Imperium Marathów
| |||
| Ustrój polityczny | |||
|---|---|---|---|
| Stolica | |||
| Data powstania |
1674 | ||
| Data likwidacji |
1818 | ||
| Władca | |||
| Premier | |||
Imperium Marathów – państwo indyjskie istniejące od 1674 do 1818 roku. W szczytowym momencie obejmowało 1 mln kilometrów kwadratowych.
Po latach walki przeciw Wielkiemu Mogołowi Aurangzebowi Śiwadźi założył w roku 1674 odrębne Imperium Marathów z ziem Sułtanatu Bidźapuru, ze stolicą w Pune. Śiwadźi zmarł w 1680 roku, pozostawiając potężne, lecz narażone na ataki z zewnątrz państwo. Wielcy Mogołowie zaatakowali w 1682 i próbowali bez powodzenia podbić Marathów w wojnie, która trwała aż do 1707.
Szahu, wnuk Śiwadźiego, został uznany za prawowitego króla przez następcę Aurangzeba Bahadura w 1708 roku[1]. Szahu rządził jako cesarz do 1749. Podczas swojego panowania ustanowił urząd „Peśwa” (premiera) jako szefa rządu. Peśwowie zostali faktycznymi władcami państwa, podczas gdy następcy Śiwadźiego rządzili nominalnie ze swej siedziby w Satarze.
Imperium Marathów przeżywało swój rozkwit i szczytowy zasięg terytorialny w XVIII wieku pod władcami: Szahu i Peśwą Badzirao. Przegrana z Afganami w bitwie pod Panipatem w 1761 zahamowała ekspansję. Imperium przekształciło się w konfederację pięciu państw dynastycznych. Rządzili nimi: Peśwowie w Pune; ród Sindhia (w Malwie i Gwalijarze); Holkarowie w Indorze; ród Bhonsle w Nagpurze; ród Gaekwa w Baroda. Rywalizacja między rodami Sindhia i Holkar dominowała w polityce Imperium do wczesnego XIX wieku, kiedy zbliżyło się brytyjskie zagrożenie. Wielka Brytania stopniowo podporządkowywała państwa Marathów w kilku wojnach (1775-1782, 1803-1805, 1817-1819). Większość państwa została wcielona do Indii Brytyjskich, a resztki w 1947 roku do Indii, które uzyskały niepodległość.
Władcy Imperium Marathów
[edytuj | edytuj kod]- Śiwadźi (1674–1680)
- Sambhadzii (1680–1689)
- Radżaram I (1689–1700)
- królowa Tarabai (1700–1707)
- Szahu (1707–1749)
- Ramaradża (1749–1777)
Peśwa - ministrowie Imperium Marathów
[edytuj | edytuj kod]- Baladżi Wiszwanath (od 1713 do 2 kwietnia 1720, żył w latach 1660-1720)
- Badzirao (od 17 kwietnia 1720 do 28 kwietnia 1740, 1700-1740)
Od roku 1749, po śmierci władcy Szahu, Peśwa został faktycznym szefem państwa.
- Baladżi Badzirao (4 lipca 1740 do 23 czerwca 1761, ur. 8 grudnia 1721, zm. 23 czerwca 1761)
- Madhavrao II Ballal (od 1761 do 18 listopada 1772, ur. 16 lutego 1745, zm. 18 listopada 1772)
Po upadku ich władzy pozostał im tytuł mistrzów Chatrapati.
- Narajanrao Badżira (od 13 grudnia 1772 do 30 sierpnia 1773, ur. 1755, zm. 1773)
- Raghunathrao (1773-1774, ur. 1734, zm. 1783)
- Sawai Madhawa Rao Narajan (od 1774 do 27 października 1795, ur. 1774, zm. 1795)
- Badzirao II (1796-1818, zm. 28 stycznia 1851)
- Nana Sahib (od 1 lipca 1857 do 1858, ur. 1825, zm. 1859)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kuczkiewicz-Fraś 2017 ↓, s. 95.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Agnieszka Kuczkiewicz-Fraś. Imperium Marathów. „Polityka pomocnik historyczny - Dzieje Indii”. 3, 2017. Warszawa: Polityka sp. z o.o. s.k.a.. ISSN 2391-7717.