Przejdź do zawartości

Groty Dziesięciu Tysięcy Buddów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Groty Dziesięciu Tysięcy Buddów
Ilustracja
Państwo

 Chiny

Miejscowość

okolice Longmen

Wyznanie

buddyzm

Historia
Data budowy

V-IX w.

Położenie na mapie Chin
Mapa konturowa Chin, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Groty Dziesięciu Tysięcy Buddów”
Ziemia34°33′16″N 112°28′16″E/34,554444 112,471111
Jaskinie Longmen[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Longmen Shiku
Państwo

 Chiny

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

I, II, III

Numer ref.

1003

Region[b]

Azja i Pacyfik

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2000
na 24. sesji

Posągi Buddy w Longmen Shiku
Nisze naskalne

Groty Dziesięciu Tysięcy Buddów[1], także Jaskinie Smoczych Wrót (chin. upr. 龙门石窟, chin. trad. 龍門石窟, pinyin Lóngmén Shíkū) – jedna ze świątyń wykutych w wapiennych skałach ciągnących się wzdłuż rzeki Yi He, w pobliżu miejscowości Longmen we wschodnich Chinach. Świątynie w Longmen poświęcone są Buddzie, indyjskiemu księciu, którego nauki stały się podstawą buddyzmu.

Prace rzeźbiarskie w jaskiniach Longmen zaczęły się w 494 roku, gdy cesarz Xiaowen z Północnej dynastii Wei przeniósł stolicę państwa do miasta Luoyang w prowincji Henan. Jaskinie leżą w odległości 12 kilometrów od Luoyang, które jest dziś wielkim miastem. Na ścianach znajdują się tysiące małych figurek Buddy, od których jaskinia wzięła swą nazwę. Posążki te wykonane są w technice płaskorzeźby. Małym Buddom towarzyszą muzycy grający na fletach, cymbałach, harfach i innych instrumentach. Miękki wapień pozwalał na bardzo szczegółowe ukształtowanie postaci. W jaskini znajduje się także duży posąg Buddy w towarzystwie czterech uczniów.

W latach 1915–1916 władze miasta oceniły, że groty zawierają 97306 figur buddów. Jednak ostatnie liczenie wykazało, że jest ich 142289[2].

Dla historyków największe znaczenie mają inskrypcje, niektóre datowane, towarzyszące wyobrażeniom buddów i bodhisattwów. Wynika z nich, że najbardziej aktywne okresy kreatywności w grotach to lata 500–530 i 650–710. Pierwszy z tych okresów związany był z rozkwitem Północnej dynastii Wei. Drugi – z okresem panowania wielkiej protektorki buddyzmu cesarzowej Wu Zetian. Był to także okres, kiedy chińscy pielgrzymi Xuanzang i Yijing byli aktywni jako tłumacze oraz kiedy tacy wybitni nauczyciele jako Daoxuan, Fazang i Shandao propagowali swoje nauki.

Z ilości wyobrażeń danych buddów i bodhisattwów można zorientować się, który z nich cieszył się największą popularnością, a tym samym był przedmiotem kultu[3]:

Budda lub bodhisattwa Datowane Niedatowane Razem
Amitabha 133 89 222
Awalokiteśwara 82 115 197
Siakjamuni 61 33 94
Maitreja 49 13 62
Ksitigarbha 11 22 33
Bhaiśjadźjaguru 3 12 15
Mahasthamaprapta 2 3 5

Najpopularniejszymi byli Amitabha i Awalokiteśwara, których wyobrażenie liczą więcej niż połowę wyobrażeń buddów i bodhisattwów w powyższej tabeli.

Bardzo interesujące dane wynikają z zestawienia ilości wyobrażeń z okresem, w którym zostały stworzone. Wynika z nich, kiedy dany budda czy bodhisattwa cieszył się największym kultem[3]:

Data Siakjamuni Maitreja Amitabha Awalokiteśwara
500 3
510 14 10 1
520 11 11 1 3
530 11 8 6 10
540 7 3 1 8
650 2 11 6
660 5 4 40 18
670 1 26 5
680 3 11 7
690 3 1 15 8
700 1 9 8
710 2 6 4
720 2 4

W okresie północnej dynastii Wei zdecydowanie górowali Siakjamuni i Maitreja. Jednak w okresie dynastii Tang najpopularniejszymi stają się Amitabha i Awalokiteśwara. Przyczyną tego było aktywne nauczanie takich mistrzów Szkoły Czystej Krainy jak Daochuo i Shandao.

Inskrypcje dzieli się zwykle na trzy rodzaje, ze względu na ich pochodzenie:

  1. Pochodzące od klasy panującej (np. rodziny cesarskiej), urzędników i intelektualistów
  2. Pochodzące od religijnych stowarzyszeń pod kierownictwem pewnych mnichów
  3. Pochodzące od mnichów i mniszek będących przywódcami społeczności buddyjskiej w Luoyangu.

Jaskinie skalne przestano rzeźbić w IX wieku, wraz z końcem dynastii Tang.

W 2000 roku jaskinie w Longmen wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Zmiany wprowadzone na 96. posiedzeniu Komisji (1 lutego 2017 roku). Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2017-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-27)].
  2. Kenneth Ch'en. Buddhism in China. Str. 171
  3. a b Kenneth Ch'en. Buddhism in China. Str. 172