Kościół ewangelicki w Wejsunach
| |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||
| kościół filialny |
od 1970 | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie gminy Ruciane-Nida  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie powiatu piskiego  | |||||||||||||
 53°41′18,1″N 21°37′09,9″E/53,688361 21,619417
| |||||||||||||
Kościół ewangelicko-augsburski w Wejsunach – kościół filialny we wsi Wejsuny, w województwie warmińsko-mazurskim. Należy do parafii ewangelicko-augsburskiej w Piszu w diecezji mazurskiej. Nabożeństwa w kościele odbywają się w każdą niedzielę[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Inicjatywa budowy kościoła ewangelickiego w Wejsunach powstała za sprawą proboszcza istniejącej tam od 1895 parafii, księdza Heinricha Kulla. Świątynia w stylu neogotyckim powstała w latach 1908–1910[1], a uroczystość jej poświęcenia miała miejsce 27 listopada 1910[2], za czasów proboszcza ks. Rudolfa Wisniewskiego[1]. W kościele wstawiono organy z trakturą pneumatyczną i napędem nożnym wyprodukowane przez zakład Paula Voelknera z Bydgoszczy. W 1911 w wieży umieszczono dwa dzwony[2].
Dzwony zostały zdjęte z wieży i przetopione na amunicję w 1918[1]. Nowe zawieszono w 1920[2].
Kościół uniknął zniszczeń podczas II wojny światowej, jak również zajęcia przez Kościół rzymskokatolicki, jako jedyna świątynia ewangelicka na terenie powiatu piskiego. Próby odebrania kościoła były jednak przeprowadzane dwukrotnie, w latach 1950 oraz 1979. Parafianie nocowali w budynku, uzbrojeni w kosy i sierpy, pilnując kościoła[1].
W 1968 kościół został wyremontowany, pomalowano ściany wewnętrzne[2]. W 1970 stał się świątynią filialną parafii w Piszu. Trzy lata później odbyły się obchody 75-lecia parafii, w których uczestniczył biskup Kościoła ks. Andrzej Wantuła[1].
W kolejnych latach przeprowadzono remonty kościoła we współpracy z przyjaciółmi parafii z Niemiec[1].
Na początku XXI wieku kaplica ewangelicka w Rucianem-Nidzie została sprzedana, w związku z czym kościół wejsuński stał się również świątynią tamtejszych ewangelików[1].
W 2010 przeprowadzony został remont generalny dachu kościoła i wieży, dokonano zmiany dachówki. W tym samym roku odbyła się tutaj uroczystość 480-lecia istnienia parafii ewangelickiej w Piszu, na której gościł biskup Kościoła Jerzy Samiec oraz biskup diecezji mazurskiej Rudolf Bażanowski[1].
Rok później wyremontowano zegar w wieży kościoła oraz odnowiono organy. W następnych latach dokonywano kolejnych remontów[1]. W 2011 przeprowadzono prace konserwacyjne zegara na wieży, a w 2012 uporządkowane zostało otoczenie kościoła, wyczyszczono również jego fasadę oraz wymieniono drzwi i okna[2].
W 2012 w kościele miała miejsce uroczystość wprowadzenia w urząd proboszcza parafii w Piszu, ks. Marcina Pysza[2].
W 2014 roku odtworzony został wygląd pierwotny wnętrza świątyni, przywrócono oryginalną kolorystykę i ornamenty[1]. Rok później przeniesiona tu została chrzcielnica z dawnego kościoła ewangelickiego w Ukcie, zakupiono też nowe dywany i klęczniki[2].
Podczas nabożeństwa z okazji pięćsetlecia Reformacji w dniu 31 października 2017 otwarta została stała wystawa miniatur dawnych kościołów ewangelickich położonych na terenie powiatu piskiego[2].
Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
Z wschodniej strony budowli położona jest wieża, w której umieszczone zostały dwa dzwony oraz mechanizm zegarowy. W wieży zlokalizowano prezbiterium, którego podłoga wykonana została z cegły[1].
Ambona umieszczona została po lewej stronie prezbiterium. Wykonana została z drewna i ozdobiona ornamentami. W centralnej części prezbiterium położony jest ołtarz, w którego środku znajduje się krzyż. Nad ołtarzem zachowany został jedyny oryginalny witraż[1].
W prezbiterium znajdują się dwie chrzcielnice, z których jedna stanowi oryginalne wyposażenie kościoła w Wejsunach, natomiast druga pochodzi z dawnego kościoła ewangelickiego w Ukcie. Chrzcielnica z Ukty została wykonana w 1864. W jej górnej części umieszczono napis Wer da glaubt und getauft wird, der wird selig werden; Wer aber nich glaubt, der wird verdammt werden (Kto uwierzy i ochrzczony zostanie, będzie zbawiony, ale kto nie uwierzy, będzie potępiony). Złożona jest ze stopy oraz czaszy, a w jej środku znajduje się nisza, w której umieszcza się srebrną misę chrzcielną z grawerem na obrzeżu o treści: Laßt die Kinder zu mir kommen und wehret ihnen nich, denn solchen gehört das Reich Gottes (Pozwólcie dziatkom przychodzić do mnie i nie zabraniajcie im, albowiem takich jest Królestwo Boże)[3].
We wnętrzu umieszczono również dwie tablice pamiątkowe, upamiętniające wejsuńskich parafian poległych podczas I i II wojny światowej[1].
Nad drzwiami wejściowymi do kościoła znajduje się napis Ein feste Burg ist unser Gott[1].