Knieć

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Knieć
Knieć: zdjęcie
Morfologia (knieć błotna)
Systematyka[1]
Domena eukarionty
Królestwo rośliny
Klad rośliny naczyniowe
Klad Euphyllophyta
Klad rośliny nasienne
Klasa okrytonasienne
Rząd jaskrowce
Rodzina jaskrowate
Rodzaj knieć
Nazwa systematyczna
Caltha L.
Sp. Pl. 558. 1 Mai 1753
Typ nomenklatoryczny
Caltha palustris L.[2]
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Knieć błotna

Knieć (Caltha L.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny jaskrowatych. Obejmuje 10 gatunków[3](według niektórych ujęć 20[4] lub nawet 40[5]). Rośliny te występują na wilgotnych łąkach i na terenach bagiennych w strefie klimatu umiarkowanego zarówno na półkuli północnej jak i południowej[4]. Wszystkie są bylinami osiągającymi 15-80 cm wysokości. W polskiej florze występuje knieć błotna (Caltha palustris), w polskich publikacjach podnosi się także często do rangi gatunku knieć górską (Caltha palustris subsp. laeta)[6].

Morfologia[edytuj]

Caltha sagittata z sekcji Psychrophila z silnie wywiniętą blaszką liściową od dołu
Pokrój
Kępiasto rosnące byliny z łodygami wielokwiatowymi, często z łodygami płożącymi i korzeniącymi się w węzłach[4].
Liście
Pojedyncze, z głęboko wciętą nasadą, na brzegach karbowane lub ząbkowane[4][5]. W sekcji Psychrophila obejmującej gatunki z półkuli południowej dolne krawędzie blaszki są zawinięte do góry i silnie rozrośnięte, tak że blaszka liściowa jest niemal podwojona[3].
Kwiaty
Z pojedynczym okwiatem, 5 lub więcej działkowym, żółtym lub białym. Pręciki są liczne. Zalążnie w liczbie 5–15, górne, z długimi szyjkami. Miodników brak, ale nektar wydzielany jest u podstawy owocolistków[5][4].
Owoce
Spłaszczone mieszki z krótkim dzióbkiem zawierające zielone lub czarne nasiona[4].

Systematyka[edytuj]

Synonim taksonomiczny[2]

Populago Mill.

Pozycja według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Rodzaj z podrodziny Ranunculoideae Arnott, rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae) z rzędu jaskrowców (Ranunculales), należących do kladu dwuliściennych właściwych (eudicots)[1].

Gatunki flory Polski[7]
Pozostałe gatunki[8][9][10]

Nazewnictwo[edytuj]

Niedługo po tym, gdy Karol Linneusz opublikował nazwę naukową Caltha przypisując ją dla rodzaju knieć, nazwa ta opublikowana została przez brytyjskiego botanika Philipa Millera w odniesieniu do rodzaju nagietek (Caltha P. Miller, Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754 (non Linnaeus 1753) = Calendula Linnaeus 1753).

Nazwa naukowa Caltha stosowana była przez licznych starożytnych autorów rzymskich prawdopodobnie właśnie w odniesieniu do nagietka lekarskiego, w każdym razie do jakiejś rośliny o żółtych kwiatach[11].

Przypisy

  1. ↑ a b P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
  2. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-22].
  3. ↑ a b Eric Schuettpelz, Sara B. Hoot. Phylogeny and biogeography of Caltha (Ranunculaceae) based on chloroplast and nuclear DNA sequences. „American Journal of Botany”. 91, 2. s. 247-253. DOI: 10.3732/ajb.91.2.247 (ang.). 
  4. ↑ a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 48. ISBN 0333748905.
  5. ↑ a b c Adam Jasiewicz (red.): Flora polski. Tom IV. Warszawa, Kraków: Państwowe Wydawnictwa Naukowe, 1985, s. 12-13. ISBN 83-01-05853-6.
  6. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  7. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  8. ↑ Integrated Taxonomic Information System (ang.). [dostęp 2010-02-12].
  9. ↑ James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju knieć według Reveala (Wild & cultivated plants of the world – Crescent Bloom)
  10. ↑ Caltha. W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-03-27].
  11. ↑ Marian Rejewski: Pochodzenie łacińskich nazw roślin polskich. Warszawa: KiW, 1996, s. 42. ISBN 83-05-12868-7.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Knieć&oldid=43045036”