Kościół San Lazzaro dei Mendicanti
| kaplica szpitalna | |||||||||||||||||
 Fasada kościoła od strony Rio dei Mendicanti | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Adres |
Fondamenta dei Mendicanti, Castello 6377, 30122 Venezia VE, Italia | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||||||
 45°26′28,21″N 12°20′33,54″E/45,441169 12,342650
| |||||||||||||||||
Kościół San Lazzaro dei Mendicanti (pol. kościół św. Łazarza [Braci] Żebrzących) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy (sestiere) Castello. Pełni funkcję kaplicy Szpitala Miejskiego (Ospedale di Venezia) w Wenecji. Wśród zgromadzonych w jego wnętrzu dzieł sztuki wyróżnia się monument nagrobny admirała Alvise Moceniga, dłuta Giuseppe Sardiego oraz obraz Św. Helena adorująca krzyż, jedyne dzieło Guercina w Wenecji.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa kościoła, San Lazzaro dei Mendicanti (św. Łazarza [Braci] Żebrzących) pochodzi od zakonu żebrzącego, mającego za patrona św. Łazarza, który od 1262 roku prowadził hospicjum dla trędowatych pod tym samym wezwaniem, położony na wyspie również o tej samej nazwie[1]. Ponieważ z czasem dla kolejnych pacjentów, cierpiących na choroby zakaźne, zaczęło brakować miejsca, postanowiono zbudować nowy obiekt. Na lokalizację wybrano bagnisty teren na tyłach Scuola Grande di San Marco. Przewidziano w nim również miejsce dla dziewcząt, które miały uczyć się zawodu, a najbardziej utalentowane spośród nich – zdobywać wykształcenie muzyczne[2]. W 1601 roku zakon założył w tym miejscu Hospicjum św. Łazarza, jedno z czterech ówczesnych hospicjów miasta (Maggiori Ospedali). Klasztor hospicjum i budynek kościoła zaprojektował w tym samym roku Vincenzo Scamozzi. Prace budowlane zostały ukończone 30 lat później, a w 1636 roku kościół konsekrowano. Fasadę świątyni, wychodzącą na kanał Rio dei Mendicanti, zaprojektował Antonio Sardi opierając się na wcześniejszym projekcie Scamozziego. Została ona zbudowana i ukończona w 1673 roku przez jego syna Giuseppe. Wnętrze, zrealizowane w latach 1634–1637 według projektu Francesca Contina, było przeznaczone zarówno dla posług liturgicznych, jak i dla koncertów muzycznych, które odbywały się na galerii, biegnącej wzdłuż prawej ściany[1]. W przedsionku kościoła funkcjonowała kaplica pogrzebowa[3].
Po upadku Republiki Weneckiej dotychczasowe hospicjum przekształcono w 1808 roku w Szpital Wojskowy (Ospedale Militare), a w 1819 – w Szpital Miejski (Ospedale Civile), noszący wezwanie św. św. Jana i Pawła (Ospedale SS. Giovanni e Paolo)[4].
Na przełomie 2018 i 2019 roku dokonano renowacji fasad kościoła i byłego klasztoru przywracając im dawny wygląd[5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kompleks kościelno-klasztorny, rozciągający się wzdłuż kanału Rio de Mendicanti ma około 125 metrów szerokości, z czego około 55 metrów przypada na każde ze skrzydeł i około 15 metrów na fasadę kościoła w centrum[5]. Schemat kościoła częściowo naśladuje plan Ospedale degli Incurabili autorstwa Jacopa Sansovina, przerobiony później według założeń palladiańskich na świątynię jednonawową z dwoma ołtarzami bocznymi przy każdej ścianie. Jej cechą charakterystyczną są duże okna termalne (dioklecjańskie)[a][3].
Kampanila[edytuj | edytuj kod]
Mierząca 32 metrów wysokości kampanila, zbudowana w tym samym okresie co kościół, jest pozbawiona dzwonów. Po jej południowej stronie znajduje się zegar słoneczny[1].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Szare ściany kościoła zdobią geometryczne, marmurowe detale. W ołtarzu głównym autorstwa Giuseppe Sardiego znajduje się obraz Wskrzeszenie Łazarza, namalowany w 1857 roku Giovanniego Fino[1]. Na prawej ścianie wisi obraz Chrystus na krzyżu, z Maryją Dziewicą i św. Janem pędzla Paola Veronese, a na lewej – Święta Helena adorująca krzyż, jedyne dzieło Guercina w Wenecji oraz Święta Urszula i jedenaście tysięcy dziewic Jacopa Tintoretta[2]. W kościele znajdują się liczne grobowce, w tym dwa zaprojektowane przez Longhenę. Całą tylną ścianę zajmuje pomnik nagrobny Alvise Moceniga, który w latach 50. XVII wieku pokonał Turków na Krecie, a w 1654 roku zginął w bitwie. Jego posąg znajduje się w niszy w centrum monumentu[1]. Ze względu na różnorodność użytych marmurów i inwencję w ich opracowaniu, bogactwo szczegółów i wyjątkowość programu ikonograficznego, a także jego monumentalne wymiary, kompleks ten, rozpoczęty w 1657 roku, należy do arcydzieł weneckiego baroku[6].
Kaplica pogrzebowa[edytuj | edytuj kod]
Pomiędzy wewnętrznymi a zewnętrznymi drzwiami kościoła znajduje się wyłożony kafelkami korytarz, wykorzystywany jako kaplica pogrzebowa. W korytarzu tym znajduje się kilka pomników, w tym dwa autorstwa Sardiego. Poprzez drzwi w obie strony rozciągają się krużganki[1].
-
Ołtarz główny -
Paolo Veronese, Chrystus na krzyżu, z Maryją Dziewicą i św. Janem -
Guercino, Święta Helena adorująca krzyż -
Jacopo Tintoretto, Święta Urszula i jedenaście tysięcy dziewic -
Ściana tylna z grobowcem Alvise Moceniga
,_Cristo_in_croce,_la_Vergine_e_San_Giovanni.jpg)
.jpg)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Okno półokrągłe, podzielone pionowo na 3 części.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Jeff Cotton: San Lazzaro dei Medicanti. www.churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2019-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-18)]. (ang.).
- ↑ a b FAI – Fondo Ambiente Italiano: La Chiesa di San Lazzaro dei Mendicanti. www.fondoambiente.it. [dostęp 2019-11-03]. (wł.).
- ↑ a b Zucchoni 1993 ↓, s. 86.
- ↑ Ospedale SS. Giovanni e Paolo: Ospedale SS. Giovanni e Paolo. www.aulss3.veneto.it. [dostęp 2019-11-03]. (ang.).
- ↑ a b Eugenio Pendolini w: la Nuova di Venezia e Mestre: Rimessa a nuovo la facciata del Civile lato Rio Mendicanti Spesi 1,6 milioni. nuovavenezia.gelocal.it. [dostęp 2019-11-03]. (wł.).
- ↑ Fondazione Svizzera/Fondation Suisse/Schweizerische Stiftung Pro Venezia: Monumento Mocenigo. www.provenezia.ch. [dostęp 2019-11-03]. (wł.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Guido Zucchoni: Venezia: guida all'architettura. Lupatoto: Arsenale Editrice, 1993. ISBN 978-88-7743-129-5. (wł.).