Ibis grzywiasty

	Ibis grzywiasty
	Ibis grzywiasty
	Geronticus eremita
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	pelikanowe
Podrząd	ibisowce
Rodzina	ibisy
Rodzaj	Geronticus
Gatunek	ibis grzywiasty
	Synonimy
	Upupa Eremita Linnaeus, 1758;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg występowania
	; Trasy wędrówek wschodniej populacji ibisów grzywiastych
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jaja

Ibis grzywiasty (Geronticus eremita) – gatunek ptaka z rodziny ibisów (Threskiornithidae), zamieszkujący głównie Maroko (nieliczne gniazdujące pary) i Turcję (reintrodukowany). Lęgnie się również obecnie na stromych skalistych wybrzeżach Atlantyku. Jeszcze w XVII w. występował w Europie, rozmnażał się w dolinie Dunaju, Austrii i Szwajcarii. Obecnie ptaki te są zagrożone wyginięciem. Nazwę zawdzięcza czubowi piór z tyłu głowy.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Wygląd zewnętrzny: Naga skóra na głowie, czarne upierzenie, czerwony dziób. Dymorfizm płciowy nie jest widoczny. Znaczna część głowy jest nieopierzona – jest czerwona z przedłużonymi piórami na karku. Posiada krótsze nogi niż ibis kasztanowaty.
Rozmiary: długość ciała 70–80 cm, rozpiętość skrzydeł 1,25–1,35 m^[2].
Masa ciała: ok. 1–1,2 kg.

Środowisko[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje tereny górzyste, półpustynne i stepowe.

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcze, mrówki, pająki, pomrowiki, skorki, skorpiony, stonogi i szarańcza.

Lęgi[edytuj | edytuj kod]

Okres lęgów: Zwykle rozpoczyna się w marcu lub kwietniu.
Gniazdo: Buduje na półkach skalnych.
Jaja: 2–4
Wysiadywanie: 24–28 dni
Pisklęta: W wieku 43–47 dni opuszczają gniazdo.

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 1994 roku klasyfikowała ibisa grzywiastego jako gatunek krytycznie zagrożony (CR). W 2018 roku zmieniła status gatunku na zagrożony (EN), a powodem tej zmiany był wzrost liczebności populacji wskutek podjętych działań ochronnych i reprodukcyjnych, które zwiększyły sukces lęgowy, odkryto też nowe potencjalne kolonie tego ptaka. Mimo to liczebność populacji na wolności nadal jest niska – szacuje się ją na 200–249 dorosłych osobników^[3].

Do dramatycznego spadku liczebności tych ptaków przyczyniły się polowania oraz chwytanie młodych, w celu umieszczenia ich w ogrodach zoologicznych. Dużo ibisów zginęło również wskutek zatrucia środkami owadobójczymi, stosowanymi w celu walki z szarańczą.

Ibis grzywiasty jest objęty Europejskim Programem Ochrony Zwierząt (EEP).

Ośrodek lęgowy ibisa grzywiastego istnieje od 1977 w tureckim mieście Birecik nad Eufratem. Obecnie (2008) żyje tam około 100 ptaków. Władze tureckie zdołały w ten sposób sztucznie odtworzyć populację tego ptaka, który z powodu szkodliwej działalności człowieka został w XX wieku całkowicie wytrzebiony^[4]. W Europie (Niemcy, Austria, Włochy) w ramach programu LIFE podjęto próbę reintrodukcji gatunku^[5]. Jedną z jego ostoi jest bawarski Zamek Burghausen^[6]. Program reprodukcyjny ibisa grzywiastego realizowany jest też w Maroku w regionie Sus-Massa^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Geronticus eremita, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Matheu, E., del Hoyo, J., Kirwan, G.M. & Garcia, E.F.J.: Northern Bald Ibis (Geronticus eremita). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-24].
↑ ^a ^b Geronticus eremita. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
↑ Birecik Breeding Center, Turkey (ang.). International Advisory Group for the Northern Bald Ibis. [dostęp 11 kwietnia 2012].
↑ 'Reason for Hope' - Reintroduction of the Northern Bald Ibis in Europe (ang.). [dostęp 30 września 2016].
↑ Waldrapp [dostęp 2020-04-18] (niem.).
↑ La reproduction de l’Ibis Chauve Geronticus eremita dans la région de Souss-Massa saison 2017 (fr.). GREPOM/BirdLife Maroc, 2018-01-25. [dostęp 2020-02-24].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Cuisin M., 1989, Tajemnice zwierząt - Zwierzęta rzadkie, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1993.
Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: Muza, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.

[itis-1] Geronticus eremita, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Matheu, E., del Hoyo, J., Kirwan, G.M. & Garcia, E.F.J.: Northern Bald Ibis (Geronticus eremita). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-24].

[iucn-3] Geronticus eremita. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).

[4] Birecik Breeding Center, Turkey (ang.). International Advisory Group for the Northern Bald Ibis. [dostęp 11 kwietnia 2012].

[5] 'Reason for Hope' - Reintroduction of the Northern Bald Ibis in Europe (ang.). [dostęp 30 września 2016].

[:0-6] Waldrapp [dostęp 2020-04-18] (niem.).

[maroko-7] La reproduction de l’Ibis Chauve Geronticus eremita dans la région de Souss-Massa saison 2017 (fr.). GREPOM/BirdLife Maroc, 2018-01-25. [dostęp 2020-02-24].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]