Koszatka

Koszatka
	Dryomys
	O. Thomas, 1906
	; Koszatka leśna (D. nitedula)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	popielicowate
Podrodzina	koszatki
Rodzaj	koszatka
	Typ nomenklatoryczny
	Mus nitedula Pallas, 1778
Synonimy
	Dyromys O. Thomas, 1907; Afrodryomys Jaeger, 1975;
	Dyromys O. Thomas, 1907; Afrodryomys Jaeger, 1975;
Gatunki
	7 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	7 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Koszatka^[4] (Dryomys) – rodzaj ssaków z podrodziny koszatek (Leithiinae) w obrębie rodziny popielicowatych (Gliridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji^[5]^[6]^[7].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 83–103 mm, długość ogona 48–96 mm, długość ucha 11–20 mm, długość tylnej stopy 15,1–23,5 mm; masa ciała 17–43 g^[6]^[8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1906 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule zatytułowanym Badania zoologiczne księcia Bedford w Azji Wschodniej. – I. Wykaz odłowionych ssaków, opublikowanym w czasopiśmie „Proceedings of the Zoological Society of London”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) koszatka leśna (D. nitedula).

Etymologia

Dryomys: gr. δρυς drus, δρυος druos ‘drzewo, zwłaszcza dąb’^[9]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[10].
Dyromys: anagram nazwy rodzaju Dryomys O. Thomas, 1906^[2].
Afrodryomys: łac. Afer, Afra ‘afrykański’, od Africa ‘Afryka’^[11]; rodzaj Dryomos O. Thomas, 1906 (koszatka). Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Dryomys chaabi Jaeger, 1977.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[12]^[8]^[5]^[4]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[4]	Podgatunki^[6]^[5]^[8]	Rozmieszczenie geograficzne^[6]^[5]^[8]	Podstawowe wymiary^[6]^[8]^[b]	Status IUCN^[13]
Dryomys nitedula	(Pallas, 1778)	koszatka leśna	gatunek monotypowy	od wschodniej Szwajcarii przez Europę (rozłączna populacja w południowych Włoszech), Anatolię i Kaukaz do środkowej Rosji, zachodniej Mongolii i zachodniej Chińskiej Republiki Ludowej; zakres wysokości: około 2300 m n.p.m.	DC: 7,9–10,3 cm DO: 6,6–10,1 cm MC: brak danych	LC
Dryomys laniger	Felten & Storch, 1968	koszatka wełnista	gatunek monotypowy	endemit Turcji: zachodnie góry Taurus i wschodnia Anatolia; zakres wysokości: 1620–2950 m n.p.m.	DC: 8,6–9,6 cm DO: 4,8–7,6 cm MC: 17–32 g	DD
Dryomys niethammeri	Holden, 1996	koszatka beludżystańska	gatunek monotypowy	endemit Pakistanu: znany od północno-wschodniej Kwety, doliny Urak i Ziarat (Beludżystan); zakres wysokości: 1980–2590 m n.p.m.	DC: 9,9–10,3 cm DO: około 9,3 cm MC: 33–38 g	VU

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.

Opisano również gatunki wymarłe:

Dryomys ambiguus Lavocat, 1961^[14] (Maroko; miocen)
Dryomys apulus Freudenthal & Martín-Suárez, 2006^[15] (Włochy; miocen)
Dryomys chaabi Jaeger, 1977^[16] (Maroko; miocen)
Dryomys tosyaensis Ünay-Bayraktar & De Bruijn, 1998^[17] (Turcjal; plejstocen).

Uwagi

↑ Nowa nazwa dla Dryomys O. Thomas, 1906, ponieważ Thomas błędnie uważał, że nazwa ta jest młodszym homonimem Drymomys Tschudi, 1844 (Muridae).
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b O. Thomas. The Duke of Bedford's Zoological Exploration in Eastern Asia.-I. List of Mammals obtained. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1905 (2), s. 348, 1905. (ang.).
↑ ^a ^b O. Thomas. On a new Dormouse from Asia Minor, with Remarks on the Subgenus “Dryomys.”. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 20, s. 406, 1907. (ang.).
↑ J.J.J.J. Jaeger J.J.J.J., Les rongeurs du Miocène moyen et supérieur du Maghreb, [w:] Praca doktorska, Montpellier: Université de Montpellier, 1975, s. 1–164 (fr.).
↑ ^a ^b ^c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 214–215. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 630. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e M.E. Holden-Musser, R. Juškaitis & G. Musser: Family Gliridae (Dormice). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 885–887. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Dryomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-30].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 403. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 86.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 9.
↑ N.S. Upham, C.J. Burgin, J. Widness, M.A. Becker, H. Handika, J.S. Zijlstra & D.G. Huckaby: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.3) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-10-22]. (ang.).
↑ Taxonomy: Dryomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-05-05]. (ang.).
↑ R.R. Lavocat R.R., Etude systématique de la faune de mammifères et conclusions générales, [w:] Legisement de vertébrés miocènes de Beni Mellal (Maroc), „Notes et mémoires du Service géologique”, 155, 1961, s. 29–117 (fr.).
↑ M. Freudenthal & E. Martín-Suárez. Gliridae (Rodentia, Mammalia) from the Late Miocene fissure filling Biancone 1 (Gargano, Province of Foggia, Italy). „Palaeontologia Electronica”. 9 (2), s. 1-23, 2006. ISSN 1094-8074.
↑ J.J. Jaeger. Les rongeurs du Miocène moyen et supérieur du Maghreb. „Palaeovertebrata”. 8 (1), s. 62, 1977. (fr.).
↑ E. Ünay-Bayraktar & H. de Bruijn. Plio-Pleistocene rodents and lagomorphs from Anatolia. „Mededelingen Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO”. 60, s. 452, 1998. (ang.).

Bibliografia

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 3, rewizja 2, Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316, OCLC 11069271 (ang.).

[2] Nowa nazwa dla Dryomys O. Thomas, 1906, ponieważ Thomas błędnie uważał, że nazwa ta jest młodszym homonimem Drymomys Tschudi, 1844 (Muridae).

[14] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Thomas1906-1] O. Thomas. The Duke of Bedford's Zoological Exploration in Eastern Asia.-I. List of Mammals obtained. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1905 (2), s. 348, 1905. (ang.).

[Thomas1907-3] O. Thomas. On a new Dormouse from Asia Minor, with Remarks on the Subgenus “Dryomys.”. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 20, s. 406, 1907. (ang.).

[jag75-4] J.J.J.J. Jaeger J.J.J.J., Les rongeurs du Miocène moyen et supérieur du Maghreb, [w:] Praca doktorska, Montpellier: Université de Montpellier, 1975, s. 1–164 (fr.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 214–215. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 630. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Holden-Musser&inni-7] M.E. Holden-Musser, R. Juškaitis & G. Musser: Family Gliridae (Dormice). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 885–887. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Dryomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-30].

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 403. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=126_86]-10] Jaeger 1959 ↓, s. 86.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=200_160]-11] Jaeger 1959 ↓, s. 160.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=49_9]-12] Jaeger 1959 ↓, s. 9.

[mdd-13] N.S. Upham, C.J. Burgin, J. Widness, M.A. Becker, H. Handika, J.S. Zijlstra & D.G. Huckaby: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.3) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-10-22]. (ang.).

[15] Taxonomy: Dryomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-05-05]. (ang.).

[lav-16] R.R. Lavocat R.R., Etude systématique de la faune de mammifères et conclusions générales, [w:] Legisement de vertébrés miocènes de Beni Mellal (Maroc), „Notes et mémoires du Service géologique”, 155, 1961, s. 29–117 (fr.).

[Freudenthal&Martín-Suárez-17] M. Freudenthal & E. Martín-Suárez. Gliridae (Rodentia, Mammalia) from the Late Miocene fissure filling Biancone 1 (Gargano, Province of Foggia, Italy). „Palaeontologia Electronica”. 9 (2), s. 1-23, 2006. ISSN 1094-8074.

[jag77-18] J.J. Jaeger. Les rongeurs du Miocène moyen et supérieur du Maghreb. „Palaeovertebrata”. 8 (1), s. 62, 1977. (fr.).

[bay&bru-19] E. Ünay-Bayraktar & H. de Bruijn. Plio-Pleistocene rodents and lagomorphs from Anatolia. „Mededelingen Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO”. 60, s. 452, 1998. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[b]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]