Gwiazda (herb szlachecki)

Gwiazda (Bialke, Białk, Janta, Jant, Jantha, Janta-Lipiński, Janta-Połczyński) – kaszubski herb szlachecki. Ze względu na specyficzną historię regionu, mimo przynależności do Rzeczypospolitej, rodzina i herb nie zostały odnotowane przez polskich heraldyków.

Opis herbu

Opis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego^[1]:

Według Przemysława Pragerta istniały co najmniej trzy warianty tego herbu:

Gwiazda (Bialke, Białk, Janta, Jant, Jantha, Janta-Lipiński, Janta-Połczyński): W polu błękitnym gwiazda złota. W klejnocie nad hełmem bez korony samo godło.

Białk Ia: Pole srebrne.

Białk II: Barwy nieznane, gwiazda ośmiopromienna.

Najwcześniejsze wzmianki

Najwcześniejsze przedstawienie (wariant II) z mapy Pomorza Lubinusa z 1618. Herb wymieniany także w Nowym Siebmacherze i Pommersches Wappenbuch Bagmihla. Wariant Ia pochodzi z pracy Geschichte der Lande Lauenburg und Bütow Reinholda Cramera i miał być używany przez linię z Jeleńcza.

Rodzina Białk

Rdzenna, drobnoszlachecka rodzina kaszubska. Pierwszy raz wzmiankowana w 1561 (Jacob Bialke). Posiadali majątki: Krępkowice, Jeleńcz i Podjazy. Białkowie służyli w armii pruskiej.

Herbowni

Białk (Behlcke, Bialcke, Bialiken, Bialke, Biallike, Białek, Białke). Od posiadanych wiosek przyjmowali również nazwisko Krępiechowski. Od Białków mają wywodzić się rodziny Podjaski i Jeleński. Krępiechowscy, Podjescy i Jeleńscy nosili przydomki Białk.

Praktycznie identycznego herbu używała inna kaszubska rodzina, Janta, w gałęziach nosząca także nazwiska Czapiewski, Połczyński i Lipiński^[2]. Jednak Boniecki podaje, że Janta-Połczyńscy używali herbu Bończa^[3].

Niemiecki heraldyk Mülverstedt przyjął hipotezę, że był to też pierwotny herb rodziny Rekowskich. Gwiazda to motyw pojawiający się często w górnym polu ich herbu. Hipoteza ta jednak nie ma potwierdzenia^[4].

Przypisy

↑ Alfred Znamierowski, Paweł Dudziński: Wielka księga heraldyki. Warszawa: Świat Książki, 2008, s. 104-108. ISBN 978-83-247-0100-1.
↑ Przemysław Pragert: Herbarz rodzin kaszubskich. T. 2. Gdańsk: BiT, 2007, s. 216. ISBN 978-83-924425-9-2.
↑ Adam Boniecki: Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach polskich. T. 8. Skład główny Gebethner i Wolff w Warszawie, 1905, s. 227.
↑ Przemysław Pragert: Herbarz szlachty kaszubskiej T.3. Gdańsk: Wydawn. BiT, 2009, s. 134-135, 255-258. ISBN 978-83-927383-6-7.

Bibliografia

Przemysław Pragert: Herbarz rodzin kaszubskich. T. 1. BiT, 2001, s. 41-42,135. ISBN 83-919852-6-1, ISBN 978-83-919852-6-7.

Linki zewnętrzne

Herb Białk z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla

[1] Alfred Znamierowski, Paweł Dudziński: Wielka księga heraldyki. Warszawa: Świat Książki, 2008, s. 104-108. ISBN 978-83-247-0100-1.

[2] Przemysław Pragert: Herbarz rodzin kaszubskich. T. 2. Gdańsk: BiT, 2007, s. 216. ISBN 978-83-924425-9-2.

[Boniecki-3] Adam Boniecki: Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach polskich. T. 8. Skład główny Gebethner i Wolff w Warszawie, 1905, s. 227.

[4] Przemysław Pragert: Herbarz szlachty kaszubskiej T.3. Gdańsk: Wydawn. BiT, 2009, s. 134-135, 255-258. ISBN 978-83-927383-6-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

Herby	szlachecki mieszczański chłopski własny państwowy miejski korporacji fantazyjne mówiący
Elementy herbu	tarcza herbowa godło (figury heraldyczne, mobilia herbowe) klejnot herbowy zawój (tortillon) korona heraldyczna korona rangowa hełm heraldyczny labry ostrew płaszcz heraldyczny trzymacze heraldyczne podpory heraldyczne postument heraldyczny order herbowy dewiza herbowa zawołanie
Oznaki godności	świeckie kościelne
Inne	herbarz rola herbowa herold blazonowanie szrafowanie tynktura krzyż heraldyczny totem kamon
Działy heraldyki	heraldyka francuska (heraldyka napoleońska) heraldyka polska (heraldyka kaszubska) heraldyka brytyjska (heraldyka angielska, heraldyka szkocka) heraldyka kościelna heraldyka szachowa heraldyka fantazyjna