Kanonierki torpedowe typu Temerario
 „Galicia” | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia |
Varadero de Santa Rosalía, Kartagena |
| Wejście do służby |
1891-1894 |
| Wycofanie |
1914-1922 |
| Zbudowane okręty |
6 |
| Dane taktyczno-techniczne[1][2] | |
| Wyporność |
normalna: 562 tony |
| Długość |
58 m między pionami |
| Szerokość |
6,73 m |
| Zanurzenie |
3,16 m |
| Napęd |
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 2600 KM |
| Prędkość |
19 węzłów |
| Zasięg |
3400 Mm przy prędkości 10 węzłów |
| Załoga |
91 |
| Uzbrojenie |
2 działa kal. 120 mm (2 x I) |
| Opancerzenie |
pokład: 12,7 mm |
Kanonierki torpedowe typu Temerario – hiszpańskie kanonierki torpedowe z końca XIX wieku. W latach 1887–1894 w stoczniach Varadero de Santa Rosalía w Kartagenie, Arsenal de la Carraca w San Fernando i Arsenal de La Graña w Ferrol zbudowano sześć okrętów tego typu. Jednostki weszły w skład hiszpańskiej marynarki wojennej w latach 1891-1894. Większość kanonierek wzięła udział w wojnie amerykańsko-hiszpańskiej, operując na wodach Kuby. Po wojnie jedna z nich – „Galicia” – została w 1898 roku nabyta przez Wenezuelę. Wszystkie okręty zakończyły służbę w latach 1914-1922.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
Kanonierki torpedowe typu Temerario zostały zamówione i zbudowane w stoczniach hiszpańskich[1]. Okręty miały stalowe kadłuby, jeden lub dwa umieszczone blisko siebie kominy i dwa maszty[1][3].
Jednostki powstały w stoczniach Varadero de Santa Rosalía w Kartagenie (okręt prototypowy), Arsenal de la Carraca w San Fernando (jeden okręt) i Arsenal de La Graña w Ferrol (cztery jednostki)[1][2]. Stępki pierwszych okrętów położono w 1887 roku, a zwodowane zostały w latach 1889-1892[1][2].
| Okręt | Stocznia | Początek budowy | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|
| „Temerario” | Varadero de Santa Rosalía | 1 grudnia 1887 | 29 października 1889 | 1891 |
| „Nueva España” | Arsenal de la Carraca | 8 listopada 1889 | ||
| „Martín Alonso Pinzón” | Arsenal de La Graña | ? | 1889 | 1893 |
| „Galicia” | 1891 | 1894 | ||
| „Vicente Yáñez Pinzón” | ||||
| „Marqués de Molins” | 27 maja 1892 |
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręty typu Temerario były kanonierkami torpedowymi o długości między pionami 58 metrów, szerokości 6,73 metra i maksymalnym zanurzeniu 3,16 metra[1][2]. Wyporność wynosiła 562 tony, wyporność pełna zaś 630 ton[1][2]. Okręty te miały pancerz pokładowy o grubości 12,7 mm (½ cala), chroniący pomieszczenia maszynowni i kotłów[1][2][a]. Siłownię jednostek stanowiły dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 2600 KM, do których parę dostarczały cztery kotły: dwa lokomotywowe i dwa cylindryczne[1][2]. Prędkość maksymalna napędzanych dwiema śrubami okrętów wynosiła 19 węzłów[1][2][b]. Okręty zabierały standardowo zapas 106 ton węgla, maksymalnie zaś mogły pomieścić 130 ton tego paliwa[1][4]. Zasięg jednostek tego typu wynosił 3400 Mm przy prędkości 10 węzłów[2].
Na uzbrojenie artyleryjskie okrętów składały się dwa pojedyncze działa kalibru 120 mm Hontoria M1883 L/35, cztery pojedyncze działa 6-funtowe kal. 57 mm Nordenfelt L/45 i kartaczownica Nordenfelta kal. 25,4 mm L/40 (1 cal)[1][2]. Broń torpedową stanowiły dwie pojedyncze wyrzutnie kal. 356 mm (14 cali), z zapasem sześciu torped[2]. Standardowa załoga pojedynczego okrętu składała się z 91 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Kanonierki torpedowe typu Temerario zostały przyjęte w skład Armada Española w latach 1891-1894[2]. W momencie wybuchu wojny amerykańsko-hiszpańskiej na Kubie stacjonowały „Nueva España”, „Marqués de Molins”, „Vicente Yáñez Pinzón”, „Martín Alonso Pinzón” i „Galicia”; jedynie „Temerario” przebywał na wodach La Platy[5]. Trzy z nich („Nueva España”, „Galicia” i „Martín Alonso Pinzón”) wzięły udział w potyczkach z okrętami US Navy[6]. W 1898 roku „Galicia” została zakupiona przez Wenezuelę i przyjęto ją do służby w Marynarce Wojennej pod nazwą ARV „Bolívar”, którą zakończyła w 1920 roku[7][8]. Pozostałe w służbie hiszpańskiej jednostki skreślono z listy floty w 1914 roku („Martín Alonso Pinzón” i „Vicente Yáñez Pinzón”), w 1916 roku („Nueva España”), w 1920 roku („Temerario”) i w 1922 roku („Marqués de Molins”)[2].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jane 1900 ↓, s. 112 podaje, że okręty nie miały pancerza, zaś Jane 1970 ↓, s. 321 podaje, że jego grubość wynosiła 3/5 cala.
- ↑ Jane 1900 ↓, s. 112 podaje, że okręty osiągały prędkość 13,5 węzła.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: BOLÍVAR torpedo gunboat (1894/1898). Navypedia. [dostęp 2019-03-17]. (ang.).
- Ivan Gogin: TEMERARIO torpedo gunboats (1891-1894). Navypedia. [dostęp 2019-03-17]. (ang.).
- Fred T. Jane (red.): Jane’s Fighting Ships 1900. London: Sampson Low, Marston & Co., 1900. (ang.).
- Fred T. Jane (red.): Jane’s Fighting Ships 1905/6. New York: ARCO Publishing Company, 1970. (ang.).
- Piotr Olender: Wojna amerykańsko-hiszpańska na morzu 1998 r.. Warszawa: Lampart, 1995. ISBN 83-86776-10-2.