Konferencja w Czerniowcach
Konferencja w Czerniowcach – międzynarodowa konferencja poświęcona roli i znaczeniu języka jidysz. Odbyła się w dniach 30 sierpnia–4 września 1908 roku w Czerniowcach. Wzięło w niej udział 70 delegatów reprezentujących wszystkie żydowskie opcje polityczne.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pomysłodawcą zorganizowania konferencji miał być Natan Birnbaum[1][2]. Birnbaum uzyskał poparcie żydowskich intelektualistów w Stanach Zjednoczonych, którzy powołali w Nowym Jorku komitet, na którego czele stanęli Chaim Żytłowski, Dawid Pinski i Jakub Gordin[1].
Program konferencji zakładał dyskusje nad problemem uznania języka jidysz za język narodowy Żydów, zasadami jego gramatyki i ortografii, oraz dziełami kultury powstającymi w tym języku[3][2]. W ostatecznej rezolucji przyjętej przez uczestników konferencji język jidysz został uznany za język narodowy Żydów, wezwano także do zrównania go z innymi językami[1][3]. Podczas konferencji uznano także potrzebę tworzenia szkół z językiem jidysz jako językiem wykładowym oraz istnienie prasy, wydawnictw i teatru w tym języku[4]. Zezwolono również na tłumaczenie Biblii na język jidysz[5].
W konferencji udział wzięli m.in. Icchok Lejb Perec, Szalom Asz, Awrom Rajzen, Hirsz Dawid Nomberg, Noach Pryłucki, Mateusz Mieses, Mordechaj Spektor, Ester Frumkin, Michał Weichert i Gerszom Bader[6]. Z powód zdrowotnych z udziału w konferecji zrezygnowali Mendele Mojcher Sforim i Szolem Alejchem[1][3][7].
Konferencja była ważnym wydarzeniem podczas rozwoju ruchu jidyszystycznego[3]. Zyskała także krytyków, m.in. Achad ha-Am określił ją jako „przedstawienie purimowe”[3], wyśmiewana była także przez Hilela Cajtlina, Rubena Brajnina i Morisa Rosenfelda. Do jej zwolenników należeli z kolei Szmuel Niger i Bal-Machszowes[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Aleksandra Król, Konferencja w Czerniowcach: złoty wiek języka żydowskiego [online], Wirtualny Sztetl [dostęp 2024-03-22].
- ↑ a b Joshua A. Fishman, Czernowitz Conference [online], yivoencyclopedia.org [dostęp 2024-03-22].
- ↑ a b c d e Rafał Żebrowski, konferencja w Czerniowcach [online], delet.jhi.pl [dostęp 2024-03-22] (pol.).
- ↑ 110 rocznica konferencji w Czerniowcach [online], Muzeum Historii Żydów Polskich Polin [dostęp 2024-03-22].
- ↑ מלחמת השפות: הקרב הסוער בין היידיש לעברית על הבכורה היהודית - [online], Museum of the Jewish People, 7 września 2017 [dostęp 2024-03-23] (hebr.).
- ↑ Shtetl: First Yiddish Language Conference - Conference participants [online], www.czernowitz.org [dostęp 2024-03-23].
- ↑ a b Czernowitz Yiddish Language Conference [online], www.jewishvirtuallibrary.org [dostęp 2024-03-22].