Jaskinnica francuska
| Speleomantes strinatii[1] | |||
| (Aellen, 1958) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
jaskinnica francuska | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Jaskinnica francuska (Speleomantes strinatii) – gatunek płaza ogoniastego z rodziny bezpłucnikowatych występujący endemicznie w górach południowo-wschodniej Francji i północno-zachodnich Włoch. Dorasta do 12,3 cm długości i cechuje się zmiennym ubarwieniem. Gatunek zagrożony (EN) w związku ze stosunkowo dużym (>20%) prawdopodobieństwem wyginięcia w ciągu najbliższych 25–50 lat spowodowanym infekcjami patogenicznego grzyba Batrachochytrium salamandrivorans.
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Wygląd identyczny jak u pieczarnika włoskiego (Speleomantes italicus). W przeszłości uważana była za podgatunek S. italicus[3].
Samce dorastają do 11,6 cm, a samice do 12,3 cm. Głowa widziana z góry jest owalna, pysk zaokrąglony, występuje lekki nagryz pionowy. Ubarwienie zmienne – kolor podstawowy od jasnobrązowego do czarnego[4].
Zasięg występowania i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Endemit – występuje wyłącznie w południowo-wschodniej Francji i północno-zachodnich Włoszech[2]. Spotykana jest na wysokości 0 – 2500 m n.p.m. w południowo-wschodnich Alpach francuskich, Alpach włoskich oraz w Apeninach we włoskim regionie administracyjnym Liguria[2][3]. Zasięg występowania wynosi 17 290 km². Występują dwie introdukowane subpopulacje – jedna w departamencie Ariège we francuskich Pirenejach, a druga we francuskiej miejscowości Angles-sur-l’Anglin. Płaz ten spotykany jest w pobliżu strumieni, kamiennych odkrywek i jaskiń na obszarach górskich. Może również występować na zagospodarowanych obszarach wiejskich, ale nie znosi dużego poziomu degradacji siedliska. Samica składa jaja na ziemi, występuje rozwój prosty[2].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
IUCN klasyfikuje jaskinnicę francuską jako gatunek zagrożony (EN), jako że modele matematyczne wykazały, że prawdopodobieństwo wyginięcia z powodu infekcji patogenicznego grzyba Batrachochytrium salamandrivorans wynosi ponad 20% w ciągu następnych 5 pokoleń (25–50 lat). Gatunek ten jest lokalnie pospolity – bardziej we Włoszech niż we Francji.
Występuje lokalna utrata siedliska spowodowana wycinką drzew, rozwojem turystyki i urbanizacją. Jaskinnicy francuskiej zagrażać może również zmiana klimatu oraz odłów w celach hodowlanych. Gatunek ten występuje na wielu obszarach chronionych i niektórych obszarach Natura 2000. Przed wyodrębnieniem jako osobny gatunek, płaz ten figurował w załączniku II konwencji berneńskiej oraz załączniku IV dyrektywy siedliskowej Unii Europejskiej jako pieczarnik włoski. W ochronie gatunku pomóc może lepsze zrozumienie biologii Batrachochytrium salamandrivorans[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Speleomantes strinatii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e IUCN SSC Amphibian Specialist Group, Speleomantes strinatii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2022, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2022-1.RLTS.T59405A89709164.en [dostęp 2023-03-18] (ang.).
- ↑ a b Dufresnes Ch., Amphibians of Europe, North Africa and the Middle East, 19 stycznia 2019, s. 184, ISBN 978-1-4729-4137-4.
- ↑ Hydromantes strinatii: French Cave Salamander, [w:] AmphibiaWeb [online], University of California, Berkeley, CA, USA, 2021 [dostęp 2023-03-07].
