Jełowicki
 |
Ten artykuł od 2011-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Jełowicki (Jałowicki, Brama, Bożeniec odm.) – herb szlachecki.
Opis herbu[edytuj | edytuj kod]
W polu czerwonym srebrna brama obozowa zwieńczona takimż krzyżem kawalerskim. Klejnot: pięć strusich piór. Tarcza okolona jest płaszczem książęcym i zwieńczona mitrą książęcą.
Najwcześniejsze wzmianki[edytuj | edytuj kod]
Jeden z najstarszych herbów na Wołyniu[1] .
Herbowni[edytuj | edytuj kod]
kniaziowie Kropotko na Jełowiczach, zwani Jełowickimi – rodzina kniaziowska pochodząca od ks. Perejesławskich, będących najpewniej smoleńską gałęzią, Rurykowiczów, jedna z najstarszych na Wołyniu.
Nazwisko pochodzi od miejscowości Jełowicze i jest jednym z najstarszych, w pełni ukształtowanym nazwiskiem wołyńskim już w początkach XV wieku, dowodzącym posiadanie dziedzicznego (alodialnego) posiadania włości Jełowicze od około polowy XIV wieku (N. Jakowenko) i tak np. dokumenty Paszka Jełowickiego z lat 1420. używają już w pełni ukształtowanego nazwiska co, biorąc pod uwagę tereny Rusi, jest okresem bardzo wczesnym.
Drugi człon nazwiska – "Bożeniec" jest nazwą miejscowości położoną w bezpośrednim sąsiedztwie Jełowicz (a nie jak twierdzi N. Jakowenko od imienia hipotetycznego przodka rodu: – Bożati).
Odmianą herbu Jełowicki jest herb Oginiec vel Brama ks. Ogińskich i Puzynów, a odmiana polega na rozwidleniu krzyża na belce bramy; wspólnota herbu świadczyłaby o wspólnym pochodzeniu od ks. smoleńskich. Wizerunki obu herbów nie uległy polonizacji.
Pod koniec XV wieku Jełowicze przeszły w posiadanie kniaziów Kropotka – Jełowickich, również pochodzących od ks. smoleńskich i według Zygmunta Luby-Radzimińskiego stanowiących inną gałąź Jełowickich, a według J. Wolffa zupełnie niezależną rodzinę kniaziowską[2]. Lista herbownych pieczętujących się herbem Jełowiecki z Herbarza polskiego Tadeusza Gajla[3]:
Chawejłowicz, Jałowicki, Jelnicki, Jełowicki, Lesznicki, Leśnicki, Łasznicki[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Żychliński, Teodor: Złota księga szlachty polskiej. R. 15. nakł. i drukiem Jarosława Leitgebr. crispa.uw.edu.pl, 1893. s. 217-224. [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Wolff, Józef. "Kniaziowie litewsko-ruscy od końca XIV wieku". Warszawa, 1895. s. 660.
- ↑ Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007. ISBN 978-83-60597-10-1.
- ↑ Herb Jelowicki z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- S. Okolski. Orbis Polonus. Kraków, 1641.
- A. J. Jabłonowski. Heraldica to jest osada klejnotu rycerskiego. Lwów, 1742.
- T. Żychliński. Złota księga szlachty polskiej. Poznań, 1893. Rocz. XV. S. 217–232.
- J. Wolff "Kniaziowie litewsko-ruscy od końca XIV wieku. Warszawa, 1895. S. 660.
- N. Jakowenko. Ukraińska szlachta z kincja XIV do seredyny XVII st. Kijów, 1993. S. 140–141.
- О. О. Вінниченко. Князі і некнязі: Про князівський титул Єловицьких // Український історичний журнал. Київ, 2009. № 5 (488): вересень–жовтень. С. 47–65.