Ilja Muromiec (powieść)

Ilja Muromiec – powieść poetycka Antoniego Langego wydana w 1916 w Warszawie. Oparta jest na historii Ilji Muromca, pojawiającego się w mitologii ukraińskiej bohatera bylinnego z XIII wieku.

Utwór napisany został wierszem białym (dziesięciozgłoskowcem) ze stylizacją na słowiańską gawędę, składa się z ośmiu krótkich rozdziałów. Ważnym elementem powieści jest kreacja Muromca jako nietzscheańskiego nadczłowieka, który prawdziwej mocy uświadcza dopiero dzięki lekturze Ewangelii, Apokalipsy św. Jana oraz doświadczeniu swojej słabości wobec Boga.

Streszczenie

Ilja Muromiec, rodowity z wsi Karaczejewa, czuje niemoc od nadmiaru mocy, wobec czego skazany jest na wieczny sen w górskim odludziu. Sytuacja zmienia się kiedy przybywają do niego święte kaleki - Jezus Chrystus, święty Piotr i święty Paweł, którzy nakłaniają go, aby znów poczuł w sobie potęgę ducha i na nowo wsławił Ruś bohaterskimi czynami. Ich kazanie okazało się mieć zbawienny wpływ na Ilję. Bohater - podziękowawszy Bogu za odzyskane siły - wyruszył do Moskwy by tam służyć na grodzie Iwana. Iwan i Muromiec to w powieści dwa typy filozoficzne: pierwszy reprezentuje postawę typową dla poglądów Machiavellego i Schopenhauera (chęć zagarnięcia jak największej ilości ziem), drugi natomiast to nietzscheański nadczłowiek, który pragnie manifestacji swej siły.

Pewnego razu Ilja wyrusza w góry by spotkać tam Światogora i sprowadzić go do grodu Iwana. Podczas spaceru obaj herosi znajdują jednak grób, na którym widnieje napis: "Ten grobowiec czeka tu na tego, dla którego jest przygotowany!" Aby sprawdzić przepowiednię, w grobie kładzie się Światogor i umiera przykryty kamiennym wiekiem. Ilja, zrozpaczony iż pochował ducha narodu ruskiego zmienia się nie do poznania i nazywa siebie Michałem Zaleszaninem. Kiedy Ilja wraca na dwór Iwana, zostaje uznany za obcego i uwięziony w piwnicy (wkrótce okazuje się, że była to zdradza ze strony cara). Tam bohater oddaje się lekturze Ewangelii.

Wkrótce na Ruś przybywają zbrojne oddziały dwudziestu heretyckich narodów na czele z Bestią, które przewidział św. Jan w Apokalipsie. Iwan jest bezbronny, więc uwalnia Ilję. Ten z kolei, co prawda nie wybacza carowi, ale postanawia udowodnić swoją potęgę i wyższość w walce ze złem (pomagają mu przy tym bogowie górskich lodowców). Po zaciętej walce Ruś zostaje uratowana. Kiedy jednak jeden z bohaterów, Alosza Popowicz, wykrzykuje w przypływie woli mocy: my diabelską siłę zwyciężyli, my zwyciężym i siłę niebieską, Bóg wpada w gniew i zsyła na herosów wieczną niemoc od nadmiaru mocy.

Linki zewnętrzne

• Ilija Muromiec w serwisie Polona