Gołąbek poduchowaty
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
gołąbek poduchowaty |
Nazwa systematyczna | |
Russula torulosa Bres. Iconogr. Mycol. 9: tab. 433 (1929) |
Gołąbek poduchowaty (Russula torulosa Bres.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1929 r. Giacomo Bresàdola i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. W języku łacińskim słowo torulosus oznacza muskularny. Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[2] Synonimy[3]:
- Russula fuscorubra (Bres.) J. Blum 1951
- Russula fuscorubra (Bres.) J. Blum 1973 var. fuscorubra
- Russula fuscorubra var. maior Nicolaj 1976
- Russula fuscorubra var. olivovirens J. Blum 1951
- Russula queletii var. fuscorubra Bres. 1929
- Russula queletii var. torulosa (Bres.) Singer 1932
- Russula torulosa var. luteovirens Boud. ex Bon 1975
- Russula torulosa Bres. 1929 var. torulosa
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 3–7,5 cm, mięsisty, jędrny. Za młodu wypukły z małym garbkiem, później płasko rozpostarty na koniec wklęsły. Powierzchnia purpurowofioletowa, purpurowoczerwona, buraczkowa, czasami ciemnoczerwona, czasami blada z oliwkowym odcieniem na środku. Brzeg dość ostry, nieco podgięty. Skórka w stanie wilgotnym błyszcząca, dająca się zedrzeć do 1/3 promienia kapelusza[2].
Gęste, dosyć wąskie, z blaszeczkami, częściowo rozwidlonenieco lub zatokowato zbiegające na trzon, początkowo białawe, potem białokremowe, nigdy jednak nie cytrynowe[2].
Wysokość 2–6 cm, grubość 1–2 cm, przysadzisty, gruby, u młodych okazów pełny, u starszych watowaty. Powierzchnia matowa o barwie od żywo fioletowopurpurowej do jasno szaroliliowej, u podstawy biaława lub słomkowożółta[2].
Biały, twardy, o charakterystycznym zapachu jabłek. Smak gorzki i ostry, w blaszkach bardziej piekący[2].
Jasnoochrowy[2].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 6,7–8,5 × 5,7–7 µm, odwrotnie jajowate, pokryte średniej wielkości brodawkami, dość licznymi, amyloidalnymi, częściowo także niepełną siateczką. Łysinka widoczna. Podstawki 40–45 × 8–10 µm. Cystydy wrzecionowate z kończykiem, 65–150 × 7,5–12 µm, w sulfowanilinie zmieniające barwę na złotobrązową do szaroczarniawej. Strzępki w skórce kapelusza zgalaretowaciałe, są wśród nich także dermatocystydy[2].
- Gatunki podobne
Podobne ubarwienie ma gołąbek czerwonofioletowy (Russula sardonia), ale ma blaszki cytrynowożółte, bardzo ostry smak i jest delikatniejszy. Gołąbek agrestowy (Russula gueletii) ma zapach agrestu i czerniawy środek kapelusza[2].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje głównie w Europie, ale podano nieliczne miejsca jego występowania także w Azji[4] (azjatyckie tereny Federacji Rosyjskiej i Bliski Wschód)[4]. W Polsce jego stanowiska podano po raz pierwszy w 2014 r.[5]
Grzyb naziemny, mykoryzowy, tworzący ektomykoryzę głównie z sosną zwyczajną, rzadziej ze świerkiem pospolitym[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Występowanie Russula torulosa na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-07-24] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 98–99, ISBN 83-01-09137-1 .
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-12-18] (ang.).
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Taksony z referencjami w bibliografii grzybowej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-07-24] (pol.).