Minóg południowy
| Geotria australis[1] | |||||
| Gray, 1851 | |||||
,_Northland.jpg) Minóg południowy, Northland Nowa Zelandia | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Nadgromada | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
minóg południowy | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
 brak danych
| |||||
Minóg południowy[3] (Geotria australis) – jedyny gatunek minoga z rodziny Geotriidae i rodzaju Geotria, dla których jest typem nomenklatorycznym[4].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Występuje na półkuli południowej – w południowym Pacyfiku oraz południowo-zachodnim Atlantyku. Na tarło wchodzi do rzek w południowej części Australii i Nowej Zelandii, oraz Ameryki Południowej - w Chile (rzeki Andalién, Biobío, Carampangue, Malleco, Picoiquén, Huequén, Purén, Claro, Mehuín, Calle-Calle, Valdivia, Santo Domingo, Maullín, Curilelfu i Donguil oraz Jezioro Risopatron), południowej Argentynie (rzeka Limay) oraz na Falklandach i Georgii Południowej[5].
Cechy morfologiczne[edytuj | edytuj kod]
Całkowita długość ciała dorosłych osobników wynosi od 7,6 cm do 57 cm[5](zwykle 45–50 cm), maksymalnie 62 cm[6], a larw – maksymalnie 11 cm[5]. Proporcje ciała: odcinek przedskrzelowy 8,3 20,2% długości całkowitej, odcinek skrzelowy 7,9-11,8%, tułów 47,6-61,5%, ogon 16,1-31,1%. Wzdłuż tułowia 70-78 miomerów Brodawka urogenitalna u dorosłych osobników niewidoczna. Płetwa ogonowa zaokrąglona.
Przed tarłem dorosłe osobniki mają ciemne ubarwienie grzbietu z parą niebiesko zielonych pasów biegnących wzdłuż grzbietowej części boków oraz srebrzysty brzuch. Tarlaki mają ciemnoniebieski grzbiet i jasnoniebieski brzuch. Linia boczna ciemni pigmentowana.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Biotop i odżywianie[edytuj | edytuj kod]
Minóg południowy jest gatunkiem anadromicznym. Ślepice przez pierwsze cztery lata żyją w norach wygrzebanych w mule w spokojniejszych partiach górnego biegu rzek, następnie po metamorfozie spływają do morza. Dorosłe osobniki żyją w przypowierzchniowych wodach morskich, gdzie przez kilka lat pasożytują na rybach. Przytwierdzają się do ciała nosiciela i żywią jego płynami ustrojowymi i tkankami. Pasożytniczy tryb życia wiodą do czasu uzyskania rozmiarów wystarczających do podjęcia długiej wędrówki rozrodczej. W czasie pobytu w morzach stanowią pokarm albatrosów[5][7].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Migracje rozrodcze tego gatunku trwają prawdopodobnie 12–16 miesięcy i w tym czasie minogi nie pobierają pokarmu[5][7]. Nie są znane trasy tych wędrówek, ale szacuje się, że minogi południowe pokonują w tym celu do 1900 km. Wędrówki te odbywają się najczęściej w pochmurne dni lub przy ciemnej fasie Księżyca, przy podniesionym stanie wody i temperaturze około 12-14.5 °C. Wędrujące osobniki często gromadzą się przy wodospadach i innych przeszkodach wodnych. W celu ich pokonania potrafią wypełznąć z wody i pokonać je lądem; potrafią również przemieszczać kamienie o wielkości piłki tenisowej. Do rozrodu przystępują w szybko płynących strumieniach, w rzekach i jeziorach. Osobniki rozpoczynające wędrówkę nie są jeszcze gotowe do podjęcia tarła. Dojrzałość osiągają w trakcie wędrówki przez wody słodkie. Jaja są składane w żwirze. Jedna samica składa od 48 tys. do 68 tys. jaj[5]. Dorosłe minogi południowe giną wkrótce po tarle[3].
Znaczenie i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Maorysi łowią wpływające do rzek minogi południowe w celach konsumpcyjnych oraz obrzędowych. Połowy odbywają się przy pomocy specjalnych tam lub ręcznie podczas pokonywania przez minogi progów wodnych i płycizn. Minogi przeznaczone do celów spożywczych są suszone[5], częściowo na słońcu, a później przy ogniu[7].
Pogłowie minoga południowego spadło w wyniku zabudowy hydrotechnicznej rzek uniemożliwiającej wędrówkę tarłową.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Geotria australis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Geotria australis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007, s. 67. ISBN 978-83-01-15140-9.
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 6 grudnia 2012 [dostęp 2013-01-01] (ang.).
- ↑ a b c d e f g C.B. Renaud: Lampreys of the world. An annotated and illustrated catalogue of lamprey species known to date. Rzym: FAO, 2011, seria: FAO Species Catalogue for Fishery Purposes. No. 5. ISBN 978-92-5-106928-8.
- ↑ Geotria australis. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 6 sierpnia 2015]
- ↑ a b c Alex James: Ecology of the New Zealand Lamprey (Geotria australis). New Zealand Department of Conservation, 2008. ISBN 978-0-478-14542-7. (pdf)