Przejdź do zawartości

Kołpaczek pośredni

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kołpaczek pośredni
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

incertae sedis

Rodzaj

kołpaczek

Gatunek

kołpaczek pośredni

Nazwa systematyczna
Panaeolus cinctulus (Bolton) Sacc.
Syll. fung.' 5: 1124 (Avellino, 1887)

Kołpaczek pośredni (Panaeolus cinctulus (Bolton) Sacc.) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Galeropsidaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Gatunek Panaeolus cinctulus został zdiagnozowany taksonomicznie przez Jamesa Boltona (jako Agaricus cinctulus) w suplemencie do An History of Funguses, Growing about Halifax z 1792 r. W 1887 r. Pier Andrea Saccardo przeniósł go do rodzaju Panaeolus[1]. Synonimy:

  • Agaricus cinctulus Bolton 1792
  • Agaricus fimicola var. cinctulus (Bolton) Cooke 1883
  • Coprinus cinctulus (Bolton) Gray 1821
  • Panaeolus dunensis Bon & Courtec. 1983
  • Panaeolus fimicola var. cinctulus (Bolton) Rea 1922[2].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

O pokroju półkulistym lub wypukłym, przeważnie z garbkiem w centrum, średnicy 1–5 (do 8) cm, barwy cielisto-brązowawej, silnie higrofaniczny, blaknący od szczytu i z jaśniejszym brzegiem, co powoduje tworzenie się ciemniejszej strefy pomiędzy nimi. Pokryty suchą, gładką, pomarszczoną lub jamkowatą, komórkową skórką, bez pozostałości osłony[3].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki przyrośnięte do trzonu, o regularnej tramie, u dojrzałych owocników czarniawe, niejednolicie zabarwione, plamiste z powodu niejednoczesnego dojrzewania zarodników[3].

Trzon

Średnicy 0,4–0,6 cm, barwy cielisto-brązowawej lub czerwono-brązowawej, na całej powierzchni lekko oszroniony[3].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników czarny. Zarodniki nieco rombowe, lekko spłaszczone, o wymiarach 11–14 × 7,5–10 × 7–8 μm i gładkiej powierzchni, z porą rostkową. Podstawki 2–4 zarodnikowe[3].

Zasięg występowania i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Opisano występowanie w Ameryce Północnej i niektórych krajach Europy[4]. W Polsce do 2003 r. był nieznany[5], w 2014 r. podano jego stanowisko w Biebrzańskim Parku Narodowym[6].

Grzyb koprofilny rozwijający się bezpośrednio na odchodach, zwłaszcza końskich, na zawierających je terenach, polach i parkach. Owocnikowanie trwa od maja do października, owocniki często wyrastają kępkowo[3].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Owocniki są toksyczne dla człowieka, zawierają psylocybinę[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  3. a b c d e f E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  4. Występowanie Panaeolus cinctulus na świecie (mapa) [online], Discover Life Maps [dostęp 2016-01-10].
  5. Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  6. Informacja z zakresu wykorzystania zezwolenia na organizację obozu naukowego i zbiór materiału badawczego w Biebrzańskim Parku Narodowym, Warszawa 2013 [dostęp 2023-11-12].