Grzywak (ssaki)

Grzywak
	Lophiomys
	Milne-Edwards, 1867
	; Przedstawiciel rodzaju – grzywak afrykański (Lophiomys imhausi) na ilustracji z 1867 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	grzywaki
Rodzaj	grzywak
	Typ nomenklatoryczny
	Lophiomys imhausii Milne-Edwards, 1867
Synonimy
	Phractomys W. Peters, 1867; Phragmomys W. Peters, 1867;
	Phractomys W. Peters, 1867; Phragmomys W. Peters, 1867;
Gatunki
	3 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	3 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies

Grzywak^[4] (Lophiomys) – rodzaj ssaków z podrodziny grzywaków (Lophiomyinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące we wschodniej Afryce^[5]^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 252–301 mm, długość ogona 145–205 mm; masa ciała 590–920 g^[7]^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1867 roku francuski zoolog Alphonso Milne-Edwards na łamach L’Institut^[1]. Na gatunek typowy wyznaczył grzywaka afrykańskiego (L. imhausi).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Lophiomys: gr. λοφιον lophion ‘czubek’, zdrobnienie od λοφος lophos ‘grzebień, czub’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[9].
Phractomys: gr. φρακτος phraktos ‘chroniony’, od φρασσω phrassō ‘wzmocnić’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[10]. Gatunek typowy: Phractomys aethiopicus W. Peters, 1867 (= Lophiomys imhausii Milne-Edwards, 1867).
Phragmomys: gr. φραγμος phragmos ‘żywopłot’^[11]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[12]. Gatunek typowy: Lophiomys imhausii Milne-Edwards, 1867.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[13]^[8]^[5]^[4]:

Lophiomys imhausi Milne-Edwards, 1867 – grzywak afrykański

Opisano również gatunki wymarłe^[14]:

Lophiomys daphnae Wesselman, Black & Asnake, 2009^[15] (Etiopia; miocen)
Lophiomys maroccanus Aguilar & Michaux, 1990^[16] (Maroko; miocen–plejstocen)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b A. Milne-Edwards. [Notka bez tytułu]. „L’Institut”. 35 (1727), s. 46, 1867. (fr.).
↑ W.C.H. Peters. [Notka bez tytułu]. „Zeitschrift für die gesammte Naturwissenschaften”. 29, s. 195, 1867. (niem.).
↑ W.C.H. Peters. [Notka bez tytułu]. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1867, s. 19, 1868. (niem.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 240. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Lophiomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-19].
↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 650. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 293. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 383.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 534.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 195.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Lophiomys Milne-Edwards, 1867, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-09] (ang.).
↑ H.B. Wesselman, M.T. Black & M. Asnake: Small mammals. W: Y. Haile-Selassie & G. WoldeGabriel (redaktorzy): Ardipithecus kadabba: Late Miocene Evidence from the Middle Awash, Ethiopia. Berkeley (California): University of California Press, 2009, s. 123. ISBN 978-0-520-25440-4. (ang.).
↑ J.-P. Aguilar & J. Michaux. Un Lophiomys (Cricetidae, Rodentia) nouveau dans le Pliocène du Maroc; rapport avec les Lophiomyinae fossiles et actuels. „Paleontologica I Evolució”. 23, s. 205–211, 1990. (fr.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[Milne-Edwards-1] A. Milne-Edwards. [Notka bez tytułu]. „L’Institut”. 35 (1727), s. 46, 1867. (fr.).

[Peters1867a-2] W.C.H. Peters. [Notka bez tytułu]. „Zeitschrift für die gesammte Naturwissenschaften”. 29, s. 195, 1867. (niem.).

[Peters1867b-3] W.C.H. Peters. [Notka bez tytułu]. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1867, s. 19, 1868. (niem.).

[Cichocki&inni-4] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 240. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Lophiomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-19].

[Denys&inni-7] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 650. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[amw-8] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 293. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792130_383]-9] Palmer 1904 ↓, s. 383.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792281_534]-10] Palmer 1904 ↓, s. 534.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=235_195]-11] Jaeger 1959 ↓, s. 195.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=200_160]-12] Jaeger 1959 ↓, s. 160.

[mdd-13] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).

[Zijlstra-14] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Lophiomys Milne-Edwards, 1867, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-09] (ang.).

[wes&inni-15] H.B. Wesselman, M.T. Black & M. Asnake: Small mammals. W: Y. Haile-Selassie & G. WoldeGabriel (redaktorzy): Ardipithecus kadabba: Late Miocene Evidence from the Middle Awash, Ethiopia. Berkeley (California): University of California Press, 2009, s. 123. ISBN 978-0-520-25440-4. (ang.).

[agu&mich-16] J.-P. Aguilar & J. Michaux. Un Lophiomys (Cricetidae, Rodentia) nouveau dans le Pliocène du Maroc; rapport avec les Lophiomyinae fossiles et actuels. „Paleontologica I Evolució”. 23, s. 205–211, 1990. (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]