
| Ruch własny (RA) | |||||
| Ruch własny (DEC) |
−962,82 ± 0,36 mas/rok[1] | ||||
| Prędkość radialna |
−35,12 ± 0,0033 km/s[1] | ||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||
| Typ widmowy |
M4,5 Ve[1] | ||||
| Masa | |||||
| Promień | |||||
| Metaliczność [Fe/H] |
+0,03 ± 0,08[4] | ||||
| Jasność | |||||
| Okres obrotu |
140 ± 10[3] | ||||
| Prędkość obrotu |
<2 km/s[5] | ||||
| Wiek |
~2,5 mld lat[4] | ||||
| Temperatura |
3280 ± 40 K[3] | ||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||
| |||||
GJ 1151 – gwiazda w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy, odległa od Słońca o 26,2 roku świetlnego. Okrąża ją jedna znana planeta
Charakterystyka obserwacyjna[edytuj | edytuj kod]
Gwiazda ta jest zbyt słaba, aby była widoczna gołym okiem. Jej obserwowana wielkość gwiazdowa określana jest na poziomie 13,0m[2]. Gwiazda ma duży ruch własny przemierzając sferę niebieską z prędkością kątową 1,815″·rok−1, co jest związane z bliskością Słońca i zbliża się do Układu Słonecznego z prędkością ok. 35 km/s[1][6].
Charakterystyka fizyczna[edytuj | edytuj kod]
Jest to mały czerwony karzeł należący do typu widmowego dM4,5. Wiek GJ 1151 ocenia się na ok. 2,5 miliarda lat[4]. Gwiazda obraca się powoli, z spektralną prędkością obrotu mniejszą niż 2 km/s[5]. Gwiazda ma 16,4% masy Słońca i 17,8% promienia Słońca, a efektywna temperatura wynosi 3280 K[3].
Układ planetarny[edytuj | edytuj kod]
W 2020 roku astronomowie ogłosili odkrycie emisji radiowych z gwiazdy, które można było wytłumaczyć oddziaływaniem magnetycznym z planetą w przybliżeniu wielkości Ziemi, krążącą po orbicie w okresie 1–5 dni[7]. Taka interakcja byłaby analogiczna do oddziaływania magnetycznego Jowisza z księżycem Io, tylko w większej skali: gwiazda GJ 1151 pełniłaby taką rolę jak Jowisz, a jej planeta byłaby odpowiednikiem jego księżyca. W lutym 2021 badacze analizujący zmiany prędkości radialnej gwiazdy wskazali sygnał, którego obecność uznano za potwierdzenie istnienia planety[8], ale miesiąc później ten wniosek został odrzucony na podstawie pełniejszej serii danych[5].
W 2023 roku opublikowano wyniki analiz, wskazujące na istnienie innego obiektu okrążającego tę gwiazdę. Planeta oznaczona przez odkrywców GJ 1151 b jest obiektem o masie mniejszej od Neptuna, krążącym na zewnątrz ekosfery wokół gwiazdy. Analizy nie potwierdziły obecności postulowanej wcześniej krótkookresowej planety, za to pozwoliły nałożyć ograniczenie na jej masę: jeżeli ten obiekt istnieje, to nie może mieć masy większej niż 1,2 M🜨[3].
| Towarzysz | Masa minimalna [M🜨] |
Okres orbitalny [d] |
Półoś wielka [au] |
Ekscentryczność |
|---|---|---|---|---|
| b[3] | 10,6 +1,3−1,5 | 389,7 +5,4−6,5 | 0,5714 +0,0053−0,0064 | 0 |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Odległość obliczona na podstawie paralaksy.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h GJ 1151 w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b GJ 1151 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2021-10-17].
- ↑ a b c d e f g h J. Blanco-Pozo i inni, The CARMENES search for exoplanets around M dwarfs: A long-period planet around GJ 1151 measured with CARMENES and HARPS-N data, „Astronomy & Astrophysics”, 2023, arXiv:2301.04442 (ang.).
- ↑ a b c Andrew W. Mann i inni, How to constrain your M dwarf: measuring effective temperature, bolometric luminosity, mass, and radius, „The Astrophysical Journal”, 804 (1), 2015, s. 64, DOI: 10.1088/0004-637X/804/1/64, ISSN 1538-4357 [dostęp 2021-10-11].
- ↑ a b c M. Perger i inni, The CARMENES search for exoplanets around M dwarfs – No evidence for a super-Earth in a 2-day orbit around GJ 1151, „Astronomy & Astrophysics”, 649, 2021, L12, DOI: 10.1051/0004-6361/202140786, ISSN 0004-6361 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
- ↑ Éric R. Houdebine i inni, The Mass–Activity Relationships in M and K Dwarfs. I. Stellar Parameters of Our Sample of M and K Dwarfs, „The Astronomical Journal”, 158 (2), 2019, s. 56, DOI: 10.3847/1538-3881/ab23fe, ISSN 1538-3881 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
- ↑ H.K. Vedantham i inni, Coherent radio emission from a quiescent red dwarf indicative of star–planet interaction, „Nature Astronomy”, 4 (6), 2020, s. 577–583, DOI: 10.1038/s41550-020-1011-9, ISSN 2397-3366 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
- ↑ Suvrath Mahadevan i inni, The Habitable-zone Planet Finder Detects a Terrestrial-mass Planet Candidate Closely Orbiting Gliese 1151: The Likely Source of Coherent Low-frequency Radio Emission from an Inactive Star, „The Astrophysical Journal Letters”, 919 (1), 2021, L9, DOI: 10.3847/2041-8213/abe2b2, ISSN 2041-8205 [dostęp 2021-10-11] (ang.).