Kaplica św. Marcina w Baħriji
 2325 (NICPMI)
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Adres |
Trejqet it-Tin | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Archidiecezja | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||||||
 35°53′45,0″N 14°20′48,7″E/35,895833 14,346861
| |||||||||||||||||
Kaplica świętego Marcina, biskupa Tours (malt. Il-knisja l-antika ta’ San Martin ta’ Tours[1], ang. St Martin’s Chapel) – rzymskokatolicka kaplica w wiosce Baħrija, będącej administracyjnie częścią Rabatu na Malcie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza kaplica została zbudowana prawdopodobnie w XV wieku; tak właśnie podaje w swoim raporcie biskup Pietro Dusina, delegat apostolski na Malcie w 1575. Kaplica nie miała potrzebnych rzeczy do Eucharystii, dlatego msza święta odprawiana była jedynie w święto jej patrona. Biskup zobowiązał proboszcza z Rabatu, któremu podlegała kaplica, do naprawienia drzwi, oraz zachęcenia mieszkańców do uczestniczenia w obrzędach. W 1615 biskup Baldassare Cagliares zdesakralizował i zamknął kaplicę, gdyż żadne z zaleceń Dusiny nie zostało wykonane[2][3][4]. W 1643 kaplica została znów otwarta. W 1668 opiekunem kaplicy został Gusman Cumbo Navarra. Około 1684 w raporcie z wizytacji biskupiej zanotowano, że kaplica została przez niego przebudowana, uzyskując kształt widziany współcześnie[2][3][4][5]. Od tamtego czasu do roku 1989 kaplica była pod opieką i zarządem parafii św. Pawła w Rabacie. Kiedy w Baħriji zbudowano nowy kościół, zajął on miejsce lokalnej świątyni, przejmując jednocześnie kaplicę pod swoją opiekę[2].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]
Fasada tej kaplicy jest raczej surowa i gładka, prostokątna w kształcie, z lekko spadzistym dachem. W fasadzie znajdują się prostokątne drzwi, ponad którymi wystaje prosty gzyms. Pomiędzy drzwiami i szczytem dachu umieszczony jest niewielki oculus, doświetlający wnętrze kaplicy. Po prawej stronie drzwi znajduje się tablica z napisem „Non Gode l'Immunita Ecclesias”. Nad fasadą centralnie umieszczona jest, dobudowana w 1946, dzwonnica parawanowa jednołukowa, przykryta trójkątnym frontonem, rażąco niewspółgrająca z fasadą. Dzwonnica mieści dzwon o nazwie „Martina”. Przed kaplicą mały prostokątny placyk, otoczony niewysokim murkiem z bramką. Do boków kaplicy dobudowane w 1906 dwa prostokątne skrzydła, mieszczące zakrystię, oraz pomieszczenia dla księdza, który przyjeżdżał z Rabatu, aby odprawić mszę świętą[2][5][6].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Wewnątrz kaplica ma prostokątny kształt i jest zadaszona sklepieniem kolebkowym, spoczywającym na siedmiu łukach, wznoszących się z wysoko umieszczonego gzymsu, który obiega cztery ściany kaplicy. Jedyny ołtarz kaplicy znajduje się naprzeciw głównego wejścia. Na nim włoskie marmurowe tabernakulum, które w 1960 zastąpiło stare, kamienne[2][6].
Ponad nim duży obraz przedstawiający Matkę Bożą z małym Jezusem na kolanach, w otoczeniu św. Marcina biskupa, św. Jakuba Apostoła oraz św. Filipa Neri. Obraz wykonany został w 1735 przez Francesco Zahrę. Po bokach ołtarza dwie niewielkie nisze. Na ścianach kaplicy stacje Via Crucis. Kaplica posiada również statuę św. Marcina, wykonaną w 1947 przez rzeźbiarza z Bormli, Gużeppa Caruanę, zwanego Marċol[2][6].
Podłoga kaplicy wykonana została z wzorzystych płytek cementowych[6]. Wewnątrz, nad głównym wejściem do kaplicy znajduje się niewielka galeria, do której prowadzą wąskie spiralne schody[2].
Świątynia dzisiaj[edytuj | edytuj kod]
W 2012 kaplica została gruntownie odrestaurowana[6]. Dziś w kaplicy odprawiane są msze święte w soboty o godzinie 18:30[1][7]. W niedzielę najbliższą 11 listopada, kiedy przypada święto patronalne świątyni, kaplica jest włączona w lokalną zabawę z tej okazji[8][9].
Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]
W 1998 kaplica uznana została przez Malta Environment and Planning Authority za zabytek 1. klasy, zaś otaczający ją teren za obszar o znaczeniu archeologicznym[6]. Od 27 czerwca 2014 budynek świątyni umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 2325[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b San Martin ta' Tours / St. Martin of Tours. Quddies. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-10)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Joe Brincat: Il-knisja l-antika ta’ San Martin ~ Baħrija, limiti tar-Rabat ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-07)]. (malt.).
- ↑ a b Rabat - St. Martin’s Church of Bahria. W: Alfie Guillaumier: Malta's Towns and Villages. USA: Terry Asphar (tłum.), 2003, s. 391-392. ISBN 0-9743821-0-8. (ang.).
- ↑ a b XX. CHIESE RURALI NE' LIMITI DELLA NOTABILE E SUO SOBBORGO. / II. Chiese beneficiali. 2. Chiesa di san Martino. W: Achille Ferres: Deserizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866, s. 125. (wł.).
- ↑ a b c Chapel of St Martin of Tours. NICPMI, 2014-06-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-16)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f St. Martin’s Chapel - Baħrija. restoration.gov.mt. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)]. (ang.).
- ↑ Rabat / Baħrija – Church dedicated to St Martin of Tours. Archdiocese in Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-05)]. (ang.).
- ↑ St Martin's feast at Bahrija. [w:] Times of Malta [on-line]. 2006-11-04. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-20)]. (ang.).
- ↑ Daphne Cassar: What’s in the bag? Today marks the celebration of the feast of Saint Martin in Baħrija. TVM, 2019-11-04. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-14)]. (ang.).