Jezioro Zdworskie

Jezioro Zdworskie

Położenie
Państwo	Polska
Wysokość lustra	79,0 m n.p.m.
Morfometria
Powierzchnia	327,5-352, ha
Wymiary • max długość • max szerokość	3,5 km 1,5 km
Głębokość • średnia • maksymalna	2,3 m 5,4 m
Objętość	8043,0 tys. m³
Hydrologia
Klasa czystości wody	III (w roku 1987)
Położenie na mapie gminy Łąck Jezioro Zdworskie
Położenie na mapie Polski Jezioro Zdworskie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Jezioro Zdworskie
Położenie na mapie powiatu płockiego Jezioro Zdworskie
52°26′07″N 19°41′05″E

Plaża w Koszelówce

Jezioro Zdworskie – jezioro w woj. mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Łąck, leżące na terenie Pojezierza Gostynińsko-Włocławskiego, w pobliżu miejscowości Gąbin. Jest to zbiornik rynnowy. Z uwagi na małą głębokość jest to zbiornik polimiktyczny. Jest największym jeziorem województwa mazowieckiego.

Dane morfometryczne

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 327,5 ha do 352,8 ha.

Zwierciadło wody położone jest na wysokości 79,0 m n.p.m. Średnia głębokość jeziora wynosi 2,3 m, natomiast głębokość maksymalna 5,4 m lub 8,8 metra Na podstawie badań przeprowadzonych w 1987 roku wody jeziora zaliczono do II klasy czystości.

Od północnego wschodu jezioro zamyka morena czołowa zwana gąbińską, na południu w rejonie wsi Zofiówka znajdują się żwirowo-piaszczyste ozy. Brzegi północne, północno-wschodnie i południowe trudno dostępne, zarośnięte trzciną, od północy torfowiska. Na brzegu wschodnim m.in. w Koszelówce piaszczyste plaże, za nimi Las Gąbiński na morenowych pagórkach. Na zachodnim krańcu jeziora wieś Zdwórz, na wysokim (12 m) brzegu bory sosnowe o bogatym podszyciu, u podnóża piaszczyste plaże.

Ekologia

Jezioro Zdworskie jest zbiornikiem w dużym stopniu zdegradowanym, o wodach zeutrofizowanych. Jedną z przyczyn degradacji jeziora było ograniczenie jego zasilania przez ciek Wielka Struga, którego wody uchodziły do poziomu wodonośnego pod zbiornikiem. Doprowadziło to w roku 2003 do znacznego obniżenia poziomu wody w jeziorze, co podczas upałów wywołało masowe śnięcie ryb żyjących w tym jeziorze. Polimiktyczny charakter zbiornika i inne czynniki, takie jak wysoka koncentracja związków azotu w wodzie, prowadzą także do masowych zakwitów sinic. W związku z dużym znaczeniem rekreacyjnym tego zbiornika, w obliczu jego degradacji, rozpoczęto w roku 2004 działania renaturyzacyjne, mające poprawić stan jeziora. W tym celu:

• uszczelniono ciek Wielka Struga oraz doprowadzono do zbiornika wodę rurociągiem melioracyjnym;
• wykasza się trzcinę celem zmniejszenia masy organicznej ulegającej w wodzie rozkładowi;
• zainstalowano w zbiorniku fitobariery obsadzone makrofitami, których zadaniem jest filtrowanie wody z soli biogennych, m.in. wnoszonych do jeziora wraz z wodami Wielkiej Strugi; bariery mają też służyć jako matecznik do rozwoju małża racicznicy, mającego duże możliwości odfiltrowania zawiesiny z wody;
• rozpoczęto oddzielny eksperyment polegający na wprowadzeniu specjalnego podłoża z racicznicą;
• ułożono w jeziorze bariery ze słomy, mające zapobiegać rozwojowi sinic.

Działania te mają zapobiec obniżaniu się poziomu wody w zbiorniku, ograniczyć dopływ biogenów do jeziora oraz zredukować zakwity sinic.

W przyszłości podjęte mają być kolejne działania, których celem będzie poprawa stanu Jeziora Zdworskiego. Renaturyzacja jeziora jest wynikiem "Porozumienia w sprawie renaturyzacji jezior w gminie Łąck", podpisanego 8 września 2004 roku pomiędzy gminą Łąck a Zarządem Województwa Mazowieckiego, Wojewodą Mazowieckim, WIOŚ, Zarządem Powiatu w Płocku, Nadleśnictwem Łąck, Agencją Nieruchomości Rolnych, Miastem Płock, Gminą Gąbin i Zarządem PZW.