Gustaw Iszkowski
 podpułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
przed 1908 do 1918 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
szef placówki HK-Stelle |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
      
| |
.png){kind=small}
Gustaw Marian Ryszard[1] von Iszkowski (ur. 11 sierpnia 1878 we Lwowie, zm. 7 sierpnia 1951 we Francji[1]) – polski żołnierz, oficer Sztabu Generalnego Armii Austro-Węgier, szef HK-Stelle we Lwowie (1908–1912), attaché wojskowy w Hadze (1916–1918). Jeden z oficerów prowadzących Józefa Piłsudskiego (od jesieni 1908)[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był oficerem Armii Austro-Węgier polskiej narodowości[3]. Służył w stopniu kapitana, po czym w listopadzie 1908 został awansowany do stopnia kapitana I klasy sztabu generalnego w korpusie, przydzielony wówczas do 4 Pułku Dragonów[4]. Od 1908 do 1912 był szefem placówki wywiadowczej, HK-Stelle (Hauptkundschaftstelle) we Lwowie[3][5]; w tym czasie od jesieni 1908 w stopniu kapitana był oficerem prowadzącym zwerbowanego do współpracy wywiadowczej Józefa Piłsudskiego (na zlecenie Maximiliana Ronge[6]) oraz wciągnął Walerego Sławka na listę konfidentów, ale poza kartoteką główną, na zasadzie kontaktu specjalnego[7]. Podczas I wojny światowej w stopniu majora sztabu generalnego kierował HK-Stelle w Jędrzejowie[8]. Został awansowany na stopień podpułkownika sztabu generalnego z dniem 1 listopada 1915[9]. W tym stopniu był szefem oddziału wywiadowczego (Nachrichten-Abteilung) na obszarze okupowanym[10]. Następnie służył w stopniu podpułkownika sztabu generalnego armii austriackiej[11].
Wiosną 1919, prawdopodobnie żeby pozamykać swoje sprawy, przyjechał do Polski. Został zaproszony do Warszawy przez Józefa Piłsudskiego, który usiłował namówić go do zaciągnięcia się w szeregi Wojska Polskiego. Według Ryszarda Świętka powołującego się na relację Józefa Rybaka (1882–1953), Iszkowski miał odmówić. Według relacji Rybaka (który odwiedził go w Antibes w 1928) stwierdził „Dla mnie w Polsce Piłsudskiego miejsca nie ma. Za dużo wiem!”[12].
W 1919 został wpisany na tajną „czarną listę” Ministerstwa Spraw Wojskowych, która zawierała wykaz oficerów, którym odmówiono prawa do służby w Wojsku Polskim[12]. Wyemigrował do Francji i zamieszkał w Antibes koło Cannes. Zmarł w 1951 we Francji, został pochowany na cmentarzu w Antibes[1].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Był synem Romualda (1848-1904, inżynier budownictwa, radca ministerialny, pośmiertnie uszlachcony[13]) i Zofii z domu Wex (według innego źródła Stefanii[13]). Miał braci Stefana, Romana oraz siostry Julię, Zofię[13].
W 1907 ożenił się z Jadwigą Puchalską, z którą miał syna Romualda (ur. w 1907)[1]. W trakcie pobytu w Holandii (1916–1918) ożenił się z Angeline Lamers, narodowości holenderskiej[1] i „nie musiał martwić się o przyszłość”[12]. W 1941 urodziła im się córka, Marie Charlotte[1].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Korony Żelaznej 3 klasy z dekoracją wojenną wraz z uwolnieniem od taksy (1916)[11][9]
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i z mieczami (przed 1918)[9]
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną (przed 1918)[9]
- Srebrny Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (przed 1918)[9]
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (przed 1918)[9]
- Brązowy Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii (przed 1918)[9]
- Krzyż Jubileuszowy Wojskowy (przed 1918)[9]
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913 (przed 1918)[9]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Iszkowski 2017 ↓.
- ↑ Świętek 1998 ↓, s. 43.
- ↑ a b Staroń 2010 ↓, s. 7–8.
- ↑ Kronika. Awans listopadowy w armii. „Głos Rzeszowski”. 47, s. 2, 1908-11-22.
- ↑ Jerzy Gaul, Legiony Polskie w orbicie zainteresować służb wywiadowczych (1914–1916), „Kwartalnik Historyczny”, 2, 1994, s. 28.
- ↑ Świętek 1998 ↓, s. 414–417.
- ↑ Świętek 1998 ↓, s. 422.
- ↑ Jerzy Gaul. Działalność Oddziału Wywiadowczego przy Departamencie Wojskowym Naczelnego Komitetu Narodowego (1914–1915). „Kwartalnik Historyczny”. 85 (3), s. 260-261, 1994.
- ↑ a b c d e f g h i Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 75.
- ↑ Jerzy Jampolski: Wspomnienia z czasów okupacji austrjackiej w Królestwie Kongresowem. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1924, s. 12, 13.
- ↑ a b Kronika. „Głos Rzeszowski”, s. 3, Nr 15 z 2 kwietnia 1916.
- ↑ a b c Świętek 1998 ↓, s. 57.
- ↑ a b c Sylwester Korwin Kruczkowski: Poczet Polaków wyniesionych do godności szlacheckiej przez monarchów austrjackich w czasie od roku 1773 do 1918: dalej tych osób, którym wymienieni władcy zatwierdzili dawne tytuły książęce względnie hrabiowskie lub nadali tytuły hrabiów i baronów jak niemniej tych, którym zatwierdzili staropolskie szlachectwo. Lwów: 1935, s. 31.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ryszard Świętek, Lodowa ściana: sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904–1918, Kraków: Platan, 1998, ISBN 83-85222-58-8.
- Mateusz Staroń, Związek Walki Czynnej i Związek Strzelecki w Przemyślu przed I wojną światową, „Przemyskie Zapiski Historyczne”, 10, 2010.
- Gustaw von Iszkowski, [w:] Wacław Iszkowski, Biogramy, www.iszkowski.eu, 16 kwietnia 2017 [dostęp 2018-03-19].
- Austro-węgierscy attachés wojskowi
- Funkcjonariusze austriackich służb specjalnych
- Ludzie urodzeni we Lwowie
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polacy odznaczeni Krzyżem Jubileuszowym Wojskowym
- Polacy odznaczeni Krzyżem Pamiątkowym Mobilizacji 1912–1913
- Polacy odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojskowej
- Polacy odznaczeni Medalem Jubileuszowym Pamiątkowym dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii
- Polacy odznaczeni Medalem Zasługi Wojskowej Signum Laudis
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Żelaznej
- Polacy we Francji
- Urodzeni w 1878
- Zmarli w 1951