Karol Surowiecki
| Data i miejsce urodzenia |
4 lutego 1754 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1824 |
| Wyznanie |
katolickie |
| Kościół |
rzymskokatolicki |
Karol Surowiecki (ur. 4 lutego 1754 pod Gnieznem, zm. w 1824 w Miedniewicach) – franciszkanin, apologeta, zagorzały przeciwnik Stanisława Kostki Potockiego i jego dzieła Podróż do Ciemnogrodu[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wykształcenie zdobywał w szkołach w Poznaniu. W 1768 roku wstąpił do zakonu franciszkanów. Ponieważ bardziej zainteresowała go działalność zakonu reformatów w 1786 roku zmienił zakon. Początkowo był kaznodzieją w Kaliszu, jednak po dwóch latach przez władze zakonne został przeniesiony do Warszawy. Mając wpływ na wychowanie swojego brata Wawrzyńca, spowodował, że ten poszedł w jego ślady[2].
Polemizował z wolterianizmem i jakobinizmem. Był też zawziętym antagonistą masonerii[3]. Po publikacji Podróży do Ciemnogrodu Surowiecki wyjątkowo ostro zaatakował Stanisława Kostkę Potockiego oraz jego dzieło. Interwencja biskupów polskich u cara Aleksandra I Romanowa w sprawie publikacji Kostki Potockiego, spowodowała przeniesienie Surowieckiego, zdymisjonowanie Kostki Potockiego ze stanowiska ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego, oraz usunięcie ze stanowiska cenzora księdza Adama Królikiewicza[4]. Zmarł w 1824 roku w Miedniewicach.
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Pisma Surowieckiego wydawane były bezimiennie, często z mylnym podaniem miejsca druku i brakiem daty wydania.
- Python, lipsko-warszawski dyabeł (1792),
- Cygan z gandziarą prawdy,
- Świstek warszawski wyświstany (1820)[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Władysław Rostocki, Jan Skarbek, Jan Ziółek: Duchowieństwo a powstanie listopadowe (Postawa patriotyczna i życie religijne). Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL Lublin 1980, s. 33.
- ↑ Sowiński 1875 ↓, s. 324.
- ↑ a b Sowiński 1875 ↓, s. 325.
- ↑ Halina Winnicka, Wizerunki oświeconych. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych Warszawa 1972, s. 114–115.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Leonard Sowiński: Rys dziejów literatury polskiej podług notat Aleksandra Zdanowicza. Tom II. Wilno: Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, 1875.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ks. Karol Surowiecki (1754–1824) [dostęp 2021-01-02]
- Twórczość Karola Surowieckiego w bibliotece Polona