Judyta ze służącą
| |
| Autor |
Artemisia Gentileschi |
|---|---|
| Data powstania |
ok. 1618-1619 |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
114 × 93,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Judyta ze służącą (wł. Giuditta e la sua ancella) – obraz olejny włoskiej malarki barokowej Artemisii Gentileschi. Płótno o wymiarach 114 na 93,5 cm znajduje się w zbiorach Gallerii Palatina w Pałacu Pitti we Florencji.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Temat obrazu został zaczerpnięty z biblijnej Księgi Judyty. Artystka przedstawiła Judytę i jej służącą Abrę chwilę po zabiciu asyryjskiego wodza Holofernesa, gdy obie kobiety usiłują opuścić jego namiot. Zaniepokojone jakimś dźwiękiem lub hałasem, zastygają w bezruchu i starają się dostrzec zagrożenie.
Na pierwszym planie malarka przedstawiła stojącą tyłem służącą, która trzyma w opartym na biodrze koszu ociekającą krwią głowę Holofernesa. Częściowo przesłonięta Judyta stoi frontem do widza z twarzą zwróconą w swoją lewą stronę. Gentileschi przedstawiła ją jako młodą i piękną kobietę, którą cechuje siła i zdecydowanie. Przed chwilą odrąbała Asyryjczykowi głowę jego własnym mieczem i gotowa jest użyć go ponownie. Judyta ma na sobie bogatą suknię i we włosach klejnoty, miecz trzyma wzniesiony do góry i oparty na prawym barku.
Obraz ma ciasną, asymetryczną kompozycję opartą na ukośnej linii wyznaczonej przez rękę służącej. Tło jest czarne, nieokreślone, detale wydobywa z mroku niewidoczne źródło ostrego światła z lewej strony. Postacie zostały wyrzeźbione za pomocą światłocienia, co pozwala na doszukanie się inspiracji w pracach Caravaggia. Artystka starannie przedstawiła draperie i szczegóły stroju obu kobiet, szczególną uwagę zwraca perfekcyjne ukazanie ozdób na rękojeści miecza.
Museo di Capodimonte
Kulisy powstania obrazu[edytuj | edytuj kod]
Judyta ze służącą została namalowana podczas pobytu Artemisii Gentileschi we Florencji (1613-1620), najprawdopodobniej w latach 1618-1619. Przypuszcza się, że nabywcą mógł być Cosimo II de' Medici[1]. Jest to jeden z wielu obrazów poruszających motyw Judyty i Holofernesa, które artystka namalowała w tym czasie. Większość źródeł sugeruje, że wybranie tak drastycznej tematyki nie było przypadkowe. Gentileschi oskarżyła o wielokrotny gwałt swojego nauczyciela, malarza Agostino Tassiego. Podczas procesu została poddana torturom i upokorzona. Możliwe, że te traumatyczne przeżycia zaowocowały u niej nienawiścią do mężczyzn i wyborem tego okrutnego i krwawego tematu biblijnego[2].
Nawiązania[edytuj | edytuj kod]
W zbiorach Detroit Institute of Arts znajduje się inny obraz z tej serii: Artemisii Gentileschi Judyta ze służącą i głową Holofernesa, późniejsze dzieło z lat 1625-1627 ilustrujące tę samą scenę, jednak jest to już zupełnie inna kompozycja[3]. W zbiorach Museo di Capodimonte, w Neapolu można obejrzeć kolejny obraz włoskiej malarki Judyta zabijająca Holofernesa.
Motyw Judyty i Holofernesa był popularny w malarstwie renesansu i baroku. Poruszali go m.in. Andrea Mantegna, Giorgione, Lucas Cranach Starszy, Jacopo Tintoretto i Rubens, a w XX wieku Gustav Klimt i Franz von Stuck[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Web Gallery of Art – opis obrazu. [dostęp 2010-08-06]. (pol.).
- ↑ Patrick De Rynck: Jak czytać malarstwo : rozwiązywanie zagadek, rozumienie i smakowanie dzieł dawnych mistrzów. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2006, s. 248-249. ISBN 83-242-0565-9.
- ↑ Strona Detroit Institute of Arts. [dostęp 2010-08-06]. (pol.).
- ↑ Sztuka.net: Tematy starotestamentowe – Judyta i Holofernes. [dostęp 2010-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Galleria Palatina – Palazzo Pitti, Florencja. Warszawa: Rzeczpospolita, 2007, s. 106-109. ISBN 978-83-60688-42-7.