Kościół Ducha Świętego w Kożuchowie

Kościół Ducha Świętego
w Kożuchowie

98 z dnia 16 kwietnia 1958
kościół filialny
Kościół od strony południowo-wschodniej.
Państwo	Polska
Miejscowość	Kożuchów
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Matki Bożej Gromnicznej w Kożuchowie
Wezwanie	Ducha Świętego
Wspomnienie liturgiczne	niedziela Zesłania Ducha Świętego
Historia Data zakończenia budowy II poł. XIII wieku
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła, kamień
Położenie na mapie Kożuchowa Kościół Ducha Świętego w Kożuchowie
Położenie na mapie Polski Kościół Ducha Świętego w Kożuchowie
Położenie na mapie województwa lubuskiego Kościół Ducha Świętego w Kożuchowie
Położenie na mapie powiatu nowosolskiego Kościół Ducha Świętego w Kożuchowie
Położenie na mapie gminy Kożuchów Kościół Ducha Świętego w Kożuchowie
51°44′38,08″N 15°35′24,02″E

Rekonstrukcja układu przestrzennego miasta z XV–XVI w

Kościół pw. Ducha Świętego w Kożuchowie – Kirche vom Heiligen Geist zu Freystadt – zabytkowy kościół w Kożuchowie, w powiecie nowosolskim (województwo lubuskie).

Kościół filialny (pomocniczy) parafii pw. Matki Bożej Gromnicznej w Kożuchowie, dekanatu Kożuchów, diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, metropolii szczecińsko-kamieńskiej.

Historia

Kościół szpitalny wzniesiony przy szpitalu pod tym samym wezwaniem założono w drugiej połowie XIII wieku na dawnym przedmieściu żagańskim czyli poza murami miejskimi, przy obecnej ulicy 1 Maja. Pierwsza wzmianka w dokumentach pochodzi z 1320 r. mówiąca o zwiększeniu dotacji na kościół przez księcia Henryka IV. Następna pochodzi z 1349 r., kiedy to żagański mieszczanin Peter Unglowbe przekazywał na rzecz szpitala św. Ducha część dochodów ze wsi Cisów.

Pierwotnie była to prosta budowla posiadająca tylko nawę i prezbiterium. Prawdopodobnie w XV w. nastąpiła przebudowa kościoła w stylu gotyckim. Nawa otrzymała wówczas nowy płaski strop a prezbiterium sklepienie sieciowe. Od północy dobudowano również małą zakrystię. W latach 1522–1524 oddany był do użytkowania luteranom. Naprzeciw kościoła założono cmentarz ewangelicki, na terenie którego znajduje się obecnie lapidarium rzeźby nagrobnej. Kolejnej przebudowy dokonano w drugiej połowie XVII w. Nastąpiła wówczas rozbudowa kościoła w kierunku zachodnim, a wnętrza otrzymały nowe wyposażenie. Z tego okresu pochodzą też otwory okienne. Szpital znajdował się na zapleczu kościoła, a całość otoczona była murem z bramką od ulicy. W 1830 roku wzniesione zostały nowe zabudowania szpitala, które zostały jednak wkrótce zlikwidowane. W XIX w. zlikwidowano także przykościelny cmentarz.

Ostatnia renowacja nastąpiła w końcu XX w., kiedy to zamurowano dolne partie okien nawy i wykonano nowe elewacje, zakrywając XIII-wieczne polne kamienie, z których zbudowany jest budynek.

Wewnątrz kościoła znajduje się obraz z XVIII w. ukazuje panoramę miasta z tego okresu.

Architektura

Kościół jednonawowy, podpiwniczony, z wyodrębnionym prezbiterium. Od północy przylega mała zakrystia. Nawa nakryta prostym stropem, prezbiterium sklepieniem sieciowym. Wyposażenie pochodzi z okresu baroku. Szczyt wschodni prezbiterium udekorowany układem blend.

Bibliografia

• Stanisław Kowalski, Zabytki województwa zielonogórskiego, Zielona Góra 1987
• Zespół pod redakcją Tomasza Andrzejewskiego, Kożuchów. Zarys dziejów, Kożuchów 2003
• Tomasz Andrzejewski, Budowle sakralne powiatu nowosolskiego, Nowa Sól 2007