Janusz Czupryniak

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Janusz Czupryniak
ps. „Julek”
Data i miejsce urodzenia

8 września 1925
Warszawa

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 2012
Warszawa

Miejsce spoczynku

Cmentarz Wojskowy na Powązkach

Narodowość

polska

Rodzice

Irena Czupryniak, Władysław Czupryniak

Dzieci

1 syn

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Medal za Warszawę 1939–1945 Krzyż Partyzancki Krzyż Armii Krajowej Krzyż Walecznych (od 1941)
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Janusz Włodzimierz Czupryniak, ps. „Julek” (ur. 8 września 1925 w Warszawie, zm. 13 kwietnia 2012 tamże) – polski „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Janusz Czupryniak urodził się w rodzinie Ireny i Władysława. Podczas okupacji najpierw Władysław, a potem syn pracował w Biurze Techniczno-Handlowym W. Siwiecki przy ul. Żurawiej 6 w Warszawie. Dla Janusza była to przykrywka dla działalności w ZWZ i AK. W grudniu 1942 na prośbę jego znajomego Franciszka Żugajewicza Janusz w porozumieniu z rodzicami zgodził się udzielić znanemu mu małżeństwu Mosze Lejbowi (Marian) i Oldze Helenie Rotenbergów. Do Mariana i jego brata Manesa przed wojną należała fabryka wyrobów sanitarnych w Radomiu, która warszawskie biuro miała po sąsiedzku z miejscem pracy Czupryniaków na Żurawiej. Manes zdołał zbiec przez Związek Sowiecki do Egiptu. Marian i Olga znaleźli się w warszawskim getcie. Rotenbergom udało się opuścić getto za łapówkę dla policji żydowskiej, która pochłonęła cały ich majątek, z wyjątkiem pierścionka Olgi, którego nie udało się ściągnąć. Po opuszczeniu getta ukrywali się przez kilka dni w zakonspirowanym lokalu na rogu Chmielnej i Zgody. Janusz zaopatrywał ich wówczas w żywność. Po przygotowaniu kryjówki w domu Czupryniaków w Ursusie (który był wówczas osobną miejscowością) przy ul. Mickiewicza 13, Rotenbergowie zostali przewiezieni wozem meblowym, ukryci między meblami. Stała kryjówka znajdowała się w ogrodzie, lecz Rotenbergowie skorzystali z niej tylko kilka razy. Pozostali w Ursusie do końca okupacji[1][2].

Po wojnie powrócili do Radomia. Marian został dyrektorem w swojej dawnej fabryce. Po zmuszeniu do jej opuszczenia otrzymał posadę w Ministerstwie Przemysłu. Rottenbergowie po kilku latach wyemigrowali przez Niemcy i Izrael (gdzie nie mogli się zaaklimatyzować) do Australii[2].

Janusz Czupryniak podczas powstania warszawskiego był żołnierzem pułku Baszta Armii Krajowej[3]. Ciężko raniony, został wywieziony do niemieckiej niewoli. Po powrocie był poszukiwany przez Urząd Bezpieczeństwa. Rottenbergowie pomagali wówczas ukrywać się Januszowi w Radomiu, a później w Kaliszu. Ostatecznie został jednak aresztowany pod zarzutem nielegalnego handlu i w trybie doraźnym skazany na sześć lat więzienia[2].

W 1989 rodzina Czupryniaków została odznaczona medalami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[4]. Otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2007)[5], Krzyż Walecznych, Krzyż Armii Krajowej, Krzyż Partyzancki, Medal za Warszawę 1939–1945[3]. Czupryniak był zaangażowany w działalność Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Od 1991 wchodził w skład jego Zarządu, gdzie pełnił funkcję skarbnika[6][7].

Miał syna. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[3] (kwatera A27-8-7)[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Monika Czekanowska, Historia pomocy - Rodzina Czupryniaków | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl, październik 2007 [dostęp 2020-01-29].
  2. a b c Krzysztof Kosiński, Zmarnowana szansa. Łukasz Krzyżanowski, Dom, którego nie było. Powroty ocalałych do powojennego miasta, Wołowiec 2016, Wydawnictwo Czarne, ss. 376, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L, Warszawa: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, 2018, s. 379–380, DOI10.12775/DN.2018.1.16, ISSN 0419-8824 [dostęp 2020-01-29].
  3. a b c Janusz Włodzimierz Czupryniak, Warszawa, 28.04.2012 - pozostałe [online], nekrologi.wyborcza.pl, 28 kwietnia 2012 [dostęp 2020-01-29].
  4. Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2019. Poland [online], yadvashem.org, 2019, s. 15 [dostęp 2020-01-29] (ang.).
  5. Uroczystość odznaczenia przez Prezydenta RP tych, którzy ratowali Żydów w czasie Zagłady [online], www.prezydent.pl, 10 października 2007 [dostęp 2020-01-29].
  6. O nas – www.sprawiedliwi.org [online] [dostęp 2020-01-29] (pol.).
  7. Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2020-01-29].
  8. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze