Gra miejska

Uczestnicy niezależnej polskiej gry miejskiej Lumenatio

Gra miejska – gra wykorzystująca przestrzeń miejską jako istotny element rozgrywki. Takie gry łączą w sobie cechy flash mobów, happeningów ulicznych oraz gier komputerowych, RPG i podchodów. Organizowane są w różnych miejscach niezależnie od siebie, głównie w dużych miastach. Przybierają zarówno formy otwarte, jak i zamknięte, wchodząc nieraz w skład ofert imprez integracyjnych. Gry miejskie powstają zarówno jako projekty w pełni niezależne, jak i komercyjne. Ich tematyka może być różnorodna, od wydarzeń historycznych, przez powieści, po historie wymyślone przez autorów gry.

Historia

Nie istnieje jednoznaczna odpowiedź na pytanie, co było początkiem gier miejskich, gdyż ewoluowały one z różnych innych działań w przestrzeni miejskiej, takich jak flash moby, akcje performerskie i happeningowe. Projektów analogicznych do gier miejskich można doszukiwać się nawet w czasach wielkiego kryzysu (Ringolevio) albo w działaniach artystów z drugiej połowy XX wieku. Za działania zbliżone do gier miejskich można uznać również podchody, harcerskie rajdy oraz larpy.

Podział gier miejskich

Gry miejskie dzieli się na niezależne, oddolne inicjatywy oraz projekty komercyjne, realizowane na zlecenie przedsiębiorstw oraz instytucji. Drugi podział związany jest z obecnością w grze fabuły bądź jej brakiem. Część gier ma swoją historię lub motyw przewodni, inne nie charakteryzują się konkretną tematyką. Gry miejskie dzieli się również ze względu na rodzaj wykorzystywanej przestrzeni:

• miejska, wykorzystująca przestrzeń miejską;
• terenowa, organizowana poza miastem;
• targowa, wykorzystująca przestrzeń organizowanych imprez masowych, w szczególności targów, np. targów turystycznych i nawiązująca do tematyki targowej. Przykładem takiej gry była gra "Poszukiwacze dolnośląskich przygód" zrealizowana w 2017 roku na Międzynarodowych Targach Turystycznych w Hali Stulecia we Wrocławiu.

Gry miejskie są też wykorzystywane w formie komercyjnej jako narzędzie team building.

Gry miejskie w Polsce

Pierwszą komercyjną grą podobną do miejskiej była Nokia Game. Był to element międzynarodowej kampanii reklamowej, który z każdą edycją przechodził coraz bardziej w świat wirtualny. Ostatecznie kampania została zakończona w 2005. W tym samym czasie działania zbliżone do gry miejskiej zatytułowanej Inwazja Mocy organizowało radio RMF FM.

Pierwszą popularną grą miejską w Polsce był Urban Playground, który wystartował w 2005 roku i „uruchomił lawinę inicjatyw w całej Polsce”. Większość gier zaczęto realizować według modelu zaprezentowanego w Urban Playground. Innym przykładem gier miejskich jest inicjatywa kolektywu Partyzantz (Katowice). Stworzył on hasło „miasto to plansza” oraz pierwszego polskiego śląskiego superbohatera. W Poznaniu od 2006 roku gry miejskie organizował zespół gramiejska.pl pod przewodnictwem Szymona Dąbrowskiego. Gry w Poznaniu składają się z dwóch części: etapu internetowego i etapu ulicznego.

Niezależnym projektem była natomiast gra zorganizowana przez animatora Krzysztofa Bieleckiego Urban Playground: Miasto to gra (Warszawa). Urban Playground łączyła ze sobą elementy happeningu i opowiadania, rozgrywała się na kilku płaszczyznach, a granica pomiędzy fikcją a rzeczywistością zacierała się.

Innym znanym cyklem są Literackie Gry Miejskie organizowane przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Z powstaniem warszawskim wiążą się także miejskie gry historyczne organizowane przez przewodników miejskich w Warszawie.

W 2008 roku gry miejskie pojawiły się we Wrocławiu, były to projekty otwarte dla mieszkańców, m.in. projekt oparty na twórczości Marka Krajewskiego – gra miejska „Morderstwo w Breslau”.

Kolejnym krokiem w rozwoju gier miejskich było pojawienie się w Poznaniu gier turystycznych, w których można było wziąć udział w każdej chwili. Gracz pobierał z internetu bądź z punktu informacji turystycznej kartę do gry i rozwiązując zagadkę, zwiedzał miasto. Kluczem do rozwiązania zagadki były np. pozacierane inskrypcje, ukryte rzeźby i detale architektoniczne, których nie sposób dostrzec podczas tradycyjnego zwiedzania miasta.

Najstarszą grą miejską w Łodzi są Poetyckie Gry Uliczne – organizowane od 2008 roku przez Ośrodek Literacko-Wydawniczy Łódzkiego Domu Kultury. Organizowana co roku w maju zabawa polega na odnajdowaniu ukrytych w przestrzeni miejskiej fragmentów wiersza. Przykładem gier miejskich w Łodzi są też gry organizowane przez Łódzkie Stowarzyszenie Inicjatyw Miejskich Topografie.

Od 2015 roku w ramach Międzyszkolnego Turnieju Wiedzy Historycznej o Puławach "Bitwa o Puławy" jest przygotowywana edukacyjna gra miejska dla uczniów szkół z terenu Puław. Jej organizatorem jest Puławski Ośrodek Kultury "Dom Chemika". Gra przeprowadzana jest w październiku.