Ibis grzywiasty
| ||
| Geronticus eremita[1] | ||
| (Linnaeus, 1758) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | pelikanowe | |
| Podrząd | ibisowce | |
| Rodzina | ibisy | |
| Rodzaj | Geronticus | |
| Gatunek | ibis grzywiasty | |
| Synonimy | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
 Trasy wędrówek wschodniej populacji ibisów grzywiastych | ||
Ibis grzywiasty (Geronticus eremita) – gatunek ptaka z rodziny ibisów (Threskiornithidae), zamieszkujący głównie Maroko (nieliczne gniazdujące pary) i Turcję (reintrodukowany). Lęgnie się również obecnie na stromych skalistych wybrzeżach Atlantyku. Jeszcze w XVII w. występował w Europie, rozmnażał się w dolinie Dunaju, Austrii i Szwajcarii. Obecnie ptaki te są zagrożone wyginięciem. Nazwę zawdzięcza czubowi piór z tyłu głowy.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd zewnętrzny
- Naga skóra na głowie, czarne upierzenie, czerwony dziób. Dymorfizm płciowy nie jest widoczny. Znaczna część głowy jest nieopierzona – jest czerwona z przedłużonymi piórami na karku. Posiada krótsze nogi niż ibis kasztanowaty.
- Rozmiary
- długość ciała 70–80 cm, rozpiętość skrzydeł 1,25–1,35 m[2].
- Masa ciała
- ok. 1–1,2 kg.
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje tereny górzyste, półpustynne i stepowe.
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcze, mrówki, pająki, pomrowiki, skorki, skorpiony, stonogi i szarańcza.
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
- Okres lęgów
- Zwykle rozpoczyna się w marcu lub kwietniu.
- Gniazdo
- Buduje na półkach skalnych.
- Jaja
- 2–4
- Wysiadywanie
- 24–28 dni
- Pisklęta
- W wieku 43–47 dni opuszczają gniazdo.
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 1994 roku klasyfikowała ibisa grzywiastego jako gatunek krytycznie zagrożony (CR). W 2018 roku zmieniła status gatunku na zagrożony (EN), a powodem tej zmiany był wzrost liczebności populacji wskutek podjętych działań ochronnych i reprodukcyjnych, które zwiększyły sukces lęgowy, odkryto też nowe potencjalne kolonie tego ptaka. Mimo to liczebność populacji na wolności nadal jest niska – szacuje się ją na 200–249 dorosłych osobników[3].
Do dramatycznego spadku liczebności tych ptaków przyczyniły się polowania oraz chwytanie młodych, w celu umieszczenia ich w ogrodach zoologicznych. Dużo ibisów zginęło również wskutek zatrucia środkami owadobójczymi, stosowanymi w celu walki z szarańczą.
Ibis grzywiasty jest objęty Europejskim Programem Ochrony Zwierząt (EEP).
Ośrodek lęgowy ibisa grzywiastego istnieje od 1977 w tureckim mieście Birecik nad Eufratem. Obecnie (2008) żyje tam około 100 ptaków. Władze tureckie zdołały w ten sposób sztucznie odtworzyć populację tego ptaka, który z powodu szkodliwej działalności człowieka został w XX wieku całkowicie wytrzebiony[4]. W Europie (Niemcy, Austria, Włochy) w ramach programu LIFE podjęto próbę reintrodukcji gatunku[5]. Jedną z jego ostoi jest bawarski Zamek Burghausen[6]. Program reprodukcyjny ibisa grzywiastego realizowany jest też w Maroku w regionie Sus-Massa[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Geronticus eremita, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Matheu, E., del Hoyo, J., Kirwan, G.M. & Garcia, E.F.J.: Northern Bald Ibis (Geronticus eremita). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-24].
- ↑ a b Geronticus eremita, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Birecik Breeding Center, Turkey (ang.). International Advisory Group for the Northern Bald Ibis. [dostęp 11 kwietnia 2012].
- ↑ 'Reason for Hope' - Reintroduction of the Northern Bald Ibis in Europe (ang.). [dostęp 30 września 2016].
- ↑ Waldrapp [dostęp 2020-04-18] (niem.).
- ↑ La reproduction de l’Ibis Chauve Geronticus eremita dans la région de Souss-Massa saison 2017 (fr.). GREPOM/BirdLife Maroc, 2018-01-25. [dostęp 2020-02-24].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Cuisin M., 1989, Tajemnice zwierząt - Zwierzęta rzadkie, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1993.
- Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: Muza, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.