Holyoke (Massachusetts)
42°12′15″N 72°37′00″W/42,204167 -72,616667
| |||||
| |||||
| Przydomek: The Paper City | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stan | |||||
| Hrabstwo | |||||
| Data założenia |
1745 | ||||
| Kod statystyczny | |||||
| Zarządzający |
Terence "Terry" Murphy | ||||
| Powierzchnia |
59,1 km² | ||||
| Wysokość |
61 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2005) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
413 | ||||
| Kod pocztowy |
01040 | ||||
| Strefa czasowa | |||||
Położenie na mapie Massachusetts  | |||||
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |||||
| 42°12′15″N 72°37′00″W/42,204167 -72,616667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Holyoke – miasto w hrabstwie Hampden w stanie Massachusetts w Stanach Zjednoczonych, leżące między zachodnim brzegiem rzeki Connecticut a pasmem Mount Tom. Według spisu z 2010 r. miasto liczyło 39 880 mieszkańców[1]. W 2019 r. szacowana populacja wynosiła 40 117.[2] Położone 8 mil (13 km) na północ od Springfield, Holyoke jest częścią obszar metropolitalny Springfield, jednego z dwóch odrębnych obszarów metropolitalnych w Massachusetts.
Holyoke jest jednym z pierwszych planowanych miast przemysłowych w Stanach Zjednoczonych. Powstałe wraz z zaporą Holyoke, aby wykorzystać moc wodospadu Hadley, jest jednym z niewielu miast w Nowej Anglii zbudowanych na planie sieci[3]. Pod koniec XIX wieku miasto wytwarzało około 80% papieru do pisania używanego w Stanach Zjednoczonych i było domem dla największej firmy architektonicznej w kraju oraz największych na świecie fabryk papieru, jedwabiu i wełny z alpaki[4][5]. Chociaż obecnie mniej firm w Holyoke działa w branży papierniczej, nadal jest powszechnie określane „Papierowym Miastem”[6]. Dziś w mieście znajduje się wiele wyspecjalizowanych firm produkcyjnych, a także Massachusetts Green High Performance Computing Center, międzyuczelniany ośrodek badawczy otwarty w 2012 roku. Holyoke jest także siedzibą Galerii Sław Siatkówki i jest znane jako „Miejsce Narodzin Siatkówki”, ponieważ ten popularny w wielu krajach sport olimpijski został wymyślony i po raz pierwszy rozegrany w lokalnym oddziale YMCA przez William G. Morgan w 1895 roku[7].
Zarządzając kanałem testowym Holyoke w latach 80. XIX wieku, inżynier hydraulik Clemens Herschel wynalazł miernik Venturiego, aby określić zużycie wody przez poszczególne młyny w systemie kanałów Holyoke. To urządzenie będące pierwszym dokładnym środkiem pomiaru przepływów na dużą skalę, jest obecnie szeroko stosowane w wielu projektach inżynieryjnych, m.in. w wodociągach, gaźnikach i oprzyrządowaniu lotniczym[8]. Zasilane przez te kanały należące do gminy, Holyoke ma jedną z najniższych stawek energii w krajach Wspólnoty Massachusetts. W 2016 r. od 85% do 90% energii miasta było neutralne pod względem emisji dwutlenku węgla, a cel administracyjny zakłada osiągnięcie w przyszłości poziomu 100%.[9][10]
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsi Polacy osiedlili się w Holyoke pod koniec lat 80. XIX wieku, i do roku 1895 społeczność ta rozrosła się do 300 mieszkańców, z których wielu pracowało w fabrykach tekstylnych Lyman. W 1923 r. powstała polskojęzyczna gazeta Gwiazda, która publikowała lokalne i ogólnokrajowe wiadomości przez 3 dekady, aż do zamknięcia w 1953 r.[11] Muzyka polka była popularna w Holyoke, a także w okolicznych miejscowościach w Dolinie Pionierów przez cały XX wiek. Jednym z wybitnych muzyków w mieście był Larry Chesky, grający ze swoją orkiestrą, który przez dziesięciolecia regularnie gościł w Mountain Park, a później został przyjęty do Międzynarodowa Galeria Sław Polki w Chicago za rozwój i promocję stylu polki zwanego „Wielkim Zespołem” lub „Wschodnim Wybrzeżem”[12].
W 1939 roku Prospect Park został przemianowany na Pulaski Park na cześć Kazimierza Pułaskiego, polskiego dowódcy rewolucji amerykańskiej, a pod koniec XX wieku, jeden z rodowitych mieszkańców miasta, historyk Edward Pinkowski, odkrył miejsce pochówku Pułaskiego w Savannah w stanie Georgia[13]. Z powodu dezindustrializacji, społeczność zmniejszyła się, ponieważ wielu ludzi przeniosło się do Granby, Hadley i Northampton. Jeden z ostatnich śladów polskiej społeczności, kościół Matki Bożej Bolesnej, został zamknięty w 2011 roku, kiedy diecezja ogłosiła, że jego wieża jest zagrożona zawaleniem się. Mimo protestów, dążenia do stworzenia zabytkowej dzielnicy i propozycji sprzedaży kościoła miastu, świątynia została zburzona w grudniu 2018 roku, a ostatnią zniszczoną jej częścią była jej wieża[14]. Dziś polska społeczność nadal jest obecna w Holyoke i rejonie Greater Springfield i wiele jej historycznych i kulturowych artefaktów można znaleźć w Polskim Centrum Odkryć i Nauki w sąsiednim Chicopee.
Religia[edytuj | edytuj kod]
Wydarzenia[edytuj | edytuj kod]
- Parada św. Patryka
W Holyoke odbywa się co roku druga co do wielkości Saint Patrick's Day Parade w kraju.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Geographic Identifiers: 2010 Demographic Profile Data (G001): Holyoke city, Massachusetts. [w:] American Factfinder [on-line]. U.S. Census Bureau [dostęp 2017-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 lutego 2020)]. (ang.).
- ↑ Population and Housing Unit Estimates. [dostęp 2020-05-23]. (ang.).
- ↑ 'Lofty artists' vs. 'El Oro del Barrio': Crafting Community and a Sustainable Economic Future in the Paper City. W: Myrna Margulies Breitbart: Creative Economies in Post-Industrial Cities; Manufacturing a (Different) Scene. Wyd. Routledge. London and New York, 2016. ISBN 978-1-317-15832-5. (ang.).
- ↑ Joshua L. Root. Something Will Drop: Socialists, Unions and Trusts in Nineteenth-Century Holyoke. „Historic Journal of Massachusetts”. 37 (2), s. 38, Jesień 2009. [zarchiwizowane z adresu 24 grudnia 2017 r.]. (ang.).
- ↑ Who's Who in the Silk Industry–William Skinner, „Silk”, XV (3), Silk Publishing Company, marzec 1922, s. 44 (ang.).
- ↑ George M. Nutting: Massachusetts; a guide to its places and people. Wyd. The Riverside Press. Cambridge, 1937, s. 248.
- ↑ Fodor's Berkshires and Pioneer Valley. Wyd. Random House. New York, 2005, s. 124. ISBN 978-1-4000-1467-5.
- ↑ Invention of the Venturi Meter. „Nature”. 136 (3433), s. 254, 17 sierpnia 1935. DOI: 10.1038/136254a0. Bibcode: 1935Natur.136Q.254.. (ang.).
- ↑ Mary C. Serreze, Palmer and Holyoke honored for 100% renewable energy commitment, [w:] MassLive [online], 20 lipca 2016 [dostęp 2017-12-23] (ang.).
- ↑ Baker-Polito Administration Awards $1 Million Renewable Energy Grant to Holyoke, Commonwealth of Massachusetts: MA Executive Office of Energy and Environmental Affairs, 2017 [dostęp 2017-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-23] (ang.).
- ↑ Gwiazda = Polish weekly-star. Library of Congress Online Catalog [zarchiwizowane z tego adresu (1 lutego 2020)]. (ang.).
- ↑ International Polka Association Editorial Staff: Larry Chesky – Living Category – Inducted 1985. International Polka Association [dostęp 2014-09-22]. (ang.).
- ↑ Francis C. Kajencki: Casimir Pulaski, Cavalry Commander of the American Revolution. Wyd. Southwest Polonia Press. 2001, s. 221. (ang.).
- ↑ Demolition underway at former Mater Dolorosa Church in Holyoke, [w:] Western Mass News [online], 11 grudnia 2018 (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Holyoke (Massachusetts) w bazie city-data.com (ang.)