Historia filozofii (nauka)
Historia filozofii, także: historiografia filozofii – nauka o dziejach filozofii; bada rozwój jej problemów, metod uprawiania, filozoficznych poglądów, nurtów, prądów, szkół, systemów i kierunków, a także życiorysy samych filozofów[1][2]. Nie jest tożsama z historią idei.
Nauka historii filozofii zajmuje się teoriami dotyczącymi ogólnych praw bytu i myślenia, powstającymi w procesie rozwoju myśli filozoficznej. Przedmiotem historii filozofii jako nauki jest zatem historia filozoficznej myśli ludzkości[3].
Aspekty
Historia filozofii może być zorientowana na następujące aspekty myśli filozoficznej:
- osobę (biografię) filozofa;
- dzieła filozoficzne;
- metodę uprawiania filozofii;
- stanowiska filozoficzne;
- systemy filozoficzne;
- nurt (prąd) lub szkołę filozoficzną;
- problem filozoficzny stawiany przez filozofa.
Epoki
W dziejach opisywanych przez historię filozofii można wyróżnić następujące epoki:
| Epoka | Nurty |
|---|---|
| Starożytność | presokratycy, klasyczna filozofia grecka, filozofia helleńska, filozofia późnego antyku |
| Średniowiecze | patrystyka, scholastyka |
| Wczesna nowożytność | humanizm, renesans, racjonalizm, empiryzm, oświecenie |
| Filozofia współczesna | transcendentalizm, idealizm, pozytywizm, materializm, neokantyzm, filozofia życia, pragmatyzm, strukturalizm |
| Filozofia najnowsza | fenomenologia, neopozytywizm, filozofia analityczna, filozofia egzystencji, neomarksizm, poststrukturalizm, postmodernizm |
Ogólne opracowania historii filozofii
- Ernst von Aster: Historia filozofii. Tłum. J. Szewczyk. Warszawa 1969;
- Frederick Copleston: Historia filozofii. Tomy 1-9;
- Bertrand Russell: Dzieje filozofii Zachodu i jej związki z rzeczywistością polityczno-społeczną od czasów najdawniejszych do dnia dzisiejszego. Tłum. T. Baszniak, A. Lipszyc, M. Szczubiałka, Warszawa 2000;
- Władysław Tatarkiewicz: Historia filozofii. Tomy 1-3. (różne wydania);
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Por. N. Hartmann: Myśl filozoficzna i jej historia. Tłum. J. Garewicz. Toruń 1994, s. 46 i nast.
- ↑ historia filozofii, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-03-18].
- ↑ M.T. Jowczuk: Historia filozofii jako nauka, jej przedmiot, metoda i znaczenie. W: Krótki zarys historii filozofii. Pod redakcją M.T. Jowczuka, T.I. Ojzermana, I.J. Szczipanowa. Przeł. Marian Drużkowski i in.. Wyd. I. Warszawa: Książka i Wiedza, październik 1965, s. 8. (pol.).