Goffertak stokowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Goffertak stokowy
Pappogeomys bulleri[1]
(O. Thomas, 1892)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Rząd

gryzonie

Podrząd

bobrokształtne

Rodzina

gofferowate

Podrodzina

Geomyinae

Plemię

Geomyini

Rodzaj

Pappogeomys
Merriam, 1895[2]

Gatunek

goffertak stokowy

Podgatunki
  • P. b. bulleri (O. Thomas, 1892)[3]
  • P. b. albinasus Merriam, 1895[5]
  • P. b. alcorni R.J. Russell, 1957[10]
  • P. b. burti E.A. Goldman, 1939[14]
  • P. b. nayaritensis E.A. Goldman, 1939[7]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[15]

Systematyka w Wikispecies

Goffertak stokowy[16] (Pappogeomys bulleri) – gatunek ssaka z podrodziny Geomyinae w rodzinie gofferowatych (Geomyidae), występujący endemicznie w Meksyku. Według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Goffertak stokowy występuje w Meksyku, zamieszkując w zależności od podgatunku stany[17]:

  • P. bulleri bulleri – środkowe Jalisco
  • P. bulleri albinasus – południowo-wschodni Nayarit do północno-środkowego Jalisco.
  • P. bulleri alcorni – goffertak górski[16] – wschodnio-środkowe Jalisco (Sierra del Tigre na południe od Chapala).
  • P. bulleri burti – pacyficzne nabrzeża na południe od Jalisco i Colimy.
  • P. bulleri nayaritensis – środkowy Nayarit.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1892 roku angielski zoolog Oldfield Thomas, nadając mu nazwę Geomys bulleri[3]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Thomas wskazał zachodnie zbocza Sierra de Mascota, na wysokości 8500 ft (2591 m), w Talpa, w stanie Jalisco, w Meksyku[3]. Holotypem była samica zakonserwowana w spirytusie z kolekcji amerykańskiego zoologa Audleya Cecila Bullera[3]. Jedyny przedstawiciel rodzaju goffertak[16] (Pappogeomys), który opisał w 1895 roku amerykański zoolog i ornitolog Clinton Hart Merriam[2]. Wyróżniono 5 podgatunków P. bulleri[17].

Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia tabelka[18][19]:

Oryginalna nazwa Autor i rok opisu Miejsce typowe Holotyp
P. b. albinasus Pappogeomys albinasus Merriam, 1895 Atemajac, przedmieścia Guadalajary, Jalisco, Meksyk Dorosła samica, skóra i czaszka
P. b. alcorni Pappogeomys alcorni R.J. Russell, 1957 4 mi (6 km) na zachód od Mazamitly, Jalisco, Meksyk, na wysokości 6600 ft (2012 m) Dorosła samica, skóra i czaszka
P. b. burti Pappogeomys bulleri burti E.A. Goldman, 1939 Tenacatita Bay, południowo-zachodnie wybrzeże Jalisco, Meksyk Dorosła samica, skóra i czaszka
P. b. nayaritensis Pappogeomys bulleri nayaritensis E.A. Goldman, 1939 Jalisco, około 10 mi (16 km) na południe od Tepic, południowy Nayarit, Meksyk, na wysokości 5000 ft (1524 m) Dorosły samiec, skóra i czaszka

Badania molekularne sugerują, że rodzaj Pappogeomys jest taksonem siostrzanym dla Cratogeomys[17]. Podgatunek alcorni traktowany przez niektóre ujęcia systematyczne jako gatunek[20], został uznany w 2003 roku przez Demastesa i współpracowników jako podgatunek P. bulleri[21], co również potwierdziły badania przeprowadzone w 2009 roku przez Hafnera i współpracowników[19].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Pappogeomys: gr. παππος pappos „dziadek”; rodzaj Geomys Rafinesque, 1817; w aluzji do pozornej starożytności gatunku typowego[22].
  • bulleri: Audley Cecil Buller (1853–1984), amerykański zoolog i kolekcjoner z Meksyku[3].
  • albinasus: łac. albus „biały”[23]; nasus „nos”[24].
  • alcorni: J. Ray Alcorn, amerykański kolekcjoner i biolog[10].
  • burti: William Henry Burt (1903–1987), amerykański zoolog[14].
  • nayaritensis: Nayarit, Mexico[7].
  • amecensis: Ameca, Jalisco, Meksyk[7].
  • flammeus: łac. flammeus „płomienisty, płomienny”, od flamma „płomień”, od flagrare „palić się”[25].
  • lagunensis: La Laguna, Sierra de Juanacatlán, Jalisco, Meksyk[9].
  • infuscus: łac. in „w, na”[26]; fuscus „brązowy”[27].
  • lutulentus: łac. lutulentus „mętny, błotnisty, brudny”[28].
  • melanurus: gr. μελανουρος melanouros „z czarnym ogonem”, od μελας melas, μελανος melanos „czarny”; -ουρος -ouros „-ogonowy”, od ουρα oura „ogon”[29].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 125–180 mm, długość ogona 60–100 mm; masa ciała 100–250 g; samce są zazwyczaj większe i cięższe od samic[17]. Sierść na grzbiecie jest koloru od jasnoszarego do ciemnoszarego, czasami nawet czarnego. Sierść na brzuchu ma zawsze jaśniejszy kolor. U goffertaka stokowego ciało jest wrzecionowatego kształtu, typowego dla wszystkich gofferowatych; woreczki policzkowe są wyściełane futrem, które otwierają się na zewnątrz ust. Przednia powierzchnia każdego górnego siekacza ma na środku pojedynczy rowek lekko przesunięty do wewnętrznej strony zęba. Kariotyp wynosi 2n = 56 i FN = 106[17].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Aktywność goffertaka stokowego przypada najprawdopodobniej na każdą porę dnia; nie obserwowano hibernacji i jest aktywny przez cały rok[17]. Zamieszkuje gorące, wilgotne niziny przybrzeżne, tropikalne lasy liściaste i pół–liściaste na średnich wysokościach, oraz lasy sosnowo-dębowe na wysokościach do ok. 3000 m n.p.m.[17][15] W przeciwieństwie do większości gofferowatych, goffertaka stokowego można tylko sporadycznie spotkać na polach uprawnych[17][15]. Prowadzi prawdopodobnie samotniczy tryb życia i przejawia agresję terytorialną[17]. Prawdopodobnie rzadko opuszcza swój system nor, co oznacza, że ich areał osobniczy jest określony przez rozmiar i zasięg ich systemu nor[17].

Mimo braku szczegółowych informacji na temat pokarmu goffertaka stokowego, żywi się on prawdopodobnie korzeniami, bulwami, łodygami i liśćmi większości roślin, które są dostępne w pobliżu systemu nor[17]. Podobnie jak w przypadku wszystkich innych gofferowatych, system nor jest serią płytkich tuneli służących do żerowania schodzących się promieniście do głębszej, centralnej sieci, która zawiera jedną lub więcej komór gniazdowych i kilka mniejszych komór służących do przechowywania żywności lub granulatu z kału[17].

Goffertak stokowy może rozmnażać się przez cały rok; samica wydaje na świat od 1 do 8 młodych, średnio z 2 młodymi na miot[17].

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów P. bulleri jako całość został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern „najmniejszej troski”)[15]; natomiast podgatunek alcorni został sklasyfikowany jako CR (ang. Critically Endangered „krytycznie zagrożony”)[30]. Spadek populacji P. b. alcorni szacuje się na ponad 80% w ciągu ostatnich dziesięciu lat, na podstawie badań zasięgu występowania tego gatunku w latach 1997–1998 oraz z nowszych badań, w których nie udało się go zlokalizować[15]. Spadek nastąpił i prawdopodobnie trwa nadal z powodu rozdrobnienia jego siedlisk i ich utraty w wyniku wylesiania i celowego zabijania przez rolników, którzy traktują go jako szkodnika[30].

P. bulleri jest klasyfikowany jako „gatunek najmniejszej troski” ze względu na jego szerokie rozpowszechnienie, przypuszczalnie dużą populację, i ponieważ jest mało prawdopodobne, aby jego populacja spadała w tempie wymaganym do zakwalifikowania go do kategorii „bliski zagrożenia”[15].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pappogeomys bulleri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b Merriam 1895 ↓, s. 23.
  3. ↑ a b c d e f O. Thomas. Diagnosis of a new Mexican Geomys. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 10, s. 196, 1892. (ang.). 
  4. ↑ C.H. Merriam. Descriptions of nine new mammals collected by E. W. Nelson in the States of Colima and Jalisco, Mexico. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 7, s. 164, 1892. (ang.). 
  5. ↑ a b Merriam 1895 ↓, s. 149.
  6. ↑ Merriam 1895 ↓, s. 147.
  7. ↑ a b c d e f g Goldman 1939 ↓, s. 94.
  8. ↑ Goldman 1939 ↓, s. 95.
  9. ↑ a b Goldman 1939 ↓, s. 96.
  10. ↑ a b c R.J. Russell. A New Species of Pocket Gopher (Genus Pappogeomys) From Jalisco, Mexico. „University of Kansas publications, Museum of Natural History”. 9 (11), s. 359, 1957. (ang.). 
  11. ↑ Russell 1968 ↓, s. 610.
  12. ↑ Russell 1968 ↓, s. 612.
  13. ↑ H.H. Genoways & Jones. Notes on Pocket Gophers from Jalisco, Mexico, with Descriptions of Two New Subspecies. „Journal of Mammalogy”. 50 (4), s. 748, 1969. DOI: 10.2307/1378252. (ang.). 
  14. ↑ a b Goldman 1939 ↓, s. 97.
  15. ↑ a b c d e f I. Castro-Arellano, E. Vázquez, Pappogeomys bulleri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2019-3 [dostęp 2020-02-28] (ang.).
  16. ↑ a b c W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 234. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  17. ↑ a b c d e f g h i j k l m M. Hafner: Family Geomyidae (Pocket Gophers). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 266. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  18. ↑ G.S. Miller & R. Kellogg. List of North American Recent mammals. „Bulletin - United States National Museum”. 205, s. 340–341, 1955. (ang.). 
  19. ↑ a b M.S. Hafner, D.J. Hafner, J.W. Demastes, G.L. Hasty, J.E. Light & T.A. Spradling. Evolutionary Relationships of Pocket Gophers of the Genus Pappogeomys (Rodentia: Geomyidae). „Journal of Mammalogy”. 90 (1), s. 47–56, 2009. DOI: 10.1644/08-MAMM-A-168.1. (ang.). 
  20. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species Pappogeomys alcorni. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-28].
  21. ↑ J.W. Desmastes, A.L. Butt, M.S. Hafner & J.E. Light. Systematics of a rare species of pocket gopher, Pappogeomys alcorni. „Journal of Mammalogy”. 84 (2), s. 759, 2003. DOI: 10.1644/1545-1542(2003)084<0753:SOARSO>2.0.CO;2. (ang.). 
  22. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 511, 1904. (ang.). 
  23. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 10.
  24. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 143.
  25. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 90.
  26. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 112.
  27. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 93.
  28. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 128.
  29. ↑ melanurum, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
  30. ↑ a b I. Castro-Arellano i inni, Pappogeomys bulleri ssp. alcorni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2019-3 [dostęp 2020-02-29] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Goffertak_stokowy&oldid=72715837”