Jerzy Leyko

Jerzy Leyko
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	10 marca 1918 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	30 maja 1995 ; Łódź
	Profesor nauk technicznych
	Specjalność: wytrzymałość materiałów i konstrukcji
Alma Mater	Politechnika Warszawska
Doktorat	1949 – nauki techniczne ; Politechnika Łódzka
Profesura	1954
Uczelnia	Politechnika Łódzka
Okres zatrudn.	1945–1981
	Prodziekan
Wydział	Mechaniczny PŁ
Okres spraw.	1952–1956
	Dziekan
Wydział	Mechaniczny PŁ
Okres spraw.	1958–1960
Poprzednik	Aleksy Piątkiewicz
Następca	Jerzy Werner
	Odznaczenia

Jerzy Leyko (ur. 10 marca 1918 w Krakowie, zm. 30 maja 1995 w Łodzi) – polski specjalista w dziedzinie wytrzymałość materiałów i konstrukcji, profesor Politechniki Łódzkiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Zygmunta (zm. 1958), profesora SGGW, i Jadwigi z Zakrzewskich (zm. 1966)^[1]. Do czasu wybuchu II wojny światowej ukończył 6 semestrów na Oddziale Lotniczym Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej.

Od 1942 roku do wybuchu powstania warszawskiego pracował jako asystent w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej w Warszawie, kontynuując jednocześnie studia w ramach tajnego nauczania. W powstaniu warszawskim brał udział jako żołnierz Armii Krajowej – dywizjon 1. pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego^[2].

Po wyzwoleniu kraju uzyskał w 1946 roku tytuł zawodowy magistra inżyniera mechanika na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. 15 września 1945, jeszcze przed uzyskaniem dyplomu, został zatrudniony jako asystent w nowo utworzonej Katedrze Mechaniki Politechniki Łódzkiej. W roku akademickim 1946/47 prowadził wykłady ze statyki lotniczej na Wydziale Mechanicznym PŁ, na którym w 1949 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych.

We wrześniu 1950 został mianowany zastępcą profesora oraz powołany na stanowisko Kierownika Katedry Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej na Wydziale Włókienniczym Politechniki Łódzkiej. W 1953 roku został kierownikiem Katedry Wytrzymałości Materiałów na Wydziale Mechanicznym PŁ. W 1954 roku otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, w 1964 roku stanowisko i tytuł profesora zwyczajnego.

Jego działalność naukowa dotyczyła głównie teorii płyt i powłok oraz stateczności konstrukcji cienkościennych. Był twórcą uznanej w kraju, a znanej również za granicą, „łódzkiej szkoły stateczności konstrukcji”. Jest autorem lub współautorem 8 pozycji książkowych i 25 artykułów naukowych. Wypromował 22 doktorów nauk technicznych, z których 6 otrzymało tytuł profesora.

W latach 1952–1956 był prodziekanem, a w latach 1958–1960 dziekanem Wydziału Mechanicznego Politechniki Łódzkiej. Od utworzenia Instytutu Mechaniki Stosowanej w 1970 roku do przejścia na wcześniejszą emeryturę w 1981 roku kierował tym Instytutem jako dyrektor. W 1985 roku zawiesił emeryturę i podjął pracę na stanowisku profesora zwyczajnego w Politechnice Lubelskiej, w związku z uruchomieniem w Katedrze Mechaniki Stosowanej Wydziału Mechanicznego nowej specjalności: „Budowa Śmigłowców”, na której prowadził wykłady z „Wytrzymałości konstrukcji lotniczych”. W Politechnice Lubelskiej pracował przez 3 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego^[3].

Członek założyciel Polskiego Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej (1958)^[4].

W 1974 roku został laureatem Nagrody Miasta Łodzi w dziedzinie nauk technicznych^[5].

Zmarł w Łodzi, pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera M-2-25,26)^[1].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Order Sztandaru Pracy II klasy (1974)
Warszawski Krzyż Powstańczy
Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955)^[6]
Medal Komisji Edukacji Narodowej (1980)
Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL” (1976)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF ZAKRZEWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .
↑ Powstańcze Biogramy – Jerzy Leyko [online], 1944.pl [dostęp 2024-01-31] (pol.).
↑ 50 lat Wydziału Mechanicznego Politechniki Lubelskiej. Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2003, s. 50. ISBN 83-89-246-95-3.
↑ Członkowie założyciele [online], Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, 5 lutego 2018 [dostęp 2024-01-31] (pol.).
↑ Nagrody Miasta Łodzi [online], bip.uml.lodz.pl [dostęp 2024-01-31] (pol.).
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/176 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Ewa Chojnacka, Zbigniew Piotrowski, Ryszard Przybylski (red.): Profesorowie Politechniki Łódzkiej 1945–2005. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2006, s. 149.
Odsłonięcie tablicy. Z naukowego życiorysu profesora Jerzego Leyko. „Życie uczelni: biuletyn informacyjny Politechniki Łódzkiej”. 70, s. 31, czerwiec 2001. ISSN 1425-4344.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Prof. zw. dr inż. Jerzy Leyko, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2015-01-29] .^{[martwy link]}

[:0-1] Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF ZAKRZEWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .

[2] Powstańcze Biogramy – Jerzy Leyko [online], 1944.pl [dostęp 2024-01-31] (pol.).

[3] 50 lat Wydziału Mechanicznego Politechniki Lubelskiej. Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2003, s. 50. ISBN 83-89-246-95-3.

[4] Członkowie założyciele [online], Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, 5 lutego 2018 [dostęp 2024-01-31] (pol.).

[5] Nagrody Miasta Łodzi [online], bip.uml.lodz.pl [dostęp 2024-01-31] (pol.).

[6] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/176 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]